• 1)
  •  
    • α¹) Πονηριά, πανουργία, δολιότητα:
      • η απιστιά, η μηχανία … τήν έχουσιν … οι δολερές γυναίκες (Ντελλαπ., Ερωτήμ. 2075)·
    • α²) (χωρίς αρνητ. περιεχόμενο) επινοητικότητα, εφευρετικότητα:
      • άνθρωπος στρατιώτης … αρμόζει να έχει μηχανιάν και φρόνεσιν (Χρον. Μορ. H 4932)·
  • β) χρησιμοποίηση δόλου, απάτη:
    • Η μηχανιά κι η πονηριά κερδίζει την αντρείαν (Χρον. Μορ. H 4907)·
  • γ) υστεροβουλία, υπολογισμός:
    • με μηχανιάν και φρόνεσιν έπιασεν κι ευλογήθην την θυγάτηρ του βασιλέως (Χρον. Μορ. H 1194)·
  • δ) φρ. μπαίνω εις μηχανιάν μετά … = σχεδιάζω, κάνω συμφωνία με κάπ. σκεπτόμενος πονηρά, υστερόβουλα:
    • (Ιμπ. (Legr.) 883.)>
• 2) (Συν. στον πληθ.)
  •  
    • α¹) απατηλό τέχνασμα, παγίδα:
      • ίνα νικήσῃς τας αυτού (ενν. του διαβόλου) … μηχανίας (Φυσιολ. (Legr) 391)·
      • μικρά πουλία, πιάνεις τα μετά μηχανιάς (Ντελλαπ., Ερωτήμ. 114· 199)·
    • α²) (χωρίς αρνητ. περιεχόμενο) έξυπνο τέχνασμα, επινόημα, εφεύρημα:
      • να 'χετε φρόνησην πολλήν, να 'χετε μηχανίες, διατί έχουν οι πολιτικές έτοιμες προξενείες (Σαχλ. B́ PM 409)·
  • β) πολεμικό τέχνασμα, στρατήγημα:
    • μηχανιές μεγάλες εποίησαν με δύναμιν την Τροίαν ν’ αφανίσουν (Βυζ. Ιλιάδ. 953).

[<ουσ. μηχανή, πιθ. με επίδρ. του ουσ. μαγγανεία ή των αμηχανία, κακομηχανία, κ.ά. Η λ. τον 4. αι. (Steph.)]