Λεξικό της κοινής νεοελληνικής

Βρες

Επιλογές αναζήτησης

Καλάθι

Αναζήτηση για: "αντι-"
1 εγγραφή
αντι- [andi] & αντί- [andí], όταν ο τόνος ανεβαίνει στο πρόθημα & αντ- [and] ή ανθ- 2 [anθ], κυρίως σε παλαιότερη παραγωγή πριν από φωνήεν ή δασυνόμενο φωνήεν αντίστοιχα : πρόθημα το οποίο δηλώνει: 1α. αντίθεση ή άρνηση προς αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: ανθυγιεινός, αντιδογματικός, αντιοικονομικός, αντιπαιδαγωγικός, αντιφιλελεύθερος· αντιφεμινισμός· αντιλέγω, αντιφρονώ. || (επέκτ.) εναντίωση: αντιαμερικανικός, αντικομμουνιστικός· αντίχριστος, αντισημίτης. β. (νεολ.) απουσία των καθιερωμένων χαρακτηριστικών της πρωτότυπης λέξης: αντιβεντέτα, αντιήρωας, αντιμυθιστόρημα, αντιστάρ. 2α. ενέργεια που γίνεται ως αντίδραση, απάντηση σ΄ αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: αντιαπεργία, αντιδιαδήλωση, αντιπροσφορά, αντιπρόταση, αντισχόλιο· ανταπαντώ, αντιπροτείνω. β. αμοιβαιότητα ή ανταπόδοση: αντεκδίκηση, αντιπαροχή, αντιχάρισμα· αντεκδικούμαι, αντευεργετώ. || αντιστοιχία, ομοιότητα: αντίστοιχος· αντιστοιχώ. || σύγκριση: αντιδιαστολή, αντιπαραβολή· αντιπαραβάλλω, αντιδιαστέλλω. || εξισορρόπηση: αντίβαρο, αντιζύγι, αντιστάθμισμα· αντιβαστώ. 3. ότι το προσδιοριζόμενο καταπολεμά ή θεραπεύει αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: αντιαλλεργικός, αντιπυρετικός, αντιραχιτικός, αντιρευματικός, αντιρυπαντικός, αντιρυτιδικός. || ουσία που εξουδετερώνει ή είναι αντίθετη σε μια άλλη: αντίδοτο, αντίσωμα, αντιτοξίνη. || για στρατιωτικό σώμα ή μέσο που καταστρέφει τις δυνάμεις ή τα μέσα του εχθρού που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: αντιαεροπορία· αντιαεροπορικός· αντιτορπιλικό. 4. αντικατάσταση: α. το πρόσωπο που ιεραρχικά βρίσκεται αμέσως ύστερα από αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη και το οποίο αναπληρώνει ή αντικαθιστά: ανθυποπλοίαρχος, ανθυπολοχαγός, αντιπρύτανης, αντιπρόεδρος, αντιστράτηγος. || (σε αφηρημένα ουσιαστικά) άσκηση της αντίστοιχης εξουσίας: αντιβασιλεία. β. αυτό που χρησιμοποιείται στη θέση αυτού που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: αντικλείδι, αντίδωρο. 5. χρόνο· αυτό που προηγείται χρονικά από αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: αντιπροπάππους· αντίπροχτες· αντιπροχτεσινός. || αυτό που χρονικά ακολουθεί ύστερα από αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: αντιμεθαύριο, αντίπασχα. 6. τόπο· αυτό που σχηματίζεται ή βρίσκεται απέναντι από αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: αντικατοπτρισμός, αντισελήνη· αντικαθρεφτίζω· αντίπερα· σε τοπωνύμια: Aντικύθηρα, Aντίπαξοι. || γι΄ αυτό που βρίσκεται μπροστά από αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: αντιπροθάλαμος. 7. επίταση: αντίθαμα.

[4β, 5-7: μσν. αντ(ι)- < αρχ. ἀντ(ι)- < πρόθ. ἀντί ως α' συνθ.: αρχ. ἀντί-δικος, ἀντ-αρκτικός, ελνστ. ἀντί-δοτον, μσν. αντί-προικο `αντιπροίκι΄, αντί-περα (< αρχ. ἀντι-πέραν), αντι-πλουτίζω `ανταμείβω με υλικά αγαθά΄, αντί-δωρον· 1-3, 4α: λόγ. < αρχ. ἀντ(ι)-: αρχ. ἀντι-στράτηγος (δες λ.), ελνστ. ἀντι-βασιλεύς & διεθ. anti- < αρχ. ἀντι-: αντ-εθνικός < γαλλ. antina tional, αντι-αλλεργικός < αγγλ. antiallergic & μτφρδ.: αντι-μεταρρύθμιση < γερμ. Gegenreformation, αντ-επανάσταση < γαλλ. contrerévolution, αντι-κίνητρο < αγγλ. counterincen tive· λόγ. < αρχ. ἀνθ- < ἀντ(ι)- πριν από το σύμφ. [h] (δες δασεία): αρχ. ἀνθ-ί σταμαι]

< Προηγούμενο   [1]   Επόμενο >
Μετάβαση στη σελίδα:Βρες