Αριστοτέλη, άνοιξε τα αυτιά σου… Τελείωσε γκάλοπ 2003

2.2 Η ελληνοχριστιανική οικουμένη

ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΣΥΝΤΑΚΤΗ

Ακρίβεια και υγεία φοβίζουν τους Έλληνες

Ενώ στην εξωτερική του πολιτική ο Ιουστινιανός εμπνεύστηκε από το όραμα της παλαιάς ρωμαϊκής οικουμένης, στην εσωτερική οργάνωση εφάρμοσε καινοτόμες ιδέες, που συνέβαλαν στη διαμόρφωση της βυζαντινής φυσιογνωμίας του κράτους.

Γράφει ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΚΡΗΣ

Τώρα οι περισσότεροι σφίγγουν (κι άλλο) το… ζωνάρι

Η εσωτερική πολιτική του Ιουστινιανού στόχευε στη συνοχή μιας κοινότητας λαών, των οποίων συνδετικά στοιχεία αποτέλεσαν η ελληνική πολιτιστική παράδοση και η χριστιανική πίστη.

Δεν είναι ίσως πρέπον να ξεκινάς τη νέα χρονιά με γκρίνια, αλλά από την άλλη υπάρχει η δικαιολογία ότι λέγε λέγε κάτι θα αλλάξει στο μέλλον.

Αισθήματα απαισιοδοξίας γεννά η καθημερινότητα στους Έλληνες, όπως δείχνει η δημοσκόπηση της Global Link που διενεργήθηκε για λογαριασμό των "ΝΕΩΝ". Η ρωμαϊκή οικουμένη με την πολιτική αυτή μετεξελίχθηκε σε ελληνοχριστιανική.

Αναφέρομαι στις λαμπρές εκδηλώσεις που διοργάνωσαν οι δήμοι της χώρας μας για την υποδοχή του 2006.

Τουλάχιστον δύο στους τρεις ανησυχούν για τις συντάξεις, την υγεία, το μέλλον των παιδιών τους και της οικογένειάς τους, ενώ η συντριπτική πλειονότητα πιστεύει ότι η ζωή έχει γίνει πιο ακριβή με το ευρώ και σκοπεύει να σφίξει το ζωνάρι τους επόμενους δώδεκα μήνες. Τα κύρια σημεία της εσωτερικής πολιτικής του Ιουστινιανού ήταν τα ακόλουθα:

Η πρώτη παρατήρηση είναι ότι το concept, η γενική ιδέα δηλαδή, είναι απολύτως ξενόφερτη, μία κακέκτυπη αντιγραφή όσων συνήθως από τηλεοράσεως βλέπουμε να λαμβάνουν χώρα σε άλλες μεγαλουπόλεις, με εκατομμύρια λαμπιόνια, εντυπωσιακά πυροτεχνήματα και στο τέλος συναυλίες με διάσημους καλλιτέχνες. Η δημοσκόπηση που διενεργήθηκε σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη δείχνει πως σε ό,τι αφορά τα κοινωνικά και οικονομικά θέματα οι γυναίκες είναι λιγότερο αισιόδοξες από τους άνδρες και τα κατώτερα κοινωνικοοικονομικά στρώματα πιο απαισιόδοξα από τα ανώτερα και τα μέσα.

- Ισχυροποιήθηκε η απόλυτη μοναρχία.

Αλλά, διάβολε, η απόπειρα να αντιγράψεις τη γιορτή της Τάιμς Σκουέαρ, των Ηλυσίων ή της πύλης του Βρανδεμβούργου είναι εκ προοιμίου ατυχής. Επιφυλάσσει μια έκπληξη πάντως για τους πολιτικούς μας, καθώς στα θέματα καθημερινότητας οι Θεσσαλονικείς εμφανίζονται λιγότερο απαισιόδοξοι από τους κατοίκους του Λεκανοπεδίου.

Αφορμή για το σχηματισμό ισχυρής κεντρικής εξουσίας, έδωσε η Στάση του Νίκα (532 μ.Χ.).

Πρώτα πρώτα γιατί, όσο και αν "ανήκομεν εις την Δύσιν", απέχουμε πολύ ακόμη από το σημείο να βλέπουμε περιχαρείς σε γιγαντοοθόνη να δύει το 2005 πίσω από το "θυρεό" της Κόκα Κόλα όπως οι Νεοϋορκέζοι. Το ευρώ υπήρξε σημαντική τομή στην καθημερινότητα των Ελλήνων, καθώς έναν χρόνο μετά την εισαγωγή του, δείχνουν να το θεωρούν υπεύθυνο για την ακρίβεια και ζητούν χαρτονομίσματα μικρότερης αξίας (ενός και δύο ευρώ) και πλήρη αναγραφή του ποσού (μέχρι λεπτού) στις τιμές.

Η καταστολή της εξέγερσης αυτής συνδέθηκε με τη θεωρητική θεμελίωση της μοναρχίας από τον Ιουστινιανό.

Είμαι επίσης βέβαιος ότι τόσο στο Παρίσι όσο και στο Βερολίνο, μιας και αυτά τα παραδείγματα χρησιμοποίησα, το καλλιτεχνικό πρόγραμμα που ακολούθησε δεν απευθυνόταν στα πλέον χαμηλά ένστικτα των Γάλλων ή των Γερμανών πολιτών.

Πάντως, η συντριπτική πλειονότητα (77%) δεν περιμένει βελτίωση της οικονομικής της κατάστασης κατά τους επόμενους δώδεκα μήνες και σκοπεύει να σφίξει και άλλο το ζωνάρι (87%), είτε αυξάνοντας την αποταμίευση είτε αναστέλλοντας σημαντικές δαπάνες.

Σύμφωνα με αυτήν, ο αυτοκράτορας ήταν ο εκλεκτός του Θεού, στον οποίο είχε δοθεί σε ένδειξη εμπιστοσύνης το προνόμιο να κυβερνά για το καλό των υπηκόων του.

Τέλος, δυσκολεύομαι να πιστέψω πως οι διοργανωτές θα άφηναν να διαφανεί σαφώς αν η χρονιά που υποδεχτήκαμε είναι προεκλογική.

- Επιβλήθηκε μια θρησκεία και ένα δόγμα.

Είμαι δηλαδή 100% σίγουρος ότι ο δήμαρχος Μπλούμπεργκ δεν ανέκραξε από σκηνής πλάι στον "Αμερικάνο Κοντολάζο" "ζήτω ο δήμος της Νέας Υόρκης" ούτε υποσχέθηκε ότι θα κάνει περισσότερα για το "μεγάλο μήλο" τη νέα χρονιά.

Ο Ιουστινιανός αντιμετώπισε με σκληρότητα τα κατάλοιπα των αρχαίων θρησκειών.

Για να μην τα πολυλογώ, η λογική αυτών των εκδηλώσεων στη χώρα μας είναι εντελώς τηλεοπτικής λογικής και μάλιστα με την κακή έννοια.

Για το λόγο αυτό έκλεισε τη νεοπλατωνική σχολή των Αθηνών (529 μ.Χ.) και δήμευσε την περιουσία της.

Ειδικά στη Θεσσαλονίκη αποπνέουν, κατά την ταπεινή μου γνώμη, έναν απέραντο επαρχιωτισμό, που θυμίζει τις θλιβερές προσπάθειες πολλών δήμων της χώρας μας να διοργανώσουν εκ του μηδενός αποκριάτικες εκδηλώσεις, τις οποίες μάλιστα από το δεύτερο χρόνο και πέρα ονομάζουν "παραδοσιακό καρναβάλι".

Εξόντωσε, παράλληλα, τις θρησκευτικές μειονότητες.

Ο δήμος μιας μεγάλης πόλης δεν έχει σώνει και καλά χρέος να διασκεδάσει τους πολίτες του με την ευκαιρία μίας χρονιάρας μέρας (Χριστούγεννα, παραμονή Πρωτοχρονιάς, υποδοχή της άνοιξης κτλ.).

Με επιείκεια συμπεριφέρθηκε μόνο προς τους Εβραίους, γι' αυτό και διατηρήθηκε η θρησκεία τους.

Αυτό είναι βέβαιο ότι όλοι μας ξέρουμε να το κάνουμε πολύ καλά.

Πραγματοποιήθηκε ιεραποστολικό έργο για τον εκχριστιανισμό ειδωλολατρικών γειτονικών λαών, στον Καύκασο, στη Νουβία (σημ. Σουδάν), στη Σαχάρα και στο Δούναβη.

Όταν μία δημοτική αρχή αποφασίζει να διοργανώσει μία εκδήλωση με την υπογραφή της, αυτή πρέπει να είναι ψυχαγωγική, επιμορφωτική και κυρίως να αναδεικνύει ότι η πόλη που μας φιλοξενεί έχει τη δική της πνευματική ιστορία και τους δικούς της δημιουργούς.

Οικοδόμησε, τέλος, την Αγία Σοφία, το καύχημα της χριστιανικής αρχιτεκτονικής.

Ειδικά για το δεύτερο, προς Θεού δεν εννοώ να ανεβάσουμε σε μια σκηνή όποιον έχει γεννηθεί, σπουδάσει ή υπηρετήσει τη θητεία του στη Θεσσαλονίκη (γιατί και αυτό το είδαμε), αλλά η εκδήλωση να ψιθυρίζει έστω στους θεατές της ότι εκτός από τα καψουροτράγουδα ή τα ντεμέκ ποπ άσματα, με τα οποία έτσι κι αλλιώς αργότερα θα ανέβουν στα τραπέζια των κλαμπ, υπάρχουν και άλλα ακούσματα.

- Έγινε συστηματική κωδικοποίηση του Δικαίου.

Ακούσματα που ανήκουν σε όλα τα είδη μουσικής, ακόμη και σκυλάδικα, που όμως έχουν στην ούγια τη σφραγίδα του γνήσιου και όχι του σουξέ.

Το νομοθετικό έργο του Ιουστινιανού είναι η σπουδαιότερη σε σημασία πλευρά της εσωτερικής του πολιτικής.

Εν κατακλείδι, ίσως με ρωτήσετε, εσύ τι προτείνεις;

Το κύριο μέρος του νομοθετικού έργου ήταν γραμμένο στη λατινική·

Προτείνω, απλώς, όταν δεν έχουμε κάποια πρωτότυπη ιδέα να εφαρμόσουμε, να μην κάνουμε απολύτως τίποτε.

οι καινούργιοι, ωστόσο, νόμοι εκδόθηκαν στην ελληνική γλώσσα για να είναι κατανοητοί από το λαό.

Γιατί ο γράφων, αλλά νομίζω και πάρα πολλοί άλλοι, προτιμούμε να βλέπουμε στην τηλεόραση τα Ηλύσια Πεδία παρά να αντιμετωπιζόμαστε σαν Ηλίθια Παιδία.

Η κωδικοποίηση των νόμων της εποχής του Ιουστινιανού έγινε γνωστή το 16ο αιώνα ως Corpus juris civilis (αστικό δίκαιο) και αποτέλεσε τη βάση της νεότερης νομοθεσίας των ευρωπαϊκών κρατών.

Υ.Γ.: Επειδή τα media κατέληξαν ότι στον άτυπο ανταγωνισμό αυτών των κιτς εκδηλώσεων νικητής αναδείχθηκε ο Πειραιάς, θυμίζουμε απλώς το σύνθημα που κυριαρχεί στα ντέρμπι των ομάδων της Θεσσαλονίκης με το "θρύλο".

Νομοθετικό έργο Ιουστινιανού Ιουστινιάνειος κώδικας (529 και 534) Πανδέκτης (533) Εισηγήσεις (533) σε λατινική γλώσσα Νεαρές (μετά το 534) σε ελληνική γλώσσα

- Θεμελιώθηκε νέο διοικητικό σύστημα που απέτρεψε τον εκφεουδαρχισμό της αυτοκρατορίας. Με μια σειρά από καινούργια νομοθετικά διατάγματα (Νεαρές) παραχώρησε την πολιτική εξουσία στους στρατιωτικούς διοικητές των περιοχών που ήταν περισσότερο εκτεθειμένες σε εχθρικές επιθέσεις. Αυτή η διοικητική καινοτομία ήταν η βάση ενός νέου διοικητικού συστήματος, που θα επεκτεινόταν και θα εφαρμοζόταν αργότερα σ' όλη την αυτοκρατορία. Το μέτρο αυτό στόχευε, εκτός των άλλων, στην αντιμετώπιση της ανάπτυξης των μεγάλων γαιοκτησιών. Με επιμέρους διατάγματα προσπάθησε να πλήξει τους «δυνατούς», δηλαδή τους μεγαλοκτηματίες της εποχής. Έτσι περιορίστηκε η ανάπτυξη της μεγάλης γαιοκτησίας και αποτράπηκε η διαμόρφωση κατάστασης ανάλογης με αυτή που παρατηρήθηκε στο δυτικό μεσαιωνικό κόσμο.

3. Νομοθετικό μέτρο του Ιουστινιανού αντιμετωπίζει το πρόβλημα του εκφεουδαρχισμού της αυτοκρατορίας Προστασίες άδικες για τις οποίες πληροφορούμαστε ότι γίνονται στις δικές μας επαρχίες, θα επιχειρήσεις με κάθε τρόπο να τις σταματήσεις, μην επιτρέποντας σε κανένα να ζει σε βάρος της ζωής των άλλων ούτε να οικειοποιείται τα κτήματα που δεν του ανήκουν από πουθενά, ούτε να υπόσχεται προστασία προς βλάβη των άλλων ούτε, για να εξουδετερώσουν το κράτος, να αντιτάσσουν τη δική τους δύναμη. Αλλά ούτε να σε απασχολεί, ποια εξουσία διαθέτουν αυτοί που πράττουν αυτά, διότι σου είναι αρκετός, κυρίως για την εξασφάλιση πληρέστερης εξουσίας, ο νόμος και η βασιλική ευμένεια. (Ιουστινιανού Α', Νεαρά του έτους 535) Ι. Καραγιαννόπουλου, Η Βυζαντινή ιστορία από τις πηγές, εκδ. Βάνιας 1996, σ. 186.

Προτομή πιθανώς της Θεοδώρας (6ος αι.). Ήταν γυναίκα με ισχυρή θέληση. Αποδείχθηκε υποδειγματική σύντροφος και συνεργάτιδα του Ιουστινιανού. (Μιλάνο, Castello Sforzesco)

Ασκήσεις – Δραστηριότητες 1. Οι αγώνες των στρατευμάτων του Ιουστινιανού στην Ιταλία κράτησαν είκοσι περίπου χρόνια. Ο στρατηγός Βελισάριος σε επιστολή του παρουσιάζει την κατάσταση που επικρατούσε σ' αυτή την περιοχή (παράθεμα 1). Ποια εικόνα διαμορφώνετε από την ανάγνωση του αποσπάσματος της επιστολής; 2. Να αναφέρετε τους βασικούς στόχους της εξωτερικής και εσωτερικής πολιτικής του Ιουστινιανού και να εξηγήσετε σε ποιον από τους δύο τομείς η πολιτική του υπήρξε αποτελεσματική. 3. Γιατί οι ιδέες που εφάρμοσε ο Ιουστινιανός στην εσωτερική του πολιτική μπορεί να χαρακτηριστούν καινοτόμες; 4. Ποιο τομέα της εσωτερικής πολιτικής του Ιουστινιανού θεωρείτε σημαντικότερο σε ό,τι αφορά την οργάνωση και την ιστορική πορεία του κράτους; Να τεκμηριώσετε την άποψη σας.