γ) Η άποψη του Σιμωνίδη για τη σχετικότητα της αρετής.
Γιατί ύστερ᾽ από μερικούς στίχους (ας τους αποδώσουμε στο πεζό) λέει. «Είναι δύσκολο, ναι, ο άνθρωπος να γίνει ενάρετος αληθινά, είναι όμως δυνατό για ένα ορισμένο διάστημα· αλλά από την ώρα που έγινε, να κρατιέται κανείς [344c] σ᾽ αυτή την κατάσταση και να είναι ενάρετος —όπως λες εσύ, Πιττακέ— είναι αδύνατο και υπεράνθρωπο, γιατί
βραβείο τέτοιο μόνο θεός μπορεί να το κρατεί·
αδύνατο όμως άνθρωπος να μην είναι κακός,
αν συντυχιά αφεύγατη κάτω τον ρίξει».
Λοιπόν, ποιόν «συντυχιά αφεύγατη τον ρίχνει κάτω» από το αξίωμα του καπετάνιου; Όχι βέβαια τον επιβάτη, γιατί ο επιβάτης ποτέ δεν ήταν στο τιμόνι· όπως λοιπόν δεν μπορεί κανείς να ρίξει κάτω ένα ξαπλωμένο αλλά μόνο τον όρθιο μπορεί καμιά φορά να ρίξει κάτω, ώστε να τον κάνει να είναι ξαπλωμένος, τον ξαπλωμένο όμως όχι, [344d] έτσι και τον πολυμήχανο μπορεί καμιά φορά συντυχία αφεύγατη να τον ρίξει κάτω, τον άπραγο όμως όχι. Το ίδιο και τον καπετάνιο μια ξαφνική θύελλα με το ξέσπασμά της μπορεί να τον κάνει άπραγο, όπως και μια κακή χρονιά μπορεί με το διάβα της να κάνει άπραγο το γεωργό — κάτι ανάλογο μπορεί να συμβεί και σ᾽ ένα γιατρό. Γιατί υπάρχει περίπτωση ο καλός να γίνει κακός, καθώς κι άλλος ποιητής το βεβαιώνει με το στίχο του:
μα ο πὄχει αντρειά τώρα κιοτής, αύριο παλικάρι·
[344e] ενώ ο κακός δεν μπορεί να γίνει κακός· δεν μπορεί να γίνει κι αλλιώς, πάντα του είναι. Ώστε ο πολυμήχανος κι ο σοφός κι ο ενάρετος «αν συντυχιά αφεύγατη τον ρίξει κάτω» αδύνατο να μην είναι κακός. Εσύ όμως υποστηρίζεις, Πιττακέ, πως είναι δύσκολο να ᾽ναι κανείς καλός· στην πραγματικότητα, το να γίνει κανείς καλός είναι δύσκολο, αλλά δυνατό, ενώ το να είναι κανείς καλός είναι αδύνατο:
στην ευτυχία όλοι μας γινόμαστε καλοί,
κακοί στη δυστυχία.
[345a] Λοιπόν τί λέμε προκοπή στα γράμματα και τί είναι αυτό που εξασφαλίζει την προκοπή στα γράμματα; Ολοφάνερα η μάθησή τους. Πάλι, ποιά προκοπή κάνει καλόν ένα γιατρό; Ολοφάνερα το να έχει μάθει να θεραπεύει τους αρρώστους. «Κακός στη δυστυχία»· ποιός άνθρωπος λοιπόν μπορεί να βγει αποτυχημένος γιατρός; Ολοφάνερα εκείνος που πρώτα πρώτα είναι γιατρός και μάλιστα καλός γιατρός· γιατί αυτός θα μπορούσε να γίνει κι αποτυχημένος· εμείς οι άλλοι όμως, που δεν έχουμε ιδέα από ιατρική, σε περίπτωση αποτυχίας δε θα ήταν δυνατό να θεωρηθούμε ούτε γιατροί ούτε αρχιτέκτονες [345b] ούτε τίποτ᾽ άλλο παρόμοιο· κι εκείνος που στην αποτυχία του δεν μπορεί να θεωρηθεί γιατρός, ολοφάνερα αυτός δεν μπορεί να ονομαστεί και κακός γιατρός. Παρόμοια και ο ενάρετος άνθρωπος δεν αποκλείεται καμιά φορά να γίνει κακός — θες από το πέρασμα του καιρού, θες από κούραση, θες από αρρώστια ή από κάποιο άλλο συναπάντημα· γιατί η μόνη αληθινή συμφορά είναι αυτή: το να χάσει κανείς τις γνώσεις του. Αντίθετα, ο κακός δεν είναι δυνατό να γίνει κάποτε κακός· γιατί πάντα του είναι· λοιπόν, αν είναι να γίνει κακός, πρέπει προηγουμένως να γίνει ενάρετος. Έτσι και αυτοί οι στίχοι της ωδής αυτό θέλουν να πουν, [345c] δηλαδή ότι δεν είναι δυνατό ένας άνθρωπος να είναι ενάρετος, να μένει συνέχεια ενάρετος, είναι όμως δυνατό να γίνει ενάρετος και ξανά αυτός ο ίδιος να γίνει κακός·
ποιον αγαπάνε οι θεοί, αυτός ο πιο καλός
και για καιρό περίσσιο.