Από τα ένδεκα μέτρα ο Φοφόνκα διαμορφώνει το τελικό 2-0.

ΤΟΥΡΚΙΑ

2.4 Ο πολιτισμός

ΕΥΚΟΛΑ Η ΚΕΡΚΥΡΑ 2-0 ΤΟΝ ΑΣΚ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟ

Για μια χούφτα δολάρια…

Η θρησκεία.

Συνοπτικές διαδικασίες

ΦΡΑΓΚΩ ΚΑΡΑΟΓΛΑΝ

Από την αρχή της αιγυπτιακής ιστορίας, όταν ακόμα δεν υπήρχε ενιαίο κράτος, η κάθε πόλη είχε το δικό της θεό-προστάτη.

Με σταθερό βηματισμό βαδίζει προς την Α' εθνική η Κέρκυρα.

Η διαμαρτυρία. "Όχι στον πόλεμο. Στείλτε στο Ιράκ λουλούδια, όχι βόμβες", γράφουν τα πλακάτ των διαδηλωτών στην Κωνσταντινούπολη

Η πολυθεΐα όμως χαρακτήριζε τους Αιγυπτίους και στις υπόλοιπες περιόδους της ιστορικής τους πορείας.

Πετυχαίνοντας ένα γκολ στο 3' με απευθείας εκτέλεση φάουλ του Κακιούζη (η μπάλα βρήκε και το πόδι του Ζαβαντία) έφερε από νωρίς το παιχνίδι στα μέτρα του. Η αντιπολίτευση είναι μια κατάσταση εφηβείας, όπου δικαιούται κανείς να είναι "ιδεολόγος", ενώ η εξουσία κατάσταση ωριμότητας, όπου αντιλαμβάνεται τις πικρές αλήθειες της ζωής και γίνεται "ρεαλιστής".

Παρουσίαζαν τους θεούς τους με ανθρώπινο σώμα και κεφάλι κάποιου ζώου.

Με σιγουριά στις κινήσεις και κρατώντας σε απόσταση τους παίκτες του Ολυμπιακού Βόλου, οι γηπεδούχοι είχαν καλύτερη οργάνωση στη μεσαία γραμμή, όμως έλειπαν οι κατάλληλες τελικές επιλογές. Η κοινοτοπία αυτή ισχύει και για την νέα κυβέρνηση της Άγκυρας.

Ο μεγαλύτερος θεός ήταν ο Ρα, ο θεός Ήλιος, τον οποίο εκπροσωπούσε ο φαραώ στη γη.

Οι φιλοξενούμενοι προσπάθησαν να αντιδράσουν στο δεύτερο ημίχρονο, αλλά ήταν ακίνδυνοι. Σε πλήθος θεμάτων, αλλά στην προκειμένη περίπτωση για το θέμα του Ιράκ.

Οι δημοφιλέστεροι θεοί ήταν η Ίσις, ο Όσιρις και ο Ώρος.

Το δεύτερο γκολ με πέναλτι του Φοφόνκα στο 79' (ανατροπή Νταμπρόφσκι από Χατζηζήση) έδωσε τη χαριστική βολή στον Ολυμπιακό (2-0), που είχε τη δυνατότητα να πετύχει ένα ακόμη γκολ στο 72', όταν ο Νταμπρόφσκι από κοντά πλάσαρε άστοχα.

"Δεν θα συμμετέχουμε με κανέναν τρόπο στον πόλεμο" έχει πει ο πρωθυπουργός Γκιουλ (7/2), "αν οι Αμερικανοί βιάζονται για την επίθεση, ας κάνουν γρήγορα τη συμφωνία μαζί μας", ο υπουργός Εξωτερικών Γιακίς (16/2), "δεύτερη απόφαση των Ηνωμένων Εθνών είναι εκ των ων ουκ άνευ για την Τουρκία", ο πρόεδρος Σεζέρ (18/2).

Ο φαραώ Αμένοφις Δ', ο επονομαζόμενος και Ακενατών, προσπάθησε να εξαλείψει την πολυθεία.

Διαιτήτευσε ο Κίρκος (Ηπείρου). Καταλυτική, όμως, ήταν η χθεσινή ομιλία του προέδρου του κυβερνώντος Λευκού Κόμματος Ταγίπ Ερντογάν προς την κοινοβουλευτική του ομάδα, που συνοψίζεται στη φράση:

Στράφηκε εναντίον των ιερέων και της λατρείας του Άμμωνος, προστάτη-θεού της Θήβας.

ΚΕΡΚΥΡΑ: Βεζυρίδης, Σαρακατσάνος, Φλαβίνιο, Κακιούζης (81' Πάσιος), Τόσκας, Ντα Σίλβα (58' Γήτας), Κουτσουρές, Νταμπρόφσκι, Φοφόνκα, Ιωάννου (67' Γκαρόζης), Μοσχογιάννης.

"Οι ΗΠΑ πρέπει να δουν με καλή πρόθεση τις απαιτήσεις μας και η κοινή λογική θα μας οδηγήσει να αναρωτηθούμε αν θα παραμείνουμε θεατές ή θα συμμετέχουμε στο γράψιμο της ιστορίας".

Η προσπάθεια του να επιβάλει τη λατρεία του Ρα, του θεού Ήλιου, ως μοναδικού θεού, συνάντησε την αντίδραση του ιερατείου και κατέληξε σε αποτυχία.

ΑΣΚ/ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ: Καρκαμάνης, Χατζηζήσης, Πακάλτσης, Χατζηρίζος, Σάβιτς (83' Ντος Σάντος), Πέτρου, Βεργώνης, Ζαβαντίας, Φλώρος, Βελετάνης (74' Δεμιρτζόγλου), Παπαδόπουλος.

Είπαν τα… σύκα, σύκα

Άγαλμα γραφέα της εποχής του Αρχαίου Βασιλείου (Παρίσι, Μουσείο Λούβρου)

Η τουρκική κυβέρνηση, ύστερα από αναπόφευκτα ζιγκ ζαγκ, έλαβε τη σημαντική απόφαση προς την κατεύθυνση της συνεργασίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής για το θέμα του Ιράκ στις 5 Φεβρουαρίου.

Ο κοπιώδης τρόπος ζωής των Αιγυπτίων και οι κακουχίες είχαν δημιουργήσει τη βαθιά πίστη ότι η ζωή συνεχίζεται και μετά το θάνατο, εάν δεν καταστρεφόταν το σώμα του νεκρού.

Η απόφαση ελήφθη "κεκλεισμένων των θυρών" και αφορούσε την "άδεια εκσυγχρονισμού τουρκικών βάσεων και λιμανιών από Αμερικανούς προς ιδίαν χρήση", ενώ η "άδεια διέλευσης αμερικανικών δυνάμεων και στρατοπέδευσής τους στο τουρκικό έδαφος" επρόκειτο να ψηφιστεί στις 18 Φεβρουαρίου.

Εξαιτίας του φόβου αυτού που σφράγισε τον πολιτισμό τους, οι Αιγύπτιοι ταρίχευαν τους νεκρούς και τους έθαβαν σε ταφικά μνημεία μαζί με όλα τα σκεύη που τους ήταν αναγκαία για τη μεταθανάτια ζωή.

Είναι γνωστό ότι "με το άνοιγμα του βορείου μετώπου (από τα σύνορα της Τουρκίας) η επίθεση στο Ιράκ θα κοστίσει φθηνότερα και θα είναι ασφαλέστερη".

Η αντίληψη αυτή που ήταν διαδεδομένη σε όλα τα κοινωνικά στρώματα συμπεριλαμβανομένου και του φαραώ, οδήγησε στην κατασκευή μεγάλων ταφικών μνημείων με εξαίρετη διακόσμηση, τα οποία περιείχαν αφάνταστα πλούτη.

Η Άγκυρα είχε κάνει το αναγκαίο πρώτο βήμα, οι ΗΠΑ έπρεπε να πράξουν τα δέοντα, ιδίως σε ό,τι είχε να κάνει με οικονομικές προσδοκίες της Τουρκίας.

Τα πολύτιμα σκεύη και ο πολυτελής στολισμός των νεκρών φαραώ και ευγενών έγιναν η αφορμή για συστηματική τυμβωρυχία ήδη από την αρχαιότητα.

Δεν έπραξαν όμως και επιπλέον ήγειραν, "ξαφνικά", θέμα διοίκησης των τουρκικών στρατευμάτων στο βόρειο μέτωπο.

4. Η εφεύρεση της γραφής σύμφωνα με τις αιγυπτιακές παραδόσεις Σωκράτης. Λοιπόν άκουσα ότι στα μέρη της Ναύκρατης της Αιγύπτου ήταν ένας από τους παλαιούς θεούς που λάτρευαν εκεί και είχε για πουλί ιερό, αυτό που τ' ονομάζουν ίβη· το όνομα του ίδιου του θεού είναι Θεούθ. Αυτός βρήκε πρώτος τους αριθμούς και την αριθμητική και τη γεωμετρία και την αστρονομία, κι ακόμα το τάβλι και τα ζάρια, και μάλιστα τα γράμματα. Τότε βασιλέας όλης της Αιγύπτου ήταν ο Θαμούς που κατοικούσε τη μεγάλη πόλη στο επάνω μέρος του τόπου, που οι Έλληνες την ονομάζουν Θήβα της Αιγύπτου και το θεό της Άμμωνα. Σ' αυτόν το βασιλέα ήρθε ο Θεούθ να δείξει τις εφευρέσεις του και του είπε πως πρέπει να διαδοθούν στους άλλους Αιγυπτίους. Αλλά εκείνος ρώτησε ποια ήταν η ωφέλεια της καθεμιάς, και καθώς άκουγε την απάντηση, ανάλογα που του φαίνονταν σωστά ή μη σωστά τα λεγόμενα, πότε τα έψεγε και πότε τα επαινούσε. Λένε ότι πολλά είπε για την κάθε τέχνη ο Θαμούς στον Θεούθ πότε προς έπαινο πότε προς ψόγο· θα πολυλογούσαμε αν το επαναλαμβάναμε. Όταν όμως ήρθαν στα γράμματα, «Τούτη η εφεύρεση, ω Βασιλέα», είπε ο Θεούθ, «θα κάμει τους Αιγυπτίους πιο σοφούς και ικανούς στη μνήμη· βρέθηκε το φάρμακο της μνήμης και της σοφίας». Ο βασιλέας όμως αποκρίθηκε: «Ω εφευρετικότατε Θεούθ, άλλος είναι άξιος να γεννά τις τέχνες και άλλος είναι άξιος να κρίνει πόση βλάβη και πόση ωφέλεια θα φέρουν σ' αυτούς που θα τις χρησιμοποιήσουν. Να, τώρα, εσύ που είσαι ο πατέρας των γραμμάτων…… Πλάτων, Φαίδρος, 274 μετ. Γ. Σεφέρης, εκδ. Λέσχη 1980.

Η διπλωματική γλώσσα εγκαταλείφθηκε.

Η γραφή.

Τη Δευτέρα (17/2) επιδόθηκε στον Αμερικανό πρεσβευτή "πακέτο προτάσεων" εκατό σελίδων, όπου λέγονται τα σύκα, σύκα και η σκάφη, σκάφη.

Καθοριστική για τη γνώση της ιστορίας της Αιγύπτου ήταν η αποκρυπτογράφηση των ιερογλυφικών, δηλαδή των χαρακτήρων-συμβόλων που χρησιμοποιούσαν από την 4η χιλιετία π.Χ. οι κάτοικοι της χώρας στη γραφή.

"Η Εθνοσυνέλευση έπρεπε να έχει λόγους για να βγάλει το ψήφισμα στις 18/2" και δεν τους είχε.

Η επινόηση και η χρησιμοποίηση της γραφής είναι χωρίς αμφιβολία ένα από τα στοιχεία που δηλώνουν το πολιτιστικό τους επίπεδο.

Το "πακέτο" απαρτίζεται από τρία κεφάλαια: το "πολιτικό" (κυρίως, ένσταση στη δημιουργία κουρδικού κράτους), το "στρατιωτικό" (κυρίως, αποσαφήνιση όσον αφορά τη διοίκηση των τουρκικών στρατευμάτων) και το "οικονομικό", που είναι το πιο περίπλοκο.

Η δυσκολία στην απόδοση και την εκμάθηση της ιερογλυφικής γραφής προϋπέθετε ειδίκευση και συνεχή ενασχόληση.

Στο κεφάλαιο αυτό η Άγκυρα εκθέτει τη ζημία που είχε υποστεί στον Πόλεμο του Κόλπου (40 δισ. δολάρια) και ζητεί "10 δισ. δολάρια δωρεάν βοήθειας, την παραγραφή των αμυντικών χρεών ύψους περίπου 4 δισ. και χαμηλότοκες πιστώσεις 20 δισ.".

Ένας απλός πολίτης στη διάρκεια του Νέου Βασιλείου είχε τη δυνατότητα να εκπαιδευτεί ως γραφέας και να ακολουθήσει σταδιοδρομία δημοσίου υπαλλήλου, γεγονός που του προσέδιδε κύρος.

Οι Αμερικανοί προφανώς βιάζονται.

Οι γραφείς κατέγραψαν σε παπύρους τα έργα και τη δράση των φαραώ, ενώ τοίχοι πολλών μνημείων, ναών και τάφων, ήταν καλυμμένοι από ιερογλυφικά που σχεδίασαν ειδικευμένοι τεχνίτες με την καθοδήγηση των γραφέων.

Δεκάδες αμερικανικά πολεμικά περιμένουν αγκυροβολημένα έξω από το λιμάνι της Μερσίνας, έτοιμα να ξεφορτώσουν προσωπικό και υλικό.

Η αποκρυπτογράφηση τους οφείλεται στο Γάλλο αιγυπτιολόγο J. Champollion, ο οποίος το 1822 διάβασε το κείμενο μιας τρίγλωσσης επιγραφής, που ήταν χαραγμένο σε στήλη με ιερογλυφικά, με απλοποιημένα ιερογλυφικά της ελληνιστικής περιόδου και με ελληνικά στοιχεία.

Ο υφυπουργός Άμυνας Πολ Γούλφοβιτς είπε σε Τούρκο δημοσιογράφο:

Η στήλη της Ροζέτας, όπως είναι γνωστή από το όνομα της πόλης όπου αποκαλύφθηκε, είχε χαραγμένο ένα κείμενο που υμνούσε τον Πτολεμαίο Ε', βασιλιά της Αιγύπτου.

"Θα περιμένουμε ώς τις 21/2 και θα προχωρήσουμε στο σχέδιο β' ­ χωρίς την Τουρκία".

Τα γράμματα.

Και, χθες, ο εκπρόσωπος του λευκού Οίκου Άρι Φλέισερ δήλωσε ότι "οι ΗΠΑ δίνουν 20 δισ. δολάρια και αυτή είναι η τελική προσφορά τους".

Τα περισσότερα αιγυπτιακά κείμενα αναφέρονται στη δράση και τα κατορθώματα των φαραώ·

Η επιτροπή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου βρίσκεται στην Άγκυρα εδώ και δύο εβδομάδες.

τα κείμενα λογοτεχνικού περιεχομένου είναι ελάχιστα εξαιτίας ίσως της δυσκολίας της γραφής, που δεν άφησε το περιθώριο να εκφραστούν γραπτώς πολλοί άνθρωποι.

Ο προϋπολογισμός του 2003 δεν έχει καταστεί δυνατόν να καταρτισθεί ακόμη.

Όσα διατηρήθηκαν είναι ποιήματα θρησκευτικού και λυρικού περιεχομένου αλλά και λαϊκές διηγήσεις.

Θα είναι, όμως, αποχρών λόγος ή μια χούφτα δολάρια για τα μέλη της Εθνοσυνέλευσης;

5. Ένας γραφέας μιλά για τα πλεονεκτήματα του επαγγέλματος του Μου λένε ότι εγκατέλειψες το γράψιμο και άρχισες τις διασκεδάσεις, ότι προτιμάς να δουλεύεις στα χωράφια και γύρισες την πλάτη σου στα γράμματα. Δε θυμάσαι την κατάσταση του καλλιεργητή που αντιμετωπίζει την καταγραφή του φόρου της σοδειάς, όταν το φίδι έχει πάρει το μισό σιτάρι και ο ιπποπόταμος έχει καταβροχθίσει το υπόλοιπο; Τα ποντίκια αφθονούν στα χωράφια. Οι ακρίδες έρχονται. Τα βόδια καταβροχθίζουν. Τα σπουργίτια φέρνουν καταστροφή στον καλλιεργητή. Ό,τι απομένει τελικά στο αλώνι το αρπάζουν οι κλέφτες. Το ζευγάρι τα βόδια πέθαναν, ενώ όργωναν και αλώνιζαν. Και τώρα έρχεται ο γραφέας στην όχθη του ποταμού για να καθορίσει το φόρο της σοδειάς. Οι επιστάτες κρατάνε ξύλα και οι Νούβιοι ραβδιά από φοίνικα και λένε «φέρτε το σιτάρι», αν και δεν υπάρχει καθόλου. Δέρνουν τον καλλιεργητή, τον δένουν και τον πετάνε στο πηγάδι με το κεφάλι προς τα κάτω. Έδεσαν τη γυναίκα του μπροστά του, τα παιδιά του είναι στα δεσμά. Οι γείτονες τους παρατάνε και φεύγουν. Έτσι το σιτάρι τους χάνεται. Όμως ο γραφέας είναι πάνω απ' όλους. Αυτός που δουλεύει στο γράψιμο δε φορολογείται, δεν έχει να πληρώσει χρέη. Πρόσεξε το καλά. A. Gardiner, Η Αίγυπτος των Φαραώ, μετ. Δ. Παυλάκης, εκδ. Φόρμιγξ, 1996, σ. 48-49.

Οι επιστήμες. Η παρακολούθηση των πλημμύρων του Νείλου και της κίνησης των αστέρων έδωσε την ευκαιρία ανάπτυξης εμπειρικών αστρονομικών γνώσεων, όπως είναι η καθιέρωση του ημερολογίου των 365 ημερών, ο χωρισμός του έτους σε μήνες και εβδομάδες αλλά και ο προσδιορισμός της ώρας βάσει της ηλιακής σκιάς. Η ανάγκη μέτρησης των καλλιεργήσιμων εκτάσεων γης που χάνονταν λόγω των πλημμύρων συνέβαλε στην ανάπτυξη της πρακτικής γεωμετρίας. Φαίνεται όμως ότι οι μαθηματικές γνώσεις ήταν περισσότερο εξελιγμένες, όπως τουλάχιστον μπορούμε να εικάσουμε από την κατασκευή των πυραμίδων. Η ταρίχευση των νεκρών βοήθησε στην απόκτηση γνώσεων ανατομίας και ιατρικής. Από κείμενα παπύρων που έχουν διασωθεί, διαβάζουμε για διαγνώσεις που έκαναν και τρόπους θεραπείας που εφάρμοζαν. Η φήμη των γιατρών της Αιγύπτου ήταν μεγάλη και διαδεδομένη ακόμα και στον ελληνικό κόσμο. Οι τέχνες. Η αρχιτεκτονική, η γλυπτική αλλά και η ζωγραφική στην Αίγυπτο βρίσκονταν στην υπηρεσία των φαραώ. Σκοπός των καλλιτεχνών ήταν να προβάλουν τη ζωή και τη δράση των φαραώ. Τα καλλιτεχνικά επιτεύγματα, μνημειακού χαρακτήρα, επιβάλλονταν με τις διαστάσεις τους. Οι αχανείς επίπεδες επιφάνειες της αιγυπτιακής γης, σε συνδυασμό με την ανάγκη των ηγεμόνων να επιβληθούν μέσω των έργων τους, οδήγησαν στην κατασκευή μνημείων που επιβάλλονταν με τον όγκο. Οι πυραμίδες του Χέοπος, του Χεφρήνος και του Μυκερίνου στη Γκίζα, οι μεγάλοι ναοί στο Λούξορ και το Καρνάκ με το πλήθος των κιόνων που στήριζαν περιστύλια και υπόστυλες αίθουσες είναι ενδεικτικά δείγματα της αρχιτεκτονικής. Οι επιφάνειες των περισσότερων ναών αλλά και των νεκρικών θαλάμων των τάφων ήταν γεμάτες με παραστάσεις ζωγραφιστές ή ανάγλυφες που εξιστορούσαν τη δράση των φαραώ αλλά και πτυχές της καθημερινής ζωής. Εκτός από τα μεγάλα σε διαστάσεις αγάλματα που διακοσμούσαν ναούς και ταφικά μνημεία, κατασκευάστηκαν και μικρότερα από ξύλο ή πέτρα, πραγματικά κομψοτεχνήματα. Πολλά έργα μικροτεχνίας κατασκευασμένα από μέταλλα, πολύτιμους ή ημιπολύτιμους λίθους συμπληρώνουν τις γνώσεις μας για τις καλλιτεχνικές επιλογές και τα επιτεύγματα των Αιγυπτίων.

Κοσμήματα από χρυσό, ήλεκτρο και πολύτιμους λίθους της εποχής του Μέσου Βασιλείου. (Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο)

Ασκήσεις – Δραστηριότητες 1. Να προσδιορίσετε τη σημασία του γεωγραφικού παράγοντα στη διαμόρφωση Ι και στην εξέλιξη του αιγυπτιακού πολιτισμού. 2. Η προσεκτική παρατήρηση των εικόνων της σ. 23 σε ποια συμπεράσματα σας οδηγεί όσον αφορά τις ασχολίες και την καθημερινή ζωή των κατοίκων της αρχαίας Αιγύπτου; 3. Ποια είναι η σημασία της επινόησης και της χρήσης γραφής από τους Αιγυπτίους; (Να λάβετε υπόψη σας και το παράθεμα 4). 4. Πώς κρίνετε την προσπάθεια του Αμένοφι Δ' (Ακενατών) για την εξάλειψη της πολυθείας; Ποιες αλλαγές θα μπορούσε να επιφέρει μια τέτοια μεταρρύθμιση και γιατί δεν τελεσφόρησε; 5. Να συγκρίνετε τον τρόπο πολιτικής οργάνωσης των λαών της Μεσοποταμίας με αυτόν των Αιγυπτίων.