Ο Αλέξης Αλβανός "φόρτωσε " με πέντε γκολ την εστία των Ιταλών.

Ίρβιν Γιάλομ

1.4 Ο εξελληνισμός του Ανατολικού Ρωμαϊκού κράτους

ΧΑΝΤΜΠΟΛ: Η ΕΘΝΙΚΗ ΝΙΚΗΣΕ ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ ΕΔΡΑΣ ΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΑΣΕ ΚΟΡΥΦΗ

«Όταν τελειώσει το παιχνίδι, όλα τα πιόνια μπαίνουν στο ίδιο κουτί»

Η μεταφορά της πρωτεύουσας από το Μ. Κωνσταντίνο στο μεταίχμιο Ευρώπης και Ασίας, σε μια θέση που βρισκόταν πλησιέστερα στις ανατολικές επαρχίες της αυτοκρατορίας, προοιωνιζόταν τις επερχόμενες εξελίξεις.

Παγκοσμίου επιπέδου

Για να απολαύσει κανείς τη ζωή, πρέπει πρώτα ν'αποδεχθεί ότι αυτή κάποτε τελειώνει. Άλλωστε, «όταν το σκάκι τελειώσει, στρατιώτες, βασιλιάδες και βασίλισσες μπαίνουν στο ίδιο κουτί», λέει στα «ΝΕΑ» ο διάσημος ψυχίατρος και συγγραφέας Ίρβιν Γιαλόμ

Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία μετεξελίχθηκε υπό την επίδραση της ρωμαϊκής πολιτικής παράδοσης, της χριστιανικής πίστης και της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς.

Του ΗΛΙΑ ΤΑΤΑΛΑ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΑ ΠΕΛΩΝΗ

Η πληθυσμιακή υπεροχή του ελληνικού στοιχείου στο χώρο της Ανατολής, εκεί όπου η πολιτιστική παράδοση των ελληνιστικών χρόνων ήταν ακόμα έκδηλη, συνέβαλε βαθμιαία αλλά σταθερά στον εξελληνισμό του ανατολικού τμήματος της αυτοκρατορίας.

Με κεκτημένη ταχύτητα η Εθνική ομάδα νίκησε στην πόλη Ποντίνια την Ιταλία με 27-22 και πλέον έχει τον πρώτο λόγο για την πρωτιά στον προκριματικό όμιλο του παγκοσμίου πρωταθλήματος του 2007.

Δεν είναι μόνο η αγάπη που ψάχνουμε σε λάθος μέρη…

Προς την κατεύθυνση αυτή λειτούργησε η διαίρεση της αυτοκρατορίας σε Ανατολική και Δυτική, η οποία είχε ξεκινήσει από το Διοκλητιανό και οριστικοποιήθηκε από το Μ. Θεοδόσιο.

Το αντιπροσωπευτικό μας συγκρότημα έδειξε χαρακτήρα και παρά το κακό ξεκίνημα (οι Ιταλοί προηγήθηκαν με 5-3 στο δεκάλεπτο) πήρε "κεφάλι" στο σκορ σχετικά νωρίς και δεν το έχασε σε κανένα σημείο του αγώνα.

Αν ο Ίρβιν Γιάλομ έχει δίκιο, είναι και η ίδια η ζωή.

Ελάχιστες χρονικές περιόδους τα δύο τμήματα ήταν ενωμένα.

Με "όπλο" για μια ακόμη φορά τη δυνατή άμυνα και τους αιφνιδιασμούς οι παίκτες του Γκόραν Πέρκοβατς διεύρυναν τη διαφορά στα πέντε γκολ στο ξεκίνημα του δευτέρου ημιχρόνου και μπροστά σε 600 Ιταλούς δεν είχαν πρόβλημα να πάρουν τη νίκη, που τους φέρνει στην πρώτη θέση του ομίλου με διαφορά δύο βαθμών από τη Βοσνία και την Ολλανδία.

Αρνούμενοι τον θάνατο, αποπροσανατολιζόμαστε στο κυνήγι για την ευτυχία.

Μέσα στον 4ο αιώνα το ανατολικό τμήμα βαθμιαία αυτονομήθηκε και παράλληλα εξελληνίστηκε.

Στον χθεσινό αγώνα δεν συμμετείχε ο Γιώργος Χαλκίδης, που αν και συμπεριλήφθηκε στην αποστολή δεν χρησιμοποιήθηκε από τον Πέρκοβατς, προκειμένου να ξεπεράσει πλήρως τον τραυματισμό του.

Το πραγματικό νόημα της ζωής, όπως υποδεικνύει το έργο του 72χρονου σήμερα ψυχιάτρου και συγγραφέα, έγκειται στο να αποδεχόμαστε τους χειρότερους φόβους μας.

Μικρογραφία χειρογράφου από το Χρονικό του Ιω. Σκυλίτζη (13ος-14ος αι.), που εικονίζει τη στέψη του αυτοκράτορα από τον πατριάρχη. Πρόκειται για την τελετή της αναγορεύσεως που καθιερώθηκε από τα μέσα του 5ου αι. (Μαδρίτη, Εθνική Βιβλιοθήκη)

Τα δεκάλεπτα: 5-3, 7-9, 11-13, 13-18, 16-21, 22-27

Και ο Ίρβιν Γιάλομ έχει τα διαπιστευτήρια για να κάνει τέτοιους ισχυρισμούς.

Προτομή του Αρκαδίου. Η αναγόρευση του πρωτότοκου Αρκαδίου σε αυτοκράτορα στο ανατολικό τμήμα της αυτοκρατορίας υποδηλώνει το ενδιαφέρον για την Ανατολή και τη μετατόπιση του κέντρου βάρους προς το τμήμα αυτό της αυτοκρατορίας. (Κωνσταντινούπολη, Μουσείο Αρχαιοτήτων)

ΙΤΑΛΙΑ (Πούλιεβιτς): Μικάελερ, Πετινάρι, Φόβιο, Μοντάλτο 1, Πόποβιτς 1, Φουζίνα 2, Κάμερερ 1, Ραντόφσκι, Ταραφίνο 2, Ντουμάνο, Σκάταρ 9, Αρκούρι, Βισίντιν 4, Ρόνκι 2.

Επίτιμος καθηγητής Ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ, μαθητής και συνεργάτης του Rollo May, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εν ζωή εκπροσώπους της υπαρξιακής σχολής στην Ψυχιατρική.

Η ελληνική φιλοσοφική σκέψη, η ρητορεία, αλλά και γενικότερα η ελληνική παιδεία, καλλιεργήθηκε αυτή την εποχή στις φιλοσοφικές σχολές της Ανατολής (Αλεξάνδρεια, Αντιόχεια) και στην Αθήνα.

ΕΛΛΑΣ (Πέρκοβατς): Τσιλιμπάρης, Καφάτος, Βόγλης 4, Χατσατουριάν 1, Τζιμούτος 1, Ριγανάς 1, Μπαλωμένος 4, Κοκολοδημητράκης 4, Ζαρλακούτης, Ζιβούλοβιτς 2, Σανίκης 2, Αλβανός 5, Καρυπίδης 3.

Είναι συγγραφέας της «Υπαρξιακής ψυχοθεραπείας» που κυκλοφόρησε το 1980 και θεωρείται το εγκυρότερο και πληρέστερο εγχειρίδιο υπαρξιακής ψυχοθεραπείας, ενώ έχει γράψει δύο μυθιστορήματα που έχουν γίνει μπεστ σέλερ σε πολλές χώρες.

Ο Ιουλιανός ήταν βαθύς γνώστης της ελληνικής παιδείας.

Η βαθμολογία του πρώτου προκριματικού ομίλου: Ελλάς 4, Βοσνία 2, Ολλανδία 2, Ιταλία 0.

Στην Ελλάδα, έγινε γνωστός από το «Όταν έκλαψε ο Νίτσε», ένα μυθιστόρημα-βουτιά στη φιλοσοφία, την ψυχολογία και την κουλτούρα του 190υ αιώνα: Πολλοί επίσης σύγχρονοι του δάσκαλοι και ιεράρχες είχαν διαπαιδαγωγηθεί με τις ελληνικές φιλοσοφικές ιδέες, ιδιαίτερα του νεοπλατωνισμού.

"ΟΤΑΝ κερδίζεις εκτός έδρας παιχνίδι σε διεθνές επίπεδο είναι πάντα σημαντικό, αφού ο αντίπαλος θέλει να δείξει το καλύτερο πρόσωπό του στο γήπεδό του.

Ο Γερμανός φιλόσοφος Φρίντριχ Νίτσε και ο Αυστριακός γιατρός Γιόζεφ Μπρόιερ, ένας από τους πατέρες της ψυχανάλυσης, συναντιούνται στη Βιέννη του 19ου αιώνα, σε μια εμπνευσμένη διαδικασία διπλής ψυχοθεραπείας. Ο Μ. Θεοδόσιος πριν πεθάνει χώρισε για άλλη μια φορά την αυτοκρατορία στα δύο και τη μοίρασε στους δύο γιους του.

Είμαστε ευχαριστημένοι από το αποτέλεσμα, αλλά κυρίως από τα σημάδια βελτίωσης και ομοιογένειας που δείξαμε", τόνισε ο Σπύρος Μπαλωμένος, για να τον συμπληρώσει ο Σάββας Καρυπίδης:

Σ' αυτή την περιπέτεια υπαρξιακής αναζήτησης εμπλέκονται ένας νεαρός μαθητής του Μπρόιερ με το όνομα Ζίγκμουντ Φρόιντ, μία θυελλώδης γυναίκα, η Λου Σαλομέ, και μία σαγηνευτική ασθενής, η Άννα Ο, η οποία στοιχειώνει την ψυχή του γιατρού της. Το ανατολικό τμήμα το έδωσε στον Αρκάδιο, που ήταν και ο πρωτότοκος, και το δυτικό στον Ονώριο.

"Ήμασταν νωθροί στην αρχή, αλλά βρήκαμε γρήγορα το ρυθμό μας και πήραμε τον έλεγχο του αγώνα".

«Ήθελα να βάλω τον Νίτσε στο σημείο της βαθύτατης απόγνωσης.

Αυτός ο χωρισμός, που ήταν οριστικός (395 μ.Χ.), είχε μεγάλη σημασία για τη μελλοντική πορεία της αυτοκρατορίας.

Ο συνεργάτης του Γκόραν Πέρκοβατς, Στέλιος Αλεπουδέας, επισήμανε:

Στη χειρότερη, την πιο σκοτεινή του ώρα, όταν χώρισε με τη Ρωσίδα αριστοκράτισσα Λου Σαλομέ και όχι στην καταστροφική ασθένεια που τον αφάνισε τα τελευταία χρόνια της ζωής του.

Το δυτικό τμήμα δέχτηκε σε λίγα χρόνια τον κατακλυσμό βαρβαρικών εισβολών και στο τέλος κατέρρευσε (476 μ.Χ.).

"Το πιο δύσκολο δεν ήταν να κερδίσουμε, αλλά το να κρατήσουμε χαρακτήρα μέσα στο παιχνίδι.

Αυτή ήταν για μένα η καλύτερη εποχή, διαφορετικά ο Νίτσε δεν θα μπορούσε να γνωρίσει τον Φρόιντ.

Αντίθετα, το ανατολικό αντεπεξήλθε νικηφόρα και συνέχισε την ιστορική του πορεία.

Γνωρίζαμε ότι η Βοσνία νίκησε την Ολλανδία με 27-25 και ξέραμε ότι σε περίπτωση νίκης θα μέναμε μόνοι στην κορυφή του ομίλου.

Πριν απ' αυτόν δεν υπήρχε ψυχοθεραπεία.

Ο οριστικός χωρισμός του κράτους (395 μ.Χ.) αποτελεί για μερικούς ιστορικούς το συμβατικό όριο έναρξης της βυζαντινής ιστορίας.

Αυτό θα μπορούσε να μας παρασύρει".

Αυτός την εφηύρε», λέει στα «ΝΕΑ» ο Ίρβιν Γιάλομ.

Ενώ στο δυτικό τμήμα η εισβολή των γερμανικών φύλων έφερε το τέλος του ρωμαϊκού κόσμου, στο ανατολικό δε σήμανε το τέλος του Ελληνισμού.

Η ΕΘΝΙΚΗ θα παραμείνει μέχρι αύριο στην Ποντίνια και απευθείας η αποστολή θα αναχωρήσει για το Έμεν, όπου την Πέμπτη στις 20.00, θα αντιμετωπίσει την Ολλανδία στο πλαίσιο της τρίτης αγωνιστικής.

Η βάση της θεωρίας του καθηγητή Γιάλομ είναι ότι πρέπει όλοι να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα του θανάτου.

Είναι βέβαιο ότι μετά το θάνατο του Μ. Θεοδοσίου παρουσιάστηκε και στην Ανατολή προς στιγμή κίνδυνος εκγερμανισμού του κράτους.

Ο ΠΑΝΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΚΕΡΔΙΣΕ ΤΟΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ

«Ο θάνατος είναι πηγή μεγάλου άγχους για τους περισσότερους από εμάς.

Ωστόσο, ο κίνδυνος αυτός αποσοβήθηκε με την αποτελεσματική αντίσταση που προέβαλαν Έλληνες λόγιοι και πολιτικοί.

"Αφεντικό" της πόλης

Μερικοί άνθρωποι κάνουν τρομερή πάλη με το ζήτημα.

Η αντιγερμανική -αντιγοτθική - αυτή κίνηση ήταν τόσο ισχυρή, ώστε να γίνεται λόγος για τη δημιουργία εθνικού κόμματος που υποκινούσε τον αντιγοτθικό αγώνα.

Ο Παναθλητικός Συκεών ήταν ο μεγάλος κερδισμένος στο ντέρμπι της 8ης αγωνιστικής στην Α1 γυναικών, καθώς επικράτησε εκτός έδρας επί του Μακεδονικού με 26-22 και ανέβηκε και πάλι στην τρίτη θέση.

Η υπαρξιακή ψυχοθεραπεία ασχολείται με αυτή την πάλη.

Έτσι, το ανατολικό τμήμα επιβίωσε μετά τις βαρβαρικές εισβολές και μετεξελίχθηκε πλέον στη βυζαντινή τον μορφή, στηριγμένο στον Ελληνισμό.

Ο Άρης γνώρισε βαριά ήττα από τις Ελπίδες Δράμας με 25-20, ενώ ο Αθηναϊκός επικράτησε της Νέας Ιωνίας με 32-23.

Δεν είναι, όμως, απαραίτητη σε όλους τους ανθρώπους και σε όλα τα στάδια της θεραπείας.

7. Ο γοτθικός κίνδυνος Θα πρέπει, αντί να δεχόμαστε να οπλοφορούν οι Σκύθες (οι Γότθοι), να αναζητήσουμε στρατιώτες από την τάξη των γεωργών, που θα πολεμήσουν για να υπερασπιστούν τη γη τους. Αυτούς να εντάξουμε στο στρατό για αρκετό χρόνο. Παράλληλα να ξεσηκώσουμε τους φιλόσοφους, που ασχολούνται με τις μελέτες τους, και τους βιοτέχνες, που δε σηκώνουν κεφάλι από την καθημερινή δουλειά, και το νωθρό λαό, που, επειδή δεν έχει τι να κάνει, περνάει την ώρα του στα θέατρα. Όλους αυτούς να τους πείσουμε, πριν οδηγηθούν από το γέλιο στο κλάμα, να φροντίσουν να περάσει η στρατιωτική δύναμη στα χέρια των Ρωμαίων, χωρίς να έχουν κανένα δισταγμό, είτε είναι άνθρωποι ασήμαντοι είτε σημαντικοί. Γιατί στις πολιτείες συμβαίνει ό,τι ακριβώς και στα σπίτια· οι άντρες αναλαμβάνουν την υπεράσπιση τους και οι γυναίκες ασχολούνται με τις δουλειές του σπιτιού. Πώς λοιπόν είναι δυνατό να ανεχθείτε το ρόλο του άνδρα να τον έχουν οι ξένοι; Δεν είναι μεγάλη ντροπή ν' αφήνετε την πιο μεγάλη ανδρική αρετή, τη φιλοτιμία στους πολέμους, σε άλλους; Εγώ τουλάχιστον, αν οι ξένοι μισθοφόροι κέρδιζαν πολλές νίκες για δικό μου όφελος, θα ντρεπόμουν γι' αυτό. Και σκέπτομαι κάτι που βρίσκεται πολύ κοντά σε όσους έχουν μυαλό. Αν οι άντρες και οι γυναίκες που αναφέραμε σαν παράδειγμα δεν ανήκουν στο ίδιο έθνος, ούτε σε έθνη συγγενικά, τότε θα είναι αρκετή μια μικρή πρόφαση, για να θελήσουν αυτοί που οπλοφορούν, να επιβάλουν την κυριαρχία τους στους πολίτες. Τότε όμως θα χρειαστεί ν' αγωνιστούν άνθρωποι απόλεμοι, οι πολίτες, εναντίον εκείνων που είναι εξασκημένοι στον πόλεμο, δηλαδή των ξένων μισθοφόρων. Πριν λοιπόν η κατάσταση φτάσει προς τα εκεί που βαδίζει, πρέπει εμείς να αποκτήσουμε πάλι το υψηλό ρωμαϊκό φρόνημα και να συνηθίσουμε να κερδίζουμε τις νίκες οι ίδιοι. Όσο για τους βαρβάρους, να μην τους δεχόμαστε ανάμεσα μας και να τους απομακρύνουμε από παντού. Συνέσιος, Λόγος περί Βασιλείας, P.G., τ. 66, σ. 1092-1093.

Η βαθμολογία: Αναγέννηση 14, Ορμή 12, Παναθλητικός 11, Αθηναϊκός 11, Νέα Ιωνία 10, Ελπίδες 6, Μ. Αλέξανδρος 3, Άρης 3, Μακεδονικός 3, Κύδων Χανίων 1.

Η Ψυχοθεραπεία

Ο εξελληνισμός της αυτοκρατορίας ήταν μια πραγματικότητα που οφειλόταν στον πρωταγωνιστικό ρόλο της Κωνσταντινούπολης.

ΑΡΝΗΤΙΚΑ ήταν τα αποτελέσματα των ελληνικών ομάδων στα ευρωπαϊκά κύπελλα των γυναικών.

Όμως, οι ψυχοθεραπευτές έχουν την τάση να αποφεύγουν ν' αναφέρονται στο θέμα του θανάτου.

Η πνευματική δραστηριότητα μεταφέρθηκε από την Αθήνα στην πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας, όπου με διάταγμα του Θεοδόσιου Β' ιδρύθηκε το Πανδιδακτήριο (425 μ.Χ.).

Στο κύπελλο Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας, στον πρώτο αγώνα του τρίτου γύρου η Αναγέννηση Άρτας ηττήθηκε στη Γαλλία από τη Φλερί Λεζ Ομπρέ με 32-27, παρ' όλο που προηγήθηκε στο ημίχρονο με 32-27.

Έτσι δεν είναι;

Με επίσημη αυτοκρατορική απόφαση υπερτερούσε η διδασκαλία της ελληνικής φιλολογίας και γλώσσας σε βάρος της λατινικής.

Η ρεβάνς θα διεξαχθεί το Σάββατο στην Άρτα.

«Αυτό είναι μεγάλο λάθος.

Την επικράτηση του ελληνικού στοιχείου επικύρωσε και η έκδοση αυτοκρατορικών διαταγμάτων (397 και 439 μ.Χ.) που επέτρεψαν πλέον τη σύνταξη των δικαστικών αποφάσεων και των διαθηκών στην ελληνική γλώσσα.

Για το κύπελλο Κυπελλούχων, στην Πάτρα η Ορμή αναδείχθηκε ισόπαλη 26-26 με τη γαλλική Μπεσανσόν και θα έχει δύσκολο έργο στη ρεβάνς, που θα διεξαχθεί την Κυριακή.

Η υπαρξιακή ψυχοθεραπεία δεν είναι ξεχωριστή σχολή. Και νομίζω ότι όλοι οι ψυχοθεραπευτές πρέπει να έχουν ευαισθησία πρώτον, στο ζήτημα του θανάτου και δεύτερον, στο ζήτημα της ζωής. Δηλαδή, ποιο είναι το νόημα της ζωής. Η αίσθηση του να βοηθάς κάποιον, του να ζεις μαζί με κάποιον, είναι πολύ σημαντική και βοηθάει να ξεπεραστούν κάποιοι φόβοι. Ας μην ξεχνάμε τα φιλοσοφικά ερωτήματα. Ας μην πάει χαμένη η συγκεντρωμένη σοφία 2.000 ετών…».

Ο Ίρβιν Γιάλομ έχει γράψει ότι «η άρνηση του θανάτου σε οποιοδήποτε επίπεδο είναι η άρνηση της ίδιας μας της φύσης». Πώς αρνούμαστε τον θάνατο; «Στα πρώτα χρόνια της παιδικής ηλικίας τα παιδιά γνωρίζουν για τον θάνατο. Ξέρουν ότι τα ζώα, τα δένδρα, οι άνθρωποι πεθαίνουν. Αργότερα, μια αίσθηση αθανασίας περνάει υπόγεια. Στις αρχές της ενήλικης ζωής οι άνθρωποι κάνουν ριψοκίνδυνα πράγματα, νομίζοντας ότι μπορούν ν' αποφύγουν τον θάνατο. Μετά αφιερώνονται σε άλλα. Κάνουν καριέρα και οικογένεια». Όμως, όσο μεγαλώνουμε, «η αίσθηση του θανάτου αναδύεται με μεγάλη δύναμη». Τότε «καταλαβαίνουμε ότι βρισκόμαστε σε μειονεκτική θέση, ότι γερνάμε». Αυτή, άλλωστε, «είναι η πηγή πολλών θρησκευτικών πεποιθήσεων. Στην ουσία, όλα τα θρησκευτικά συστήματα, εκτός από τον εβραϊσμό, δίνουν μια αίσθηση αθανασίας».

Απομυθοποίηση και γοητεία

Στον επιστημονικό χώρο είναι ευρύτερα γνωστό το κλινικό και ερευνητικό του έργο στην ομαδική ψυχοθεραπεία. Το δεύτερο βιβλίο του Γιαλόμ «Lying on the couch» ή «Στο ντιβάνι» (μόλις κυκλοφόρησε από την Άγρα) αποκαλύπτει τι συμβαίνει μέσα στο γραφείο, αλλά και στη σκέψη των ψυχοθεραπευτών, τη ζωή τους, τις δυσκολίες τους, την ανθρώπινη υπόστασή τους. Όμως, όσο απομυθοποιούνται οι ψυχοθεραπευτές, τόσο αυξάνεται η γοητεία της ψυχοθεραπείας. Ο Γιαλόμ την παρουσιάζει κάτω από νέο φως: είναι μια συντροφική πορεία προς την επίτευξη μιας αληθινής ανθρώπινης επαφής. «Περνάω ακόμη το 1/3 του χρόνου μου στην ψυχοθεραπεία», λέει. «Λατρεύω τη θεραπεία. Η σχέση αυτή είναι πολύ σημαντική για τους ασθενείς. Είναι, όμως, πολύ σημαντική και για μένα. Παίρνω συνέχεια μαθήματα». Ποιο είναι το βασικότερο πρόβλημα των ανθρώπων που απευθύνονται σ' αυτόν σήμερα; Αισθάνονται μοναξιά, κατάθλιψη ή ότι έχουν χάσει το νόημα της ζωής; «Όλα αυτά μαζί», απαντά ο Ίρβιν Γιαλόμ. «Συνήθως έχουν όλα αυτά τα προβλήματα. Δεν υπάρχουν, όμως, γενικεύσεις. Κάθε ασθενής είναι μοναδικός. Δεν υπάρχει γενίκευση ούτε πακέτο θεραπείας. Αντιμετωπίζω κάθε ασθενή ως ξεχωριστό άνθρωπο και εκείνος μού ξετυλίγεται σιγά σιγά…».

«ΘΥΜΗΘΕΙΤΕ ΤΟΝ ΣΚΡΟΥΤΖ»

Πώς μπορεί η συνειδητοποίηση του θανάτου να βελτιώσει τη ζωή μας; «Το να επικεντρώνουμε στον θάνατο μας δίνει μια προοπτική για τη δριμύτητα της ζωής. Έχω μεγάλη εμπειρία ως ψυχοθεραπευτής πασχόντων από καρκίνο. Περνούν μια φάση, στην οποία η ζωή τούς φαίνεται πιο πλούσια. Θα την αποκαλούσα την "χρυσή περίοδό" τους. Όταν ξεπεράσουν το πρώτο σοκ και τον πανικό από την αρρώστια, γίνονται σοφότεροι. Το θέμα είναι να συνειδητοποιήσουμε τη ζωή μας πριν να είναι αργά», τονίζει. Άλλωστε, «ένα μέρος της θεραπείας είναι να συνειδητοποιούν οι άνθρωποι, πριν συμβούν όλ' αυτά, ότι η ζωή κάποτε τελειώνει. Θυμηθείτε τον Ντίκενς και την ιστορία του Σκρουτζ. Τα πνεύματα τον πηγαίνουν στο μέλλον, όπου βλέπει τον θάνατό του. Τότε, αλλάζει εντελώς τη ζωή του».

Δεν είναι τυχαίο που ο Ίριβιν Γιαλόμ συμπυκνώνει τη φιλοσοφία της ζωής και του έργου του στην ιταλική παροιμία: «Όταν η παρτίδα του σκακιού τελειώσει, οι στρατιώτες, οι πύργοι, οι βασιλιάδες και οι βασίλισσες, όλοι επιστρέφουν στο ίδιο κουτί»… Και αν μερικοί βρίσκουμε την ιδέα τού ότι θα πεθάνουμε και δεν θα ζήσουμε για να δούμε τι θα συμβεί τους επόμενους αιώνες, τουλάχιστον ανατριχιαστική; Τι παρηγοριά έχει να μας δώσει; «Ο Σοπενάουερ, και αργότερα ο Ναμπόκοφ, είπε ότι η ζωή είναι μια σπίθα που συνδέει δύο τεράστιες λίμνες σκότους. Δεν είναι περίεργο που δίνουμε τόση σημασία στο δεύτερο σκοτάδι και τόσο λίγη στο πρώτο;», αναρωτιέται.

info

«Όταν έκλαψε ο Νίτσε», Τιμή: 20 ευρώ - «Στο ντιβάνι», Τιμή: 24 ευρώ - μτφ. Ευ. Ανδριτσάνου, Γ. Ζέρβας, Εκδ. Άγρα