Συζήτηση για το περιεχόμενο της διδασκαλίας του Πρωταγόρα. Ύστερ᾽ απ᾽ αυτά σηκωθήκαμε και κάναμε βόλτες στην αυλή· κι εγώ [311b] θέλοντας να δοκιμάσω την αποφασιστικότητα του Ιπποκράτη τού πετούσα λόγια και τον ρωτούσα: Πες μου, του είπα, Ιπποκράτη· τώρα βάλθηκες να πας στον Πρωταγόρα να του δώσεις χρήματα, για να σου παραδώσει μαθήματα· γιατί; τί είναι αυτός και τί θα σε κάμει κι εσένα; Νά, ας πούμε ότι σου περνούσε απ᾽ το μυαλό και πήγαινες στο συνονόματό σου, τον Ιπποκράτη τον Κώο, τον Ασκληπιάδη, και του έδινες χρήματα, για να σου παραδώσει μαθήματα· λοιπόν, αν κάποιος σε ρωτούσε: ― Πες μου, Ιπποκράτη, στον Ιπποκράτη πας να δώσεις χρήματα, γιατί; [311c] τί είναι αυτός; Ποιά απάντηση θα έδινες; Θα έλεγα, μου είπε, επειδή είναι γιατρός. Για να γίνεις εσύ τί; Γιατρός, είπε. Κι αν πάλι σου περνούσε απ᾽ το μυαλό και πήγαινες στον Πολύκλειτο τον Αργείο ή τον Φειδία τον Αθηναίο και τους πλήρωνες, για να σου παραδώσουν μαθήματα, και κάποιος σε ρωτούσε: ― Πας να πληρώσεις χρήματα στον Πολύκλειτο και τον Φειδία, γιατί; τί είναι αυτοί; Ποιά απάντηση θα έδινες; Θα έλεγα, είπε, επειδή είναι αγαλματοποιοί. Για να γίνεις ο ίδιος τί; Θέλει και ρώτημα; αγαλματοποιός. Πάει καλά, είπα εγώ. [311d] Τώρα λοιπόν ξεκινάμε εσύ κι εγώ για τον Πρωταγόρα πρόθυμοι να του πληρώσουμε χρήματα — αν φτάνουν τα δικά μας και τον κάνουμε να δεχτεί μ᾽ αυτά· αλλιώς, ξοδεύοντας από πάνω και των φίλων μας τα λεφτά. Αν λοιπόν, την ώρα που εμείς τόσο μεγάλο ενδιαφέρον θα δείχνουμε γι᾽ αυτή την υπόθεση, κάποιος μας ρωτούσε: — Πες μου, εσύ Σωκράτη κι εσύ Ιπποκράτη, πάτε να δώσετε χρήματα στον Πρωταγόρα· γιατί; τί είναι αυτός; [311e] Με ποιό άλλο όνομα ακούμε να αποκαλούν τον Πρωταγόρα, όπως λεν τον Φειδία αγαλματοποιό και τον Όμηρο ποιητή; Τί ανάλογο ακούμε για τον Πρωταγόρα; Θέλει και ρώτημα, Σωκράτη; Ο άνθρωπος είναι σοφιστής, έτσι τον αποκαλούν. Πάμε να του πληρώσουμε χρήματα λοιπόν, επειδή είναι σοφιστής; Μάλιστα. Κι αν σου έκανε κάποιος κι αυτή την ερώτηση: [312a] Λοιπόν πηγαίνεις εσύ στον Πρωταγόρα, για να γίνεις τί; Και αυτός κοκκίνισε —γιατί, καθώς η μέρα πήρε κάπως να χαράζει, τον έβλεπα ολοκάθαρα— και είπε: Αν η απάντησή μου πρέπει να μοιάζει με τις προηγούμενες, είναι ολοφάνερο: για να γίνω σοφιστής. Κι εσύ, για όνομα των θεών, δε θα ντρεπόσουν να παρουσιαστείς στους Έλληνες ως σοφιστής; Μά τον Δία, ναι, Σωκράτη, μια και πρέπει να σου λέω αυτό που σκέφτομαι. Αλλά, Ιπποκράτη, μήπως σκέφτεσαι ότι η μόρφωση που θα πάρεις [312b] δε θα είναι τέτοια, αλλά νά, σαν κι αυτή που πήρες από το δάσκαλο και το γυμναστή και τον κιθαριστή; Δηλαδή εσύ την καθεμιά από τις τέχνες αυτές δεν τη διδάχτηκες ως επάγγελμα, για να γίνεις ειδικός, αλλά για να πάρεις γενική μόρφωση, όπως ταιριάζει σ᾽ έναν ερασιτέχνη κι ελεύτερο άνθρωπο. Το πέτυχες, είπε. Μάλλον μια τέτοια μόρφωση νομίζω ότι παίρνει κανείς από τον Πρωταγόρα. Ξέρεις τάχα τί πας να κάνεις τώρα ή δεν το υποψιάζεσαι; του είπα. Για ποιό πράμα μιλάς; Ότι πας να εμπιστευτείς τη φροντίδα της ψυχής σου [312c] στα χέρια ενός ανθρώπου, που είναι, όπως τον αποκαλείς, σοφιστής. Άραγε όμως ξέρεις τί είναι o σοφιστής; Το αποκλείω. Και βέβαια, αν αυτό δεν ξέρεις, ούτε σε ποιανού χέρια παραδίνεις την ψυχή σου ξέρεις, ούτε αν αυτός είναι καλός ή κακός άνθρωπος. Πιστεύω ότι το ξέρω, είπε. Εμπρός, λέγε, τί κατά τη γνώμη σου είναι ο σοφιστής; Εγώ, μου είπε, νομίζω ότι, όπως το λέει και η ονομασία του, είναι ο κάτοχος της σοφίας. Λοιπόν, του είπα, αυτό μπορεί να ειπωθεί και για τους ζωγράφους και για τους τεχνίτες, ότι είναι κάτοχοι σοφίας. [312d] Αλλά αν κάποιος μας ρωτούσε: Οι ζωγράφοι τί λογής σοφία κατέχουν; θα του λέγαμε βέβαια ότι αυτή που έχει να κάνει με τη φιλοτέχνηση των εικόνων — και πάει λέγοντας. Αν όμως κάνει κι αυτή την ερώτηση: Κι ο σοφιστής τί λογής σοφία κατέχει; Ποιά απάντηση θα του δίναμε; Ποιά τέχνη κατέχει; Τί άλλο θα πούμε ότι είναι αυτός, Σωκράτη, αν όχι ότι είναι ειδικός να σε κάμει επιδέξιο ομιλητή; Μπορεί αυτό που θα λέγαμε να ήταν αληθινό, του είπα, όμως δε θα τον ικανοποιούσαμε. Γιατί η απάντησή μας φέρνει και άλλη ερώτηση: πάνω σε τί ο σοφιστής σε κάνει επιδέξιο ομιλητή; [312e] Νά, ο κιθαριστής βέβαια σε κάνει επιδέξιο ομιλητή πάνω σ᾽ αυτό που σου μαθαίνει τα μυστικά του — στην τέχνη της κιθάρας, έτσι; Ναι. Πάει καλά. Ο σοφιστής λοιπόν πάνω σε τί σε κάνει επιδέξιο ομιλητή; Ολοφάνερα πάνω σ᾽ αυτό που κατέχει. Είναι λογικό. Λοιπόν τί είναι εκείνο που και ο ίδιος κατέχει τα μυστικά του και τα μαθαίνει και στους μαθητές του; Μά τον Δία, δεν ξέρω πια τί να σου απαντήσω, μου είπε.
|