ΛΗΜΜΑ

• σχέτλιος
• επίθετο
• -α, -ον και -ος, -ον
• σχετλίως

ΣΗΜΑΣΙΟΛΟΓΙΚΟ

• ΕΠΙΘΕΤΟ Α. 1. ακατάβλητος, ανυποχώρητος, καρτερικός, επίμονος 2. σκληρός, απάνθρωπος, άσπλαχνος, ανελέητος |αρνητικά |παράτολμος, απερίσκεπτος |κακός, μοχθηρός |άγριος |για ζώα |σκληρός, αποτρόπαιος, ελεεινός, φοβερός |για πράγματα |φρ. σχέτλια ἔργα=ανόσιες, άδικες πράξεις |φρ. σχέτλια πάσχω=παθαίνω φοβερές συμφορές |φρ. σχέτλιόν ἐστι=είναι ελεεινό, άθλιο να... |φρ. ὃ δὲ πάντων σχετλιώτατον Β. άθλιος, δυστυχής, κακότυχος |συχνά σε κλητ. |με γεν. |αξιοθρήνητος, ελεεινός |υποτιμ. |ΕΠΙΡΡΗΜΑ με σκληρό τρόπο

Εμφάνιση/Απόκρυψη Σημασιολογίας

• ΕΠΙΘΕΤΟ Α.
• 1. ακατάβλητος, ανυποχώρητος, καρτερικός, επίμονος
• ΟΜ Ιλ 10.164 σχέτλιός ἐσσι γεραιέ· σὺ μὲν πόνου οὔ ποτε λήγεις { αλήθεια, γέροντα, είσαι ακούραστος κι αναπαμό δεν ξέρεις }
• 2. σκληρός, απάνθρωπος, άσπλαχνος, ανελέητος
• αρνητικά
• ΟΜ Ιλ 24.33 σχέτλιοί ἐστε θεοί͵ δηλήμονες
• παράτολμος, απερίσκεπτος
• ΟΜ Ιλ 3.414 μή μ΄ ἔρεθε σχετλίη { (η θεά Αφροδίτη στην Ελένη) μη με συγχύζεις τώρα, ανέμυαλη }
• κακός, μοχθηρός
• ΙΣΑΙΟΣ 11.6 οὕτω σχέτλιος καὶ ἀναιδὴς ἄνθρωπός ἐστιν
• ΑΝΔΟΚ 1.124 συνῴκει ὁ πάντων σχετλιώτατος ἀνθρώπων τῇ μητρὶ καὶ τῇ θυγατρί
• ΑΝΤΙΦ 6.47 καίτοι πῶς ἂν ἄνθρωποι σχετλιώτεροι ἢ ἀνομώτεροι γένοιντο;
• άγριος
• για ζώα
• ΗΡ 3.108 ὅσα δὲ σχέτλια καὶ ἀνιηρά͵ ὀλιγόγονα { όσα (πλάσματα) είναι άγρια και επιθετικά (η θεία πρόνοια τα έκανε) να γεννούν λίγα μικρά }
• σκληρός, αποτρόπαιος, ελεεινός, φοβερός
• για πράγματα
• ΕΥΡ Φοιν 1558 ξίφεσιν βρίθων καὶ πυρὶ καὶ σχετλίαισι μάχαις
• ΞΕΝ ΚΑναβ 7.6.30 τὸ σχέτλιον πάθημα
• φρ. σχέτλια ἔργα=ανόσιες, άδικες πράξεις
• ΟΜ Οδ 14.83 οὐ μὲν σχέτλια ἔργα θεοὶ μάκαρες φιλέουσιν
• φρ. σχέτλια πάσχω=παθαίνω φοβερές συμφορές
• ΕΥΡ Ηλ 1170 σχέτλια μὲν ἔπαθες͵ ἀνόσια δ΄ εἰργάσω
• ΙΣΟΚΡ 18.35 δεινὰ καὶ σχέτλια πείσεται
• φρ. σχέτλιόν ἐστι=είναι ελεεινό, άθλιο να...
• ΑΡΙΣΤ επιστ 3.8 αἰσχρὸν γὰρ καὶ σχέτλιον ἀρετὴν ἀτυχοῦσαν περιορᾶν
• ΔΗΜ 35.47 καὶ πῶς οὐκ ἂν δεινὸν εἴη καὶ σχέτλιον καὶ αἰσχρὸν ὑμῖν͵ ὦ ἄνδρες δικασταί͵ εἰ οἱ δανείσαντες...ἀπάγοιντο εἰς τὸ δεσμωτήριον;
• φρ. ὃ δὲ πάντων σχετλιώτατον
• ΙΣΟΚΡ 6.56 ὃ δὲ πάντων σχετλιώτατον͵ εἰ φιλοπονώτατοι δοκοῦντες εἶναι τῶν Ἑλλήνων ῥᾳθυμότερον τῶν ἄλλων βουλευσόμεθα περὶ τούτων
• Β. άθλιος, δυστυχής, κακότυχος
• συχνά σε κλητ.
• ΣΟΦ Αντ 47 (η Ισμήνη στην Αντιγόνη) ὦ σχετλία͵ Κρέοντος ἀντειρηκότος;
• με γεν.
• ΕΥΡ Εκ 783 ὦ σχετλία σὺ τῶν ἀμετρήτων πόνων
• αξιοθρήνητος, ελεεινός
• υποτιμ.
• ΣΟΦ Φιλ930 οὐδ΄ ἐπαισχύνῃ μ΄ ὁρῶν τὸν προστρόπαιον͵ τὸν ἱκέτην͵ ὦ σχέτλιε;
• ΗΡ 3.155 ὦ σχετλιώτατε ἀνδρῶν
• ΕΠΙΡΡΗΜΑ με σκληρό τρόπο
• ΙΣΟΚΡ 19.31 οὕτως ὠμῶς καὶ σχετλίως εἶχεν ὥστ΄ ἐπὶ μὲν τὸ κῆδος οὐκ ἠξίωσεν ἀφικέσθαι

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟ

• Από: θ. σχε- της μηδενισμένης βαθμίδας του ρ. ἔχω, με ανομοίωση από το σχέ-θλ-ιος < σχε-θλός.

ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΟ

• Ε2α
• επίθετο συγκρ. σχετλιώτερος, υπερθ. σχετλιώτατος

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΛΕΞΕΩΝ

• ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΜΗΡΟ ΣΤΗΝ ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ
  • ουσιαστικά: σχετλιασμός
  • ρήματα: σχετλιάζω
  • επίθετα: σχέτλιος
• ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΣΤΗ ΛΟΓΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ
  • ουσιαστικά: σχετλιότητα
  • ρήματα: ἀποσχετλιάζω, ἐπισχετλιάζω
  • επίθετα: σχετλιαστικός, σχετλιότεκνος, σχετλιοποιός
• ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΔΗΜΩΔΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ
  • Επιτομή Λεξικού Κριαρά %σχετλι%
• ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ
  • Λεξικό Γεωργακά %σχετλι%
  • Λεξικό Κοινής Νεοελληνικής %σχετλι%