1.) ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Έχουν κυκλοφορήσει μέχρι τώρα οι 5 πρώτοι τόμοι του λεξικού: τόμ. Ι, 1933: α-αμωρωζοσύνη, πη+561σ.· ΙΙ, 1939: αν-απώρυγα, κγ+647 σ.· ΙΙΙ, 1942: άρα-βλέπω, 558 σ.· IVα, 1953: βλεφαρίδα-γάργαρος, η+238 σ.· IVβ, 1980: γαρδαλώνω-γεροδάσκαλος, λα+239-370 σ.· Vα, 1984: γεροδέματος-γλωσσωτός, κγ+405 σ.· Vβ, 1989: γναθάδα-δαχτυλωτός, κγ+431 σ. Το λεξικό έχει διαστάσεις σελίδας 21 εκ. Χ 28.5 εκ. Σε κάθε τόμο (εκτός από τον τρίτο) περιλαμβάνονται εισαγωγές (Προλεγόμενα) και/ή πίνακες (η σελιδαρίθμηση σημειώνεται με γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου) και το κυρίως λεξικό (η σελιδαρίθμηση με αραβικούς χαρακτήρες). Στο τέλος των τριών πρώτων τόμων καθώς και στο πρώτο τεύχος του τέταρτου υπάρχει μικρό τμήμα με διορθώσεις και/ή προσθήκες. Το λεξικό στο κυρίως μέρος του καταλαμβάνει συνολικά 2.971 σελίδες (χωρίς να συνυπολογίζονται οι σελίδες των εισαγωγικών κειμένων και των Πινάκων, που συνολικά καταλαμβάνουν 205 σελίδες). Οι σελίδες του κυρίως τμήματος του λεξικού είναι δίστηλες με διπλή κεφαλίδα. Η λημματική λέξη κάθε άρθρου καθώς και τα κεφαλαία και πεζά γράμματα και οι λατινικοί και αραβικοί αριθμοί με τους οποίους διαρθρώνονται οι σημασίες στο σημασιολογικό τμήμα του άρθρου τυπώνονται με έντονους χαρακτήρες και με πλάγιους οι διάφοροι τύποι του λήμματος που τυχόν απαντούν στους επιμέρους διαλεκτικούς τόπους, οι τύποι που αναφέρονται στο ετυμολογικό τμήμα του άρθρου καθώς και τα διαλεκτικά παραθέματα που ακολουθούν τα ερμηνεύματα του σημασιολογικού τμήματος.

2). ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ

Όπως σημειώνεται και στα Προλεγόμενα του πρώτου τόμου (σ. ι) ως πρώτος στόχος τέθηκε ένα μέρος κατά το δυνατόν αυτοτελές του αρχικά σχεδιαζόμενου όλου έργου, δηλαδή αποφασίστηκε να καταρτιστεί 'λεξικόν της λαλουμένης συγχρόνου ελληνικής και της κοινής και των ιδιωμάτων.' Διευκρινίζεται (σ. ι-ια) ότι 'ως σύγχρονος λαλουμένη γλώσσα εθεωρήθη η από του 1800 και εντεύθεν. Τα προ του χρόνου τούτου αναδρομικώς μέχρι του 16ου αιώνος γλωσσικά κείμενα ή λεξικά απεφασίσθη να ληφθούν υπόψιν μόνον οσάκις κρίνεται αναγκαίον να μνημονευθῄ εις το ετυμολογικόν μέρος λέξεώς τινός, το οποίον προ παντός αποτελεί την ιστορίαν αυτής, ότι αύτη ευρίσκεται και εις τον δείνα συγγραφέα ή λεξικογράφον', ενώ 'υπό τον όρον γλωσσικά κείμενα εννοούνται και τα αδημοσίευτα παντός είδους κείμενα ή έγγραφα γνωστών συγγραφέων ή ανώνυμα, εις τα οποία η παραπομπή γίνεται κατά αιώνας' (σ. ια). Επομένως αντικείμενο του λεξικού αποτελεί η ομιλούμενη νέα ελληνική γλώσσα (18. αι. κε.) τόσο στην κοινή της μορφή όσο και στη διαλεκτική/ιδιωματική της ποικιλομορφία. Το Ιστορικό λεξικό βασίζεται στο πλουσιότατο αρχείο του λεξικού, του οποίου η δημιουργία 'ήρχισε διά της πανταχόθεν περισυλλογής γλωσσικού υλικού, ήτοι διά της συστηματικής αποδελτιώσεως αφ' ενός μεν εντύπων λεξικών και γλωσσαρίων και παντός περιοδικού ή βιβλίου είτε επιστημονικού είτε λογοτεχνικού περιέχοντος γλωσσικόν υλικόν δημώδες, αφ' ετέρου δε χειρογράφων της εν Αθήναις Γλωσσικής Εταιρείας και του εν Κωνσταντινουπόλει Ελληνικού Φιλολογικού Συλλόγου'. Στο υλικό αυτό προστέθηκε γλωσσικό υλικό που προσέφεραν ιδιώτες ερευνητές και υλικό από επιπλέον έρευνα των υπεύθυνων και των ερευνητών του λεξικού. Σημαντικό για τον εμπλουτισμό του αρχείου του λεξικού σε σχέση με την έρευνα των ιδιωμάτων είναι να αναφερθεί ότι 'ικανόν γλωσσικόν υλικόν και άριστον υπό έποψιν ποιού προσεκομίσθη και εκ των αποστολών των συντακτών, οι οποίοι κατ' έτος σχεδόν μετέβαινον … εις μέρη, των οποίων τα γλωσσικά ιδιώματα είναι ανεξερεύνητα και άγνωστα. Διά του τρόπου τούτου καταβάλλεται φροντίς, όπως εις το Λεξικόν αντιπροσωπευθούν όσον το δυνατόν περισσότερα ιδιώματα, αν όχι πάντα. Από επιστημονικής απόψεως σπουδαίαν σημασίαν έχει το γεγονός ότι πλουσίως αντιπροσωπεύονται τα ιδιώματα εκείνα, τα οποία διακρίνονται απ' αλλήλων και από της κοινής ελληνικής δι' ουσιωδών χαρακτηριστικών γνωρισμάτων ως προς τους θεμελιώδεις οργανικούς νόμους της φωνητικής και του τυπικού της γραμματικής των, οίον το Ποντικόν, Τσακωνικόν, Κυπριακόν, βόρειον Ελληνικόν κλπ.' (σ. ιδ). Ακόμη πρέπει να αναφερθεί ότι στο λεξικό 'αποθησαυρίζονται και πάσαι αι λέξεις, αι οποίαι παραδίδονται υπό λεξικογράφων και λογοτεχνών αρκεί να φέρουν γνησίαν δημώδη μορφήν ως προς την παραγωγήν ή την σύνθεσιν, αδιάφορον αν δεν μαρτυρούνται ρητώς από τόπον τινά, τουναντίον δε αποκλείονται λέξεις λεξικογράφων ή λογοτεχνών, αι οποίαι φαίνονται πρόχειρα κατασκευάσματα'. Με αυτό πρέπει μάλλον να εννοηθεί ότι στο λεξικό περιέχονται και λογοτεχνικές λέξεις με την προϋπόθεση ότι δεν αποτελούν λογοτεχνικές νεοπλασίες αλλά γνωρίζουν ευρύτερη δημώδη χρήση και διάδοση. Ωστόσο, όπως σημειώνεται (σ. ιζ), 'περιέχει το Λεξικόν και πολλάς λέξεις λογίας, αι οποίαι όμως διά της μακράς χρήσεως κατέστησαν λίαν κοιναί και τούτ' αυτό δημώδεις, οίον περίπατος, ταχυδρομείο, τελωνείο, υπουργός κτλ. αντί των βόλτα, πόστα, κουμμέρκι, μινίστρος, αι οποίαι εξέλιπον ήδη ή τείνουν να εκλείψουν'. Για τον ίδιο λόγο το λεξικό περιλαμβάνει και λέξεις που εισήχθησαν από τη λόγια παράδοση (και σ' αυτή την περίπτωση προστίθεται ο χαρακτηρισμός λόγ.), εφόσον γνωρίζουν λαϊκή χρήση, ενώ απορρίπτει λέξεις που αγνοεί ο λαός, καθώς, όπως σημειώνεται (ό.π., ιη) 'το Λεξικόν είναι της λαλουμένης γλώσσας του λαού και ουχί της υπό πολλών γραφομένης μάλιστα σήμερον δημοτικής'.

3). ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Στην αρχή του πρώτου τόμου του λεξικού υπάρχουν Προλεγόμενα (σσ. ε-ιθ) που υπογράφονται από τον διευθυντή και αρχισυντάκτη Α. Παπαδόπουλο. Αρχικά γίνεται αναφορά σε προηγούμενα έργα της ελληνικής μεσαιωνικής λεξικογραφίας (από τον Girolamo Germano το 1622 κε.). Στη συνέχεια σημειώνονται στοιχεία που αφορούν την προϊστορία του λεξικού καθώς και οι λόγοι που καθιστούσαν αναγκαία τη σύνταξή του, ενώ γίνεται αναφορά στον καθηγητή Γεώργιο Χατζηδάκι που είχε την πρώτη σκέψη για την ανάγκη σύνταξης ενός παρόμοιου λεξικού. Ο Χατζηδάκις βέβαια 'το λεξικόν … τούτο το διενοήθη όχι ως μεμονωμένον, ήτοι περιορισμένον μόνον εις την νέαν ελληνικήν και την κοινήν και τα ιδιώματά της, αλλά περιλαμβάνον τον μέγαν γλωσσικόν θησαυρόν όλης της ελληνικής γλώσσης, δηλαδή αρχαίας, μεσαιωνικής και νέας' εντάσσοντάς το στη μελέτη της ιστορίας της ελληνικής γλώσσας από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, αργότερα όμως επειδή το έργο κρίθηκε ότι θα απαιτήσει χρόνο πολλών δεκαετιών, συνεργασία πολλών μελετητών και τεράστια δαπάνη, αποφασίστηκε να επιχειρηθεί ένα αυτοτελές μέρος του όλου έργου, και ως τέτοιο 'εκρίθη το λεξικόν της λαλουμένης συγχρόνου ελληνικής και της κοινής και των ιδιωμάτων' (σ. ι). Ως όριο τέθηκε το 1800 και εξής. Το λεξικό βασίστηκε στο αρχείο του, που είχε ήδη αρχίσει να καταρτίζεται με μεθοδική συλλογή γλωσσικού δημώδους υλικού, ιδιωματικού και μη (σσ. θ-ι). Κατόπιν γίνεται αναφορά στη φυσιογνωμία του λεξικού, το οποίο 'απεφασίσθη να είναι … ιστορικόν, ήτοι αν και αυτοτελές καθ' όλα, να μη είναι άσχετον προς τα προγενέστερα στάδια της γλώσσης' (σ. ια)^[1]. Γίνεται αναφορά στα μέρη του άρθρου, δηλαδή το τυπολογικό, το ετυμολογικό (ιστορικό) και το σημασιολογικό και τις αρχές που ακολουθήθηκαν κατά τη σύνταξη για τον καταρτισμό κάθε μέρους (σσ. ια-ιγ). Στη συνέχεια σημειώνονται στοιχεία που αφορούν τον εμπλουτισμό του αρχείου ιδίως με διαλεκτικό/ιδιωματικό υλικό (σ. ιδ). Στη συνέχεια γίνεται αναφορά στο ιστορικό έκδοσης του τόμου και στους διευθυντές και αρχισυντάκτες-συντάκτες του λεξικού (ιδ-ις). Διευκρινίζονται ακόμη κάποιες από τις λεξικογραφικές συντομογραφίες καθώς και διάφορα φωνητικά σύμβολα που χρησιμοποιούνται στο λεξικό για τη γραφή της λημματικής λέξης και των τύπων (σσ. σσ-ιθ). Στους υπόλοιπους τόμους τα εισαγωγικά τμήματα περιλαμβάνουν ενημερώσεις για τις μεταβολές στο προσωπικό και αναγραφή των σειρών του λεξικού κατά συντάκτη/ομάδα συντακτών (ΙΙ σ. γ, ΙΙΙ σ. γ, IVα σ. γ, IVβ σ. δ, Vα, σ. ς-ζ, Vβ, σ. ζ-η). Οι τόμοι IVβ- Vβ περιέχουν επιπλέον στην αρχή σύντομα Προλεγόμενα που υπογράφονται από τον εκάστοτε διευθυντή και παρέχουν πληροφορίες για τις συνθήκες έκδοσης του λεξικού, τους λόγους τυχόν καθυστέρησης (ορθογραφικές τροποποιήσεις, νέο γλωσσικό -κυρίως διαλεκτικό- υλικό που εισέρρευσε στο λεξικό) κλπ.

4). ΠΙΝΑΚΕΣ/ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

Μετά τα Προλεγόμενα στον πρώτο τόμο του Λεξικού δίνεται η Βιβλιογραφία (κ-πη) που περιλαμβάνει τις εξής ενότητες: 1. Έργα αυτοτελή (κ-λθ), 2. Έργα εκ περιοδικών, επετηρίδων, ημερολογίων κττ. και Προσθήκη εις τα αυτοτελή έργα (λθ-ξζ), 3. Χειρόγραφα (ξζ-οη), 4. Περιοδικά, επετηρίδες, ημερολόγια κττ. (οθ-πβ). Ακολουθούν οι Βραχυγραφίες (πγ-πη): 1. Συγγραφέων (πγ-πδ), 2. Συγγραμμάτων (πδ), 3. Τοπωνυμίων (πδ-πς), 4. Γραμματικών και λεξικογραφικών όρων (πζ-πη). Ακολουθεί η «Προφορά φθογγικών τινων συμπλεγμάτων» (πη) με στοιχεία που αφορούν την προφορά. Στις 3 τελευταίες σελίδες του λεξικού (σσ. 559-561) δίνεται Πίνακας διορθώσεων και προσθηκών. Στους επόμενους τόμους η Βιβλιογραφία περιλαμβάνει τις εξής ενότητες: ΙΙ, σσ. δ-ις: 1. Έντυπα (δ-ιδ), 2. Χειρόγραφα (ιδ-ιε), 3. Περιοδικά, επετηρίδες, ημερολόγια κττ. (ις)· ΙΙΙ (ε-ζ): 1. Έντυπα (ε-ς) 2. Χειρόγραφα (ζ) 3. Περιοδικά, Επετηρίδες, Ημερολόγια κττ. (ζ)· ΙVα (δ-η): 1. Έντυπα (δ-ζ) 2. Χειρόγραφα (η)· IVβ (ε-ιζ)· Vα (η-ια)· Vβ (θ-ι). Οι Βραχυγραφίες: ΙΙ (ιζ-κγ): 1. Συγγραφέων (σσ. ιζ-ιθ), 2. Συγγραμμάτων (ιθ), 3. Τοπωνυμίων (ιθ-κγ)· IVβ (ιη-κς): Πίνακες βραχυγραφιών τοπωνυμίων α) Περιφερειακών (ιη), β) Μερικών (ιη-κς), βραχυγραφίες γραμματικών και λεξικογραφικών όρων (κθ-λ)· Vα: Πίνακες βραχυγραφιών τοπωνυμίων (ιβ-κα), βραχυγραφίες γραμματικών και λεξικογραφικών όρων (κβ-κγ)· Vβ: Πίνακες βραχυγραφιών τοπωνυμίων, α) Περιφερειακών (ια), β) Μερικών (ια-κα), Βραχυγραφίες γραμματικών και λεξικογραφικών όρων (κβ-κγ). Επιπλέον ο τόμος IVβ περιέχει σημείωμα για τις «Τροποποιήσεις εις το ορθογραφικόν σύστημα του ιστορικού λεξικού της νέας ελληνικής» (κζ-κη), και την «Προφορά φθογγικών τινων συμπλεγμάτων» (λα). Στο δεύτερο τόμο τα «Προσθετέα άρθρα» και οι «Διορθώσεις και προσθήκαι» δίνονται στις σελ. 646-7, στον τρίτο οι «Διορθώσεις» στη σελ. 558 και στον IVα τα «Διορθωτέα του τεύχους» στη σελ. 239.

5). ΜΑΚΡΟΔΟΜΗ

Τα λήμματα ταξινομούνται με βάση το αλφαβητικό κριτήριο. Ως λήμμα λαμβάνεται ο κοινός ή συνήθης δημώδης τύπος λέξης της νέας ελληνικής γλώσσας με βάση το αρχείο του λεξικού (βλ. παραπάνω 2), που μπορεί να ανήκει σε όλα τα είδη των μερών του λόγου (ουσιαστικά, επίθετα, ρήματα, συνδέσμους, επιρρήματα κλπ.), και στον οποίο υπάγονται όλοι οι άλλοι τύποι που αναφέρονται στο τυπολογικό τμήμα του άρθρου, από τον αρχαιότερο/αλωβητότερο μέχρι και τον πιο αλλοιωμένο (βλ. και Προλεγόμενα σ. ι). Με αστερίσκο που προηγείται δηλώνονται οι αμάρτυροι (με βάση πάντα το αρχείο) τύποι, οι οποίοι μπορεί να τεθούν ως λήμματα κυρίως στην περίπτωση ύπαρξης ιδιωματικού αλλοιωμένου τύπου καθώς και στην περίπτωση μετοχών για τις οποίες σε μαρτυρείται ο ρηματικός τύπος (έτσι το αλλαξοκορμιασμένος υπάχθηκε στο ρήμα *αλλαξοκορμιάζω) (βλ. και Προλεγόμενα, σ. ιζ). Λήμματα αποτελούν επίσης: γράμματα της αλφαβήτου, προθήματα καθώς και επιθήματα λέξεων που τεκμηριώνονται από το αρχείο. Τα ομόγραφα λήμματα διαφοροποιούνται μεταξύ τους με λατινικούς αριθμούς σε παρένθεση [αβαρία η, (Ι), αβαρία η, (ΙΙ)]. Τυπογραφικά οι λημματικές λέξεις σημειώνονται με έντονα στοιχεία και με είσθεση.

6). ΜΙΚΡΟΔΟΜΗ

Το άρθρο διαρθρώνεται σε τρία μέρη που καταλαμβάνουν ξεχωριστές παραγράφους: τυπολογικό, ετυμολογικό και σημασιολογικό. Μετά το λήμμα και τη δήλωση της γραμματικής κατηγορίας (π.χ. επίθ., επίρρ.· μετά τα ουσιαστικά ακολουθεί το άρθρο) ακολουθούν οι διάφοροι αλλοιωμένοι ιδιωματικοί/ διαλεκτικοί τύποι κατά τη γενετική τους σειρά (δηλαδή πρώτος ο αρχαϊότερος και κατόπιν οι λοιποί κατά τη φωνητική τους διαφοροποίηση) καθώς και οι γραμματικοί τύποι που παρουσιάζουν μορφολογική ανωμαλία ή και ομαλοί τύποι που έχουν ιδιαίτερα μεγάλη γεωγραφική έκταση, όπως και τύποι του αρσενικού ή του θηλυκού γένους στα ουσιαστικά ή ρηματικοί τύποι της μέσης ή παθητικής φωνής, όταν παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Στο ετυμολογικό/ιστορικό μέρος δίνεται η ετυμολογία της λέξης με βάση το αν είναι αρχαία (μέχρι και τον Αριστοτέλη), μεταγενέστερη (μέχρι και τον 4. μ.Χ αι.) ή μεσαιωνική (μέχρι και τον 15. αι.). Στην περίπτωση νέας λέξης, παράγωγης ή σύνθετης, αυτή ετυμολογείται καθώς και οι φωνητικά αλλοιωμένοι τύποι. Αποδίδεται ιδιαίτερη σημασία στην πρώτη εμφάνιση της λέξης, γι' αυτό και στην περίπτωση νέων λέξεων αναφέρονται τυχόν μαρτυρίες σε πρώιμους λεξικογράφους και συγγραφείς (15.-18. αι.) καθώς και μαρτυρίες από ανέκδοτα κείμενα με βάση το αρχείο του λεξικού. Στο σημασιολογικό μέρος οι σημασίες κατατάσσονται με βάση την ιστορική τους εξέλιξη και σε ορισμένες περιπτώσεις χρονολογούνται (ως αρχαίες, μεταγενέστερες ή μεσαιωνικές). Το ερμήνευμα δίνεται στην καθαρεύουσα (που είναι άλλωστε και αυτή που χρησιμοποιείται σε όλο το λεξικό), είτε με ορισμούς είτε με συνώνυμα και ισοδύναμες εκφράσεις. Τα ερμηνεύματα ιεραρχούνται αριθμητικά (με έντονα στοιχεία) ως εξής: Ι, ΙΙ, κλπ. (για μεγάλη σημασιολογική απόκλιση), Α, Β, κλπ. (σημασίες που μπορούν να αποτελέσουν (μεγάλη) ομάδα, π.χ. κυριολεκτικές και μεταφορικές, μεταβατικές και αμετάβατες κ.ο.κ.), 1, 2, 3, κλπ. (μικρότερη σημασιολογική απόκλιση), α, β, γ, κλπ. Με τα μικρά μη έντονα στοιχεία του ελληνικού αλφαβήτου (α), (β), (γ), κλπ. δίνονται ιδιαίτερες σημασιολογικές αποχρώσεις της λέξης. Οι σημασίες τεκμηριώνονται μέσα από παραδείγματα (στα οποία οι συντάκτες του λεξικού δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα) του καθημερινού λόγου, παροιμίες, αινίγματα, άσματα, κ.ά. Στο τέλος των σημασιών σημειώνονται συνώνυμα που μπορεί να υπάρχουν (βλ. λ.χ. λ. βουτηχτάρα) ή γίνονται παραπομπές σε άλλα λήμματα του λεξικού. Ιδιαίτερες χρήσεις της λέξης (η λ. ως επώνυμο, παρωνύμιο, τοπωνύμιο κλπ.) σημειώνονται στο τέλος του σημασιολογικού τμήματος (συνήθως σε χωριστή παράγραφο) (πβ. ά. βουτηχτής).

7.) ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ

Μεγαλόπνοης σύλληψης σημαντικό επιστημονικό έργο που αρχικά εμπνεύστηκε ο μεγάλος γλωσσολόγος Γεώργιος Χατζιδάκις, ενώ κάποια στιγμή η υπηρεσία για τη σύνταξή του υπάχθηκε στην Ακαδημία Αθηνών, πολύτιμο για τη γνώση και μελέτη της νέας ελληνικής γλώσσας όχι μόνο της κοινής αλλά και των ιδιωμάτων. Το πλουσιότατο ιδιωματικό υλικό που περιέχεται στα άρθρα του λεξικού βασίζεται στο πολύτιμο αρχείο του Ιστορικού λεξικού, στο οποίο έχει αποθησαυριστεί ένα μεγάλο μέρος του γλωσσικού πλούτου της νέας ελληνικής γλώσσας. Χρησιμοποιώντας τις μεθόδους έρευνας της ιστορικής γλωσσολογίας παρέχει έναν πλούτο πληροφοριών που αφορούν την ετυμολογία, τους τύπους, τις σημασίες της κάθε λέξης. Σε ό,τι αφορά τις νεοελληνικές διαλέκτους και τα ιδιώματα οι πληροφορίες που παρέχονται σε όλα τα τμήματα του άρθρου είναι πολύτιμες και άφθονες, σε βαθμό το λεξικό να χαρακτηριστεί κυρίως ως λεξικό των νεοελληνικών διαλέκτων και ιδιωμάτων (Georgacas 1981, 54).

Σε σχέση με στοιχεία που θα το καθιστούσαν μη οικείο στο πλατύτερο κοινό μπορεί να αναφερθεί ενδεχομένως η χρήση της καθαρεύουσας τόσο στη διατύπωση των ερμηνευμάτων στο σημασιολογικό μέρος όσο και στα εισαγωγικά τμήματα των τόμων. Η ευχή, ωστόσο, που εκφράζεται από όλους τους μελετητές έχει να κάνει κυρίως με τη συνέχιση αυτού του μεγαλόπνοου επιστημονικού έργου (που δείχνει δυστυχώς να έχει διακοπεί στο γράμμα δ), αξιοποιώντας έτσι και το μοναδικό πλούτο του αρχείου στο οποίο βασίζεται.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: Κ. Μυτούλα

ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΕΣ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Georgacas D.J., "The first large international Dictionary of Common and Cultivated Modern Greek", Μαντατοφόρος 18, 1981, 51-56.
2. Giakoumaki Eleftheria-Angelos Afroudakis, "The 'Historical Lexicon of Modern Greek' of the Academy of Athens. A case study in language resources and engineering on the Information Highway", Λεξικογραφικόν Δελτίον 23, Αθήνα 2001, 17-21.
3. Κουκουλές Φ. ΕΕΒΣ ΙΕ (1939), 445-449 [τόμοι Α΄ και Β΄].
4. Περάκης Σ., Λεξικολογία και Λεξικογραφία. Νεοελληνική λεξικογραφία (1523-1974), διδακτορική διακριβή, Αθήνα 1994, σσ. 213-229 (http://www.ekt.gr).
5. Vayacacos D., «Le grec moderne, les dialectes néo-helléniques et le Dictionnaire Historique de la langue grecque de l'Akademie d'Athènes», Λεξικογραφικόν Δελτίον 12 1972, 81-100.
   Βλ. και στη διεύθυνση: http://www.academyofathens.gr/ksil/lexicon.htm