Albert Debrunner 

O Σχηματισμός των λέξεων στην Αρχαία Ελληνική 

 

2. Έκθλιψη

§ 119. Ήδη από την αρχή της ελληνικής γλωσσικής παράδοσης η συνθετική έκταση δεν είναι πια συναίρεση φθόγγων αλλά μέσο σχηματισμού λέξεων· στη θέση της συγχώνευσης συγκρουόμενων φωνηέντων στον αρμό της σύνθεσης παρουσιάζεται κατά κανόνα η αποβολή του τελικού φωνήεντος, η έκθλιψη, που είχε προκύψει αρχικά από τις λέξεις της πρότασης. Ως εκ τούτου τόσο στη σύνθεση όσο και μέσα στην πρόταση εκθλίβονται τα ίδια φωνήεντα, δηλαδή τα α, ε,ι, ο· αρκεί να συγκρίνουμε τα τετρά-ποδον - τέθρ-ιππον, ἑλέ-πτολις - ἕλ-ανδρος, ἀλεξί-κακος - ἀλεξ-άνεμος, φιλό-ξενος - φιλ-άνθρωπος κ.τ.λ. με τα παρά - παρ', δέ - δ', ἐπί - ἐπ', ἀπό - ἀπ'. Η μεταφορά της έκθλιψης στον αρμό της σύνθεσης διευκολύνθηκε από το γεγονός ότι στις περιπτώσεις συνθετικής έκτασης, όπως στο φιλάνωρ, το -ο- φαινόταν να έχει εξαφανιστεί και δεν απείχε πολύ ο χωρισμός φιλ-άνωρ· δες § 118 .

Τελευταία Ενημέρωση: 12 Δεκ 2008, 13:40