• 1)
  • α) Εντελώς γυμνός, ολόγυμνος:
    • ολόγδυμνα … όλα γεννά τα (ενν. τα παιδιά) η φύση (Φορτουν. Πρόλ. 37· Φυσιολ. (Legr.) 902)·
    • έκφρ. τ’ ολόγδυμνο παιδί = ο έρωτας:
      • (Ερωτόκρ. Ά 274)·
  • β) μισόγυμνος, που απομένει με τα εσώρουχα:
    • ολόγυμνην την έκδυσεν (ενν. ο Αχιλλεύς την κόρην) μετά λινού και μόνου (Αχιλλ. (Smith) N 1332· Ασσίζ. 463^6‑7)·
  • γ) (συνεκδ.) που δεν έχει ρούχα να φορέσει:
    • Ρούχο δε μασε δίδουσι μηδέ καλίκωσή μας … ξυπόλυτες και ολόγδυμνες επηαίναμε μοντάρου (Φορτουν. Έ 32).
• 2) Άοπλος:
  • με τα πολλά άρματα άτυχος τον αντρειωμένο κάνει, μα όντε μαλώνει ολόγδυμνος, τρομάρα τονε πιάνει (Ερωτόκρ. Β́ 986).
• 3) (Μεταφ.) που έχει στερηθεί, χάσει τα πάντα:
  • να μισέψουν όλοι από την χώραν ολόγυμνοι, να μην πάρουσι τίποτας απού το πράγμαν τως (Μορεζίν., Κλίνη Σολομ. 401· Δεφ., Λόγ. 104)·
  • (προκ. για τους πρωτόπλαστους):
    • (Χούμνου, Κοσμογ. 116).
• 4) (Μεταφ. προκ. για πόλη ή κάστρο)
  • α) έρημος, που έμεινε χωρίς ανθρώπους:
    • (Τζάνε, Κρ. πόλ. 564¹²)·
  • β) λεηλατημένος, κατεστραμμένος:
    • (Τζάνε, Κρ. πόλ. 396⁹).

[<ολο‑ + επίθ. γυμνός. Ο τ. στο Somav. (στη λ.) και σήμ. ιδιωμ. (Ζώης, Κόμης). Η λ. τον 4. αι. και σήμ.]