Αναταραχή στο ΠΑΣΟΚ και την κοινωνία Το πνεύμα του τόνου

Ασκήσεις

Του ΒΑΓΓΕΛΗ ΣΠΥΡΙΔΩΝΙΔΗ

Οι πηγές

1. Οι λέξεις που υπάρχουν μέσα στις παρενθέσεις συγχέονται συχνά ως προς τη σημασία τους.

Σαράντα μόλις ημέρες πριν από το συνέδριο του ΠΑΣΟΚ η επιθυμία του κ. Σημίτη να διεξαχθεί μέσα σε κλίμα ηρεμίας και ενότητας, φαντάζει ως μακρινό όνειρο.

ΜΑΝΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ

Να συμπληρώσετε τα κενά με τη σωστή λέξη και να χρησιμοποιήσετε την άλλη σε μία φράση, έτσι ώστε να διευκρινιστεί η σημασία της.

Ο λόγος, οι εσωτερικές έριδες και τα κοινωνικά μέτωπα.

Στενός συγγενής μου που μόλις απολύθηκε από στρατιώτης μου έλεγε ότι εκεί που κάποτε, στα όρη και τα βουνά, υπήρχε ένας πλήρης λόχος με τέσσερις διμοιρίες (όπως τον ξέρουμε και τον ζήσαμε οι παλιότεροι), τώρα υπάρχει ένας «λόχος» με τέσσερα ή έξι άτομα. 1. Έχει πολύ ισχυρή………………………(βουλή, βούληση) και θα καταφέρει να νικήσει τον αντίπαλό του.

Οι "δράστες" βρίσκονται εντός και εκτός της κυβερνώσας παρατάξεως.

Έμεινε μόνο το όνομα: Λόχος! 2. Κάθισε στο …………………………..(εδώλιο, ειδώλιο) του κατηγορουμένου συντετριμμένος.

Εντός, η "εσωκομματική" αντιπολίτευση με τις ενστάσεις για τη νομιμότητα χιλιάδων μελών, τις κινήσεις Παπαθεμελή και Χαραλαμπίδη και βεβαίως με την αρχηγική εμφάνιση προ ημερών στη Θεσσαλονίκη του Άκη Τσοχατζόπουλου, δημιουργεί ένα τοπίο ναρκοθετημένο και κανείς δεν γνωρίζει εάν στην πορεία προς το συνέδριο δεν θα έχουμε μια ή και περισσότερες… εκρήξεις.

Το μόνο που δεν άλλαξε είναι το γραμμόφωνο.

3. Η ………………………..(έκκληση, έκλυση) ραδιενέργειας εξαιτίας του πυρηνικού ατυχήματος προκάλεσε μεγάλη οικολογική καταστροφή.

Στο θέμα των "μελών - μαϊμούδων", παρά τις προσπάθειες που καταβάλλονται σε επίπεδο κορυφής, τα πράγματα δεν είναι καθόλου ευχάριστα.

Η ίδια βραχνιασμένη και στραπατσαρισμένη πλάκα των 78 στροφών που άκουγα πριν από 40 χρόνια.

4. Ο υπουργός δεσμεύτηκε ότι δε θα υπάρξει ……………………….(επιβολή, επιβουλή) νέων φόρων.

Στελέχη της "εκσυγχρονιστικής" πτέρυγας κατηγορούν τους "συντρόφους" της "εσωκομματικής" αντιπολίτευσης ως υπεύθυνους για τη συντήρηση κλίματος "μαϊμουδολογίας".

Κανείς δεν πήρε είδηση ότι στο μεταξύ κυκλοφόρησαν και δίσκοι 45 και 33 στροφών, που αποσύρθηκαν στα μουσεία, γιατί κατέφθασε το CD που κι αυτό μας εγκαταλείπει.

5. Τα κυβερνητικά μέτρα αποβλέπουν στην πρόοδο και την ……………. (ευμάρεια, ευημερία) του τόπου.

Τους κατηγορούν ακόμη, ότι "επενδύουν" σε μεγάλη ήττα του ΠΑΣΟΚ στις ευρωεκλογές, "για να καθαρίσουν" με τον Σημίτη.

Ίδιες ιστορίες, συμπτώματα, ποινές, κουβέντες, περιστατικά, ίδια ακριβώς νοοτροπία.

6. Ο χώρος δεν προορίζεται για τη………………………….(ρήξη, ρίψη) σκουπιδιών και μπαζών.

Τα ίδια στελέχη δεν παραλείπουν να ψέγουν τον Άκη Τσοχατζόπουλο για διπλό "παιχνίδι".

Ίδια μ' εκείνη που σε εξαγριώνει όταν ο φίλος συγγραφέας άκουσε από εφοριακό:

7. Στην κουζίνα στοιβάζονταν……………………………(σωρός, σορός) τα άπλυτα πιάτα.

Συναίνεση και στήριξη στην κορυφή, υπονόμευση στη βάση.

«Δεν σου θεωρώ (πάντα στον ενικό) δεύτερο δελτίο παροχής υπηρεσιών για να μην το χάσεις»!!

8. Η συμμετοχή στο αντιπολεμικό συλλαλητήριο υπήρξε……………………….(παλαιική, παλλαϊκή).

Τα ίδια και χειρότερα εκτοξεύονται και από την άλλη πλευρά.

Κι άλλο;

9. Η οικονομική κρίση που…………………………….(υποφώσκω, υποβόσκω) στην παγκόσμια αγορά έκανε πολλούς επιχειρηματίες διστακτικούς στην επέκταση του κύκλου των εργασιών τους.

Η "εσωκομματική" αντιπολίτευση κατηγορεί την ηγετική ομάδα ότι θέλει να ελέγξει πλήρως το προσεχές συνέδριο, ότι δημιουργεί ένα ΠΑΣΟΚ που δεν έχει καμιά σχέση με το παλιό (καλό) ΠΑΣΟΚ, ένα κόμμα χωρίς κοινωνικό πρόσωπο, ένα κόμμα δεξιών αποκλίσεων και διαχειριστικού χαρακτήρα.

Στρατηλάτης της εξουσίας εξετάζει την άδεια παραμονής κάποιας κυρίας.

10. Από τις παλιές φωτογραφίες εποχής…………(αναδίδομαι, αναδύομαι) το άρωμα μιας άλλης εποχής.

Αυτά, συνοπτικά, όσον αφορά τους "δράστες" εντός του ΠΑΣΟΚ.

Τη σκίζει κομματάκια και της λέει σαδιστικά:

11. 0 Χ. από τα νεανικά του χρόνια …………..(ενσκήπτω, εγκύπτω) στη μελέτη των έργων του Πλάτωνα.

Εκτός, έχουμε τις αλυσιδωτές εκρήξεις στους κοινωνικούς χώρους.

«Τώρα δεν έχεις»!!

2. Να σχηματίσετε μικρές φράσεις με τα ακόλουθα παρώνυμα, έτσι ώστε να φανεί η διαφορετική σημασία κάθε λέξης:

Μετά την εξέγερση των μαθητών που κράτησε περίπου τρεις μήνες, ήρθε η ώρα των αγροτών αλλά και των νοσοκομειακών γιατρών.

Κι όμως υπάρχουν ακόμη πηγές που δεν τις ξέρουμε.

1. αιρετός - αιρετικός

Στο αγροτικό μέτωπο η Πανθεσσαλική Συντονιστική Επιτροπή δεν ικανοποιήθηκε από τα μέτρα που εξήγγειλε ο κ. Παπαντωνίου.

Άγνωστοί μας που προσεύχονται για μας.

2. αισθητικός - αισθαντικός

Χθες πραγματοποιήθηκε σύσκεψη στον κόμβο της Βιοκαρπέτ, εκπροσώπων της Πανθεσσαλικής με φορείς της Καρδίτσας και αργά το βράδυ έγινε γνωστό ότι τελικά κλείστηκε για τις 4 το απόγευμα το πολυπόθητο ραντεβού του κ. Μπούτα με τον υπουργό Γεωργίας.

Που ανάβουν κεράκι για κάποιους άδικα ξεχασμένους. 3. ανία - άνοια

Συνάντηση η οποία ίσως αποτελέσει αφορμή για "ηρωική" επιστροφή των αγροτών στα σπίτια και τις δουλειές τους.

Που βοηθούν πάσχοντες και τους ξεσκατίζουν, ναι, ξεσκατίζουν μοναχικούς, κατάκοιτους επαρχιώτες αμισθί.

4. απορία - απόρροια

Όσον αφορά τους νοσοκομειακούς γιατρούς, τις τελευταίες ημέρες τα δημόσια νοσοκομεία παρουσιάζουν εικόνα διάλυσης.

Ναι.

5. τεχνητός - τεχνικός

Ασθενοφόρα μεταφέρουν από νοσοκομείο σε νοσοκομείο τους ασθενείς, μέχρι κάποιο να τους δεχθεί, θέτοντας σε άμεσο κίνδυνο τη ζωή τους.

Αμισθί!

6. έκλειψη - έκθλιψη Στη Θεσσαλονίκη είχαμε και τα ανεπίτρεπτα επεισόδια εις βάρος του υπουργού Υγείας Λάμπρου Παπαδήμα.

Ναι, κύριε Βενιζέλε μου.

7. εξαιρώ - εξαίρω

Χθες, έγιναν κάποιες ανακοινώσεις εκ μέρους του υπουργού, οι οποίες φαίνεται ότι ικανοποιούν το αίτημα των γιατρών για την πληρωμή των εφημεριών του 1998.

Να τους βάλουμε να παρελάσουν πρώτοι πρώτοι στην Ολυμπιάδα με το λάβαρό τους.

8. επήρεια - επιρροή

Ας ελπίσουμε ότι θα βρεθεί η χρυσή τομή και στο μέτωπο αυτό ώστε άμεσα να λάβει τέλος η ταλαιπωρία χιλιάδων ανθρώπων.

Μόνο οι ηλίθιοι θα κοροϊδεύουν.

9. λατόμος - υλοτόμος

Εν μέσω όλων αυτών των εσωκομματικών προβλημάτων και των κοινωνικών εκρήξεων, το ΠΑΣΟΚ καλείται να πορευτεί προς το 5ο συνέδριό του.

10. πρότυπο - πρωτότυπο

Ο πρωθυπουργός εύχεται και ελπίζει, μετά από 40 ημέρες, το τοπίο στο κόμμα του αλλά και στην κοινωνία, να είναι διαφορετικό.

3. Να εντάξετε τα παρακάτω σημασιολογικά ζεύγη* σε φράσεις, έτσι ώστε να φανεί η διαφορετική σημασία κάθε λέξης.

1. κόχη - κόγχη 2. νύφη - νύμφη/ες 3. πραμάτεια - πραγματεία 4. στοιχειό - στοιχείο 5. αχνός - ατμός 6. σώνω - σώζω 7. αυθεντία - αφεντιά

4. Να ετυμολογήσετε τις ομόηχες λέξεις που υπάρχουν στις παρακάτω φράσεις.

1. Η εξάρτηση του ανθρώπου από το περιβάλλον είναι άμεση και στενή. 2. Οι στρατιώτες παρήλασαν με πλήρη πολεμική εξάρτυση. 3. Ψάξε στο λεξικό να βρεις το λήμμα "έπαρση". 4. Τα αστικά και βιομηχανικά λύματα αποτελούν τη βασική αιτία ρύπανσης του περιβάλλοντος. 5. Θα κάνω ένα μικρό διάλειμμα στη δουλειά μου. 6. Κατάπιε κατά λάθος ένα υγρό διάλυμα από διάφορες χημικές ουσίες. 7. Ο πρωθυπουργός έκανε έκκληση στο λαό για ομοψυχία. 8. Πολλοί υποστηρίζουν ότι είναι χαρακτηριστικό της εποχής μας η έκλυση των ηθών.

Σημασιολογικό ζεύγος ονομάζουμε δυο λέξεις που προέκυψαν/γεννήθηκαν από την ίδια αρχαία λέξη και που παρουσιάζουν διαφορετική φωνητική μορφή και διαφορετική σημασία.

5. Να εντοπίσετε τη σημασιολογική διαφορά των λέξεων κάθε ζεύγους και να σχηματίσετε προτάσεις με μερικές από αυτές.

1. κοινοτοπία - καινοτομία 2. υπονοώ - επινοώ 3. κύρωση - κίρρωση 4. απολογία - απολογισμός 5. επενέργεια - παρενέργεια 6. εξάρθρωση - διάρθρωση 7. απερίσπαστος - απερίσκεπτος 8. ανταγωνισμός - συναγωνισμός 9. αντίθεση - αντίφαση 10. πληροφορία - πληροφορική 11. ιεραρχία - ιεράρχηση 12. κληροδοτώ - κληρονομώ 13. απόκλιση - επίκληση 14. επιτείνεται - παρατείνεται 15. ροπή - ριπή

6. Να συμπληρώσετε τα κενά στις προτάσεις που ακολουθούν με ένα από τα ομόρριζα που γράφονται με έντονα στοιχεία. Πρέπει να προσέξετε, γιατί οι λέξεις αυτές μοιάζουν στη μορφή αλλά διαφέρουν ως προς τη σημασία.

1. ανάγκη-αναγκαιότητα • Η περιοριστική οικονομική πολιτική είναι μια ………………………που προκύπτει από τις διεθνείς εξελίξεις. • Λόγω οικονομικών προβλημάτων προβάλλει η …………………………..να ληφθούν σοβαρά μέτρα. • Μετά τις κοινωνικές μεταβολές οι αντίστοιχες αλλαγές στο κοινωνικό σύστημα προκύπτουν ως φυσική ………………………

2. επέμβαση - παρέμβαση - παρέκβαση • Οι συχνές ………………………………..των γονέων προκαλούν μεγάλα προβλήματα στα νέα, κυρίως, ζευγάρια. • Η παρεξήγηση λύθηκε με την…………………………………των πιο ψύχραιμων της παρέας. • Με τις συνεχείς …………………………………του ξεχάστηκε το κύριο θέμα της ομιλίας του. • Οι φιλολογικές…………………………………στο κείμενο ήταν απαραίτητες.

3. διαλέγω - εκλέγω - επιλέγω • Τον………………………………..να μας εκπροσωπήσει στο διεθνές συνέδριο. • Τον………………………………..πρόεδρο της Ένωσης Φιλολόγων. • Η επιτροπή θα………………………………..τους πιο κατάλληλους γι' αυτή τη θέση. • …………………………………ό,τι σ' αρέσει και πάρ' το.

4. κληροδοτώ - κληρονομώ • Μαζί με τα ακίνητα …………………………………και τη θέση του προέδρου της εταιρείας. • Ο Σολωμός………………………………….το έργο του στις μελλοντικές γενιές. • Έχουμε …………………………………..τον πολιτισμό των αρχαίων Ελλήνων.

5. παρακινώ - υποκινώ • Όσο καιρό δούλευε στην εταιρεία …………………………………τους συναδέλφους του σε απεργίες. • Οι φίλοι του τον …………………………………να μάθει να οδηγεί. • Όσοι………………………………….τις ταραχές θα συλληφθούν.

6. κατ' αρχάς - καταρχήν • ………………………………….δέχομαι την πρότασή σου· ελπίζω να συμφωνήσουμε και στις λεπτομέρειες. • Το νομοσχέδιο ψηφίστηκε…………………………………. . Μένει τώρα να ψηφιστεί και κατ' άρθρο. • …………………………………πρέπει να σας συστηθώ.

7. Σας δίνονται ζεύγη από ομόρριζα ονόματα με τη σημασία τους. Πολλοί τα χρησιμοποιούν αδιακρίτως, ενώ, όπως θα δείτε, διαφέρουν ως προς τη σημασία. Να σχηματίσετε με το καθένα από αυτά μία περίοδο λόγου.

1. αίσθημα: ό,τι αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις συναίσθημα: ψυχική κατάσταση που προκαλείται από διάφορα γεγονότα ή σκέψεις

2. γένεση: η δημιουργία, η αρχή, ο σχηματισμός γέννηση: α) η πράξη και το αποτέλεσμα του γεννώ β)η εμφάνιση ενός νέου πράγματος, μιας νέας τάσης

3. εκμάθηση: η τέλεια μάθηση, η τέλεια γνώση μάθηση: η απόκτηση γνώσεων

4. εξήγηση: ερμηνεία, ανάλυση επεξήγηση: πρόσθετη εξήγηση, εξήγηση με περισσότερες λεπτομέρειες, διασαφήνιση

5. εμπειρία: βίωμα πείρα: συσσωρευμένες εμπειρίες

6. ευθύνη: η υποχρέωση κάποιου να δώσει λόγο για τις ενέργειές του ή να ανταποκριθεί σε ό,τι έχει αναλάβει υπευθυνότητα: η συναίσθηση της ευθύνης

7. μεταγραφή : (αθλητή/κειμένου/περιουσιακών στοιχείων) μετεγγραφή: (μαθητή/σπουδαστή)

8. τεχνική: η αξιοποίηση και η εφαρμογή των επιστημονικών γνώσεων τεχνολογία: η μελέτη των τεχνικών και επιστημονικών μεθόδων

9. ψυχικός: αναφέρεται στην ψυχή ψυχολογικός: αναφέρεται στην επιστήμη της ψυχολογίας