Σώματα Κειμένων

Ανθολόγιο Αττικής Πεζογραφίας 

 

ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΕΛΕΝΗΣ ΕΓΚΩΜΙΟΝ

ΙΣΟΚΡ 10.16–20

Οι ήρωες απέναντι στην ομορφιά της Ελένης
Περνώντας στο κύριο μέρος του λόγου του, ο Ισοκράτης αναφέρθηκε –χωρίς, όμως, να τον κατονομάσει– σε έναν ρήτορα που είχε γράψει λόγο για την ωραία Ελένη: τον επαίνεσε για την επιλογή του θέματος, διατύπωσε, ωστόσο, την επιφύλαξη ότι, ενώ είχε ως στόχο να γράψει εγκώμιο, κατέληξε να συντάξει μια απολογία του βίου της. Επειδή κάτι τέτοιο όμως απαιτεί, κατά τον ρήτορα, τη χρήση διαφορετικών ρητορικών μέσων, δήλωσε ότι θα επιχειρήσει και αυτός να προσεγγίσει με τη σειρά του το ίδιο θέμα.

    [16] Τὴν μὲν οὖν ἀρχὴν τοῦ λόγου ποιήσομαι τὴν ἀρχὴν
τοῦ γένους αὐτῆς. πλείστων γὰρ ἡμιθέων ὑπὸ Διὸς γεννη-
θέντων μόνης ταύτης γυναικὸς πατὴρ ἠξίωσε κληθῆναι.
σπουδάσας δὲ μάλιστα περί τε τὸν ἐξ Ἀλκμήνης καὶ τοὺς
ἐκ Λήδας, τοσούτῳ μᾶλλον Ἑλένην Ἡρακλέους προὐτί-
μησεν ὥστε τῷ μὲν ἰσχὺν ἔδωκεν, ἣ βίᾳ τῶν ἄλλων κρατεῖν
δύναται, τῇ δὲ κάλλος ἀπένειμεν, ὃ καὶ τῆς ῥώμης αὐτῆς
ἄρχειν πέφυκεν. [17] εἰδὼς δὲ τὰς ἐπιφανείας καὶ τὰς
λαμπρότητας οὐκ ἐκ τῆς ἡσυχίας, ἀλλ’ ἐκ τῶν πολέμων
καὶ τῶν ἀγώνων γιγνομένας, βουλόμενος αὐτῶν μὴ μόνον
τὰ σώματ’ εἰς θεοὺς ἀναγαγεῖν ἀλλὰ καὶ τὰς δόξας ἀει-
μνήστους καταλιπεῖν, τοῦ μὲν ἐπίπονον καὶ φιλοκίνδυνον
τὸν βίον κατέστησε, τῆς δὲ περίβλεπτον καὶ περιμάχητον
τὴν φύσιν ἐποίησεν.

    [18] Καὶ πρῶτον μὲν Θησεύς, ὁ λεγόμενος μὲν Αἰγέως,
γενομένος δ’ ἐκ Ποσειδῶνος, ἰδὼν αὐτὴν οὔπω μὲν ἀκμά-
ζουσαν, ἤδη δὲ τῶν ἄλλων διαφέρουσαν, τοσοῦτον ἡττήθη
τοῦ κάλλους ὁ κρατεῖν τῶν ἄλλων εἰθισμένος, ὥσθ’ ὑπαρ-
χούσης αὐτῷ καὶ πατρίδος μεγίστης καὶ βασιλείας ἀσφαλε-
στάτης ἡγησάμενος οὐκ ἄξιον εἶναι ζῆν ἐπὶ τοῖς παροῦσιν
ἀγαθοῖς ἄνευ τῆς πρὸς ἐκείνην οἰκειότητος, [19] ἐπειδὴ
παρὰ τῶν κυρίων οὐχ οἷός τ’ ἦν αὐτὴν λαβεῖν, ἀλλ’ ἐπέ-
μενον τήν τε τῆς παιδὸς ἡλικίαν καὶ τὸν χρησμὸν τὸν
παρὰ τῆς Πυθίας, ὑπεριδὼν τὴν ἀρχὴν τὴν Τυνδάρεω καὶ
καταφρονήσας τῆς ῥώμης τῆς Κάστορος καὶ Πολυδεύκους
καὶ πάντων τῶν ἐν Λακεδαίμονι δεινῶν ὀλιγωρήσας, βίᾳ
λαβὼν αὐτὴν εἰς Ἄφιδναν τῆς Ἀττικῆς κατέθετο, [20] καὶ
τοσαύτην χάριν ἔσχε Πειρίθῳ τῷ μετασχόντι τῆς ἁρπα-
γῆς, ὥστε βουληθέντος αὐτοῦ μνηστεῦσαι Κόρην τὴν
Διὸς καὶ Δήμητρος, καὶ παρακαλοῦντος ἐπὶ τὴν εἰς
Ἅιδου κατάβασιν, ἐπειδὴ συμβουλεύων οὐχ οἷός τ’ ἦν
ἀποτρέπειν, προδήλου τῆς συμφορᾶς οὔσης ὅμως αὐτῷ
συνηκολούθησε, νομίζων ὀφείλειν τοῦτον τὸν ἔρανον,
μηδενὸς ἀποστῆναι τῶν ὑπὸ Πειρίθου προσταχθέντων
ἀνθ’ ὧν ἐκεῖνος αὐτῷ συνεκινδύνευσεν.