ΥΠΟΘΕΣΗ "ΣΑΜΙΝΑ"

5.2 Κυριότερα οξειδωτικά - αναγωγικά. Αντιδράσεις οξειδοαναγωγής

Πολυετείς ποινές στους δύο καπετάνιους

Παρατηρούμε στην αντίδραση C + O2 [pic] CO2 ότι το Ο2, το οποίο ανάγεται, προκαλεί οξείδωση στον C και ο C, ο οποίος οξειδώνεται, προκαλεί αναγωγή στο Ο2.

Πολυετείς ποινές κάθειρξης στους δύο καπετάνιους του "Εξπρές Σάμινα" για το πολύνεκρο ναυάγιο που έγινε στις βραχονησίδες Πόρτες στις 26 Σεπτεμβρίου 2000, στο οποίο πνίγηκαν 80 άτομα, επέβαλε χθες το τριμελές εφετείο κακουργημάτων Πειραιά.

Στο παράδειγμα αυτό το οξυγόνο χαρακτηρίζεται ως οξειδωτική ουσία, ενώ ο άνθρακας ως αναγωγική ουσία.

Το δικαστήριο κήρυξε ένοχο τον πλοίαρχο Βασίλη Γιαννακή και του επέβαλε ποινή κάθειρξης 16 ετών και ενάμιση μήνα.

Για να γίνει όμως οξείδωση δεν είναι οπωσδήποτε απαραίτητο το οξυγόνο, αλλά οποιοδήποτε στοιχείο ή ένωση ή ιόν, που έχει άτομο διατεθειμένο να κατέβει την κλίμακα τιμών αριθμού οξείδωσής του (βλέπε σχήμα στην επόμενη σελίδα).

Στον υποπλοίαρχο Αναστάσιο Ψυχογιό, που βρισκόταν στο πηδάλιο τη μοιραία νύχτα, επιβλήθηκε ποινή κάθειρξης 19 ετών και ενάμιση μήνα.

Γενικεύοντας μπορούμε να ορίσουμε: - Οξειδωτικές ουσίες ή απλά οξειδωτικά ονομάζονται οι ουσίες (στοιχεία, χημικές ενώσεις ή ιόντα) που προκαλούν οξείδωση.

Ο ύπαρχος του πλοίου Γιώργος Τριαντάφυλλος καταδικάστηκε σε κάθειρξη οκτώ ετών και 10 μηνών.

Τα οξειδωτικά περιέχουν άτομα που μπορούν να αναχθούν, που μπορούν δηλαδή να ελαττώσουν τον αριθμό οξείδωσης τους.

Ο πρώτος μηχανικός του πλοίου Γεράσιμος Σκιαδαρέσης καταδικάστηκε σε κάθειρξη οκτώ ετών και επτά μηνών.

Π.χ. το πυκνό διάλυμα ΗΝΟ3 χαρακτηρίζεται ως οξειδωτικό, καθώς κατά την μετατροπή του σε ΝΟ2, το άζωτο κατεβαίνει από +5 σε +4 την κλίμακα αριθμών οξείδωσης του.

Ποινή φυλάκισης 15 μηνών επιβλήθηκε στον ασυρματιστή του πλοίου Δημήτρη Τσιούμα, για το αδίκημα της εγκατάλειψης πλοίου χωρίς τη συναίνεση του καπετάνιου.

Αυτή την αντίδραση μπορούμε να τη συμβολίσουμε είτε με ημιαντίδραση ιόντων - ηλεκτρονίων: HNO3 + e- + H+ [pic] NO2 + H2O ή απλά: [pic] στην οποία φαίνεται η μεταβολή του αριθμού οξείδωσης του αζώτου.

Στους δύο υπεύθυνους της πλοιοκτήτριας εταιρείας, Νίκο Βικάτο και Κωνσταντίνο Κληρονόμο, επιβλήθηκαν ποινές φυλάκισης τεσσάρων ετών και τριών μηνών.

Με ανάλογο τρόπο μπορούμε να ορίσουμε τα αναγωγικά: - Αναγωγικές ουσίες ή απλά αναγωγικά ονομάζονται οι ουσίες (στοιχεία, χημικές ενώσεις ή ιόντα) που προκαλούν αναγωγή.

Αθώοι κηρύχθηκαν από το δικαστήριο ο ναύτης του πλοίου Παναγιώτης Κάσδαγλης και ο επιθεωρητής του ΥΕΝ Παναγιώτης Τσόρβας.

Η οξειδωτική ουσία: - προκαλεί οξείδωση - ανάγεται - προσλαμβάνει ηλεκτρόνια - κατεβαίνει τη σκάλα οξειδοαναγωγής (ο Α.Ο. μειώνεται) Η αναγωγική ουσία: - προκαλεί αναγωγή - οξειδώνεται - αποβάλει ηλεκτρόνια - ανεβαίνει τη σκάλα οξειδοαναγωγής (ο Α.Ο. αυξάνεται)

Τα αναγωγικά περιέχουν άτομα που μπορούν να οξειδωθούν, που μπορούν δηλαδή να αυξήσουν τον αριθμό οξείδωσης τους. Π.χ. το H2S χαρακτηρίζεται ως αναγωγικό, καθώς κατά την μετατροπή σε S, το θείο ανεβαίνει την κλίμακα αριθμών οξείδωσης του από -2 σε 0. Αυτή την αντίδραση μπορούμε να την περιγράψουμε με μια ημιαντίδραση ιόντων - ηλεκτρονίων: H2S [pic] S + 2e- + 2H+ ή απλά: H2S2- [pic] S0 + … στην οποία φαίνεται η μεταβολή του αριθμού οξείδωσης του θείου. Στους πίνακες που ακολουθούν αναφέρονται οι πιο συνηθισμένες οξειδωτικές και αναγωγικές ουσίες.

ΠΙΝΑΚΑΣ 5.3: Κυριότερες οξειδωτικές και αναγωγικές ουσίες ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΑ Στοιχεία Οξειδωτικά στοιχεία είναι τα αμέταλλα τα οποία έχουν την ακόλουθη σειρά οξειδωτικής ισχύος: F2, Ο3, Cl2, Br2, Ο2, I2, S Δηλαδή το Cl2 είναι πιο οξειδωτικό από το Br2. Έτσι έχουμε: Cl2 + 2 NaBr [pic] 2 NaCl + Br2 Συνοπτικά ισχύει: Χ2 [pic] 2Χ- +… (Χ: F, Cl, Br, I) Ο2 [pic] Ο 2- +…. Ο3 [pic] Ο2 + Ο 2- +… Οξείδια MnO2 + H+ [pic] Mn2+ +… (ομοίως το PbO2) CuO [pic] Cu 0 + … (ομοίως το Ag2O) H2O2 [pic] Η2O2- + … SO2 [pic] S0 + … Οξέα H2SO4 (πυκνό) [pic] SO2 +… HNO3 (αραιό) [pic] NO +… HNO3 (πυκνό) [pic] NO2 + Άλατα KMnO4 + H+ [pic] Mn2+ + … K2Cr2O7 + H+ [pic] 2Cr3+ … Άλατα που περιέχουν μέταλλο με τον ανώτερο Α.Ο. αυτού π.χ. Fe3+ [pic] Fe2+ + … και Sn4+ [pic] Sn2+ … οξυγονούχα άλατα αλογόνων [pic] αλογονούχα άλατα π.χ. KClO3 [pic] KCl + … CaOCl2(χλωράσβεστος) [pic] CaCl2 + … ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΑΝΑΓΩΓΙΚΑ Στοιχεία Μέταλλα Η σειρά αναγωγικής ισχύος των μετάλλων σε σχέση με το υδρογόνο είναι: K, Ba, Ca, Na, Mg, Al, Mn Zn, Cr, Fe, Co, Ni, Sn, Pb, H2, Bi, Cu, Hg, Ag, Pt, Au Δηλαδή το Κ είναι πιο αναγωγικό από το Na. Έτσι, K + NaCl [pic] KCl + Na Γενικά ισχύει: Μ [pic] Μx+ +… Ορισμένα αμέταλλα (π.χ. C, S, P, H2) C [pic] CO2 +…, Η2 [pic] Η2O +… S [pic] H2SO4 +…., P [pic] H3PO4 +…. Οξείδια SO2 [pic] H2SO4 + …, CO [pic] CO2+… H2O2 [pic] O2 + … Οξέα 2 HX [pic] X2 + … (X = Cl, Br, I) H2S [pic] S0 + … Η2 SO3 [pic] Η2SO4 + … (Γενικά, -ώδη οξέα [pic] -ικά οξέα) Άλατα Na2 SO3 [pic] Na2SO4 + … (Γενικά, -ώδη άλατα [pic] -ικά άλατα) 2NaX [pic] X2 + … (X = Cl,Br,I) Na2S [pic] S + … Fe2+ [pic] Fe3+ + … (ομοίως Sn2+ [pic] Sn4+) Αμμωνία 2NH3 [pic] N2+ …