ΛΗΜΜΑ

• ἅμιλλα
• ουσιαστικό
• -ας
• ἡ

ΣΗΜΑΣΙΟΛΟΓΙΚΟ

• 1. αγώνας για υπεροχή, συναγωνισμός, δοκιμασία 2. μάχη, συμπλοκή |με γεν. |με επίθ. |ΕΥΡ |φρ. ἅμιλλαν ποιεῖσθαι=αγωνίζομαι να ξεπεράσω κπ., αμιλλώμαι |φρ. εἰς ἅμιλλαν ἔρχεσθαι, ἐξελθεῖν=εμπλέκομαι σε αγώνα, συναγωνίζομαι |φρ. ἅμιλλαν τιθέναι, προτιθέναι=προτείνω αγώνα, αρχίζω αγώνα

Εμφάνιση/Απόκρυψη Σημασιολογίας

• 1. αγώνας για υπεροχή, συναγωνισμός, δοκιμασία
• ΑΡΙΣΤ Ρητ 1371a ὅπου γὰρ ἅμιλλα͵ ἐνταῦθα καὶ νίκη ἔστιν
• ΙΣΟΚΡ 9.10 ἔτι δὲ πρὸς τούτοις ἵππων τε καὶ τριήρων ἁμίλλαις
• ΗΡ 7.44 θηεύμενος δὲ ἱμέρθη τῶν νεῶν ἅμιλλαν γινομένην ἰδέσθαι
• ΕΥΡ Ελ 386 ὦ τὰς τεθρίππους Οἰνομάωι Πῖσαν κάτα Πέλοψ ἁμίλλας ἐξαμιλληθείς { Πέλοπα, εσύ που δοκιμάστηκες σε αγώνα αρματοδρομίας παραβγαίνοντας τον Οινόμαο }
• 2. μάχη, συμπλοκή
• ΠΛ Φαιδρ 248b θόρυβος οὖν καὶ ἅμιλλα καὶ ἱδρὼς ἔσχατος γίγνεται
• ΕΥΡ Ελ 1155 εἰ γὰρ ἅμιλλα κρινεῖ νιν αἵματος͵ οὔποτ΄ ἔρις λείψει κατ΄ ἀνθρώπων πόλεις { εάν το αίμα σε αγώνα πολέμου γίνει κριτής, τότε πια δεν θα λείψει η αμάχη από τις πόλεις }
• με γεν.
ἅμιλλα λόγων, μύθων, λέκτρων, γοητείας, σαρκός, ἵππων, τριήρων
• με επίθ.
• ΕΥΡ
ἅμιλλα πολύτεκνος, φιλόπλουτος, τέθριππος (=ἅμιλλα τέκνων, πλούτου, τεθρίππου)
• φρ. ἅμιλλαν ποιεῖσθαι=αγωνίζομαι να ξεπεράσω κπ., αμιλλώμαι
• ΙΣΟΚΡ 10.35 ἐξ ἴσου τὴν ἅμιλλαν αὐτοῖς περὶ τῆς ἀρετῆς ἐποίησεν
• ΘΟΥΚ 6.32.2 τὸ πρῶτον ἐκπλεύσαντες ἅμιλλαν ἤδη μέχρι Αἰγίνης ἐποιοῦντο
• φρ. εἰς ἅμιλλαν ἔρχεσθαι, ἐξελθεῖν=εμπλέκομαι σε αγώνα, συναγωνίζομαι
• ΕΥΡ Τρ 621 κακῷ κακὸν γὰρ εἰς ἅμιλλαν ἔρχεται { η μια μου συμφορά με την άλλη συναγωνίζεται }
• ΕΥΡ Εκ 226 μήτ΄ ἐς χερῶν ἅμιλλαν ἐξέλθῃς ἐμοί
• φρ. ἅμιλλαν τιθέναι, προτιθέναι=προτείνω αγώνα, αρχίζω αγώνα
• ΕΥΡ Μηδ 546 ἅμιλλαν γὰρ σὺ προύθηκας λόγων { γιατί εσύ κίνησες τον αγώνα των λόγων }
• ΕΥΡ Ανδρ 1020 φονίους ἀνδρῶν ἁμίλλας ἔθετ΄ ἀστεφάνους { κι αγώνες θανάτου στήσατε, ανάμεσα σε άντρες, χωρίς το στεφάνι της νίκης }

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟ

• < ΑΜΙΛΛΑ >
• Πιθανώς να προέρχεται από τη λ. ἅμα (=μαζί, συγχρόνως) + επίθημα ιλ- + κατάληξη -jα > ἅμ(α)-ιλ-jα > ἅμιλλα.

ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΟ

• Ο2.1

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΛΕΞΕΩΝ

• ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΜΗΡΟ ΣΤΗΝ ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ
  • ουσιαστικά: ἁμίλλημα 'αγώνας', ἁμιλλητήρ 'ανταγωνιστής'
  • ρήματα: ἁμιλλάομαι 'αγωνίζομαι, ανταγωνίζομαι με κάποιον', ἀνθαμιλλάομαι 'ανταγωνίζομαι, συναγωνίζομαι με κάποιον', διαμιλλάομαι 'αγωνίζομαι με προθυμία', ἐξαμιλλάομαι 'αγωνίζομαι με σφοδρότητα, αφανίζω', συναμιλλάομαι 'αγωνίζομαι μαζί'
  • επίθετα: ἁμιλλητικός 'αυτός που ανήκει ή ταιριάζει σε αγώνα', ἀνθάμιλλος 'αντίπαλος, ανταγωνιστής', ἐνάμιλλος 'ισοδύναμος, ισοπαλής', ἐφάμιλλος
  • επιρρήματα: ἐναμίλλως
• ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΣΤΗ ΛΟΓΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ
  • ουσιαστικά: ἁμιλλητήριον 'τόπος όπου διεξάγονται αγωνίσματα', διάμιλλα
  • ρήματα: παραμιλλάομαι 'υπερτερώ αγωνιζόμενος', προσαμιλλάομαι
  • επίθετα: ἁμιλλητήριος 'αγωνιστικός, φιλόνικος', ἀναμίλλητος 'αδιαφιλονίκητος', ἀπαράμιλλος 'ανυπέρβλητος', ἰσάμιλλος, παράμιλλος, συνάμιλλος
  • επιρρήματα: ἐφαμίλλως
• ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΔΗΜΩΔΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ
  • Επιτομή Λεξικού Κριαρά %αμιλλ%
• ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ
  • Λεξικό Γεωργακά %αμιλλ%
  • Λεξικό Κοινής Νεοελληνικής %αμιλλ%
• ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΔΙΑΛΕΚΤΟΙ
  • Πόντ. άμπλα 'δύναμη, ισχύς'