• I. Ενεργ.
  • Ά Μτβ.
    • 1) Παρακινώ, προτρέπω· ενθαρρύνω:
      • (Λουκάνη, Ομήρ. Ιλ. ΚΆ [81], [168]).
    • 2) Ξεκινώ, αρχίζω να κάνω κ. (με βία, με ορμή):
      • (Λόγ. παρηγ. O 142, Χρον. Μορ. H 396)·
      • (με είδος σύστ. αντικ.):
        • (Λίβ. P 2470).
    • 3)
      • α) Προθυμοποιούμαι να κάνω κ.:
        • άμα τούτων ακουσάντων όρμησαν να παν με τούτον (ενν. τον Διομήδην) (Ερμον. Ξ 152)·
      • β) επιθυμώ:
        • Ειδέ αν ορμείς να πορνευθείς, εγώ να σου το ποίσω (Διγ. Esc. 1574)·
        • φρ. Ορμά (μου) ο νους (προς) κ., βλ. νους Φρ. 51α.
          • ( );
    • 4) Επιχειρώ, δοκιμάζω, προσπαθώ:
      • όρμησα και εγώ … να μεταγλωττίσω … από τα βιβλία όπου να είναι χρήσιμα (Σοφιαν., Παιδαγ. 92· Κομνηνής Άννας Μετάφρ. 377)·
      • πολλοί όρμησαν να αρπάσουν την κόρην αυτήν (Διγ. Άνδρ. 351¹⁰)·
      • (με σύστ. αντικ.):
        • ματαίως ορμώντα τοιαύτην ορμήν (Παράφρ. Χων. (v. Dieten) I 129).
    • 5) (Σε ιδιάζ. χρ.) ρίχνω κ. ορμητικά:
      • Αυτοί δε με ως είδασι σπεύδοντα προς εκείνους, όρμησαν τα κοντάρια οι πέντε στρατιώται (Διγ. Z 3545).
  • Β́ Αμτβ.
    • 1) Ξεκινώ (γρήγορα, με ορμή):
      • (Ερμον. Α 241), (Χρον. Μορ. P 75).
    • 2)
      • α) Κατευθύνομαι εναντίον κάπ., επιτίθεμαι· ορμώ, «χυμώ»:
        • (Έκθ. χρον. 21⁹), (Κομνηνής Άννας Μετάφρ. 148)·
        • (απόλ.):
          • (Καλλίμ. 192)·
      • β) επιτίθεμαι ερωτικά, βιάζω:
        • ει μεν ως δήμιος άνθρωπος … θέλεις ορμήσειν εις εμέ παρά το θέλημά μου … (Λίβ. Sc. 2192).
    • 3)
      • α) Κατευθύνομαι βιαστικά, με ορμή (χωρίς εχθρική διάθεση), σπεύδω:
        • (Θησ. Έ [37⁵]), (Κορων., Μπούας 13)·
      • β) πηγαίνω:
        • εις το κάστρον όρμησε (Λίβ. N 1162).
    • 4) Μπαίνω ορμητικά:
      • Μερκούριος με τους άνδρας του στον ποταμόν ορμούσιν (Κορων., Μπούας 146)·
      • φρ. ορμώ εις ταραχήν και ζάλην = ταράζομαι και ζαλίζομαι:
        • (Σπαν. A 454).
    • 5)
      • α) Επιδίδομαι με ζήλο σε κ.:
        • από τούτου γινώσκω ότι όλον το βάρβαρον, εις όπερ πράγμα ορμήσει, ακράτητόν εστι (Κομνηνής Άννας Μετάφρ. 110· Βίος Αλ. 1175)·
      • β) δείχνω προθυμία για κ.:
        • οκνούσι οι Φραντσόζοι στον πόλεμον κι ουδόλως δεν ορμούσι (Κορων., Μπούας 110· Ιερακοσ. 473⁷)·
      • γ) υποβάλλω πρόθυμα τον εαυτό μου σε κ.:
        • ουδέν εστί πράγμα βαρύ, ό μη υπομείνει (ενν. το βάρβαρον) άπαξ ορμήσαν προς αυτοθελήματον κάκωσιν (Κομνηνής Άννας Μετάφρ. 110).
    • 6) Προβαίνω σε κ.:
      • Όταν δε εις υπόσχεσιν ορμήσεις εδικήν σου …, μη θυμωθείς, μη οξυνθείς (Σπαν. (Μαυρ.) P 24).
• II. Μέσ.
  • Ά Μτβ.
    • 1) Ξεκινώ:
      • (Κορων., Μπούας 110).
    • 2)
      • α) Θέλω, επιθυμώ:
        • (Κορων., Μπούας 24)·
      • β) προθυμοποιούμαι:
        • (Κορων., Μπούας 50).
  • Β́ Αμτβ.
    • 1) Ξεκινώ:
      • (Κορων., Μπούας 63, 85), (Χρον. Μορ. H 3852).
    • 2)
      • α) Κινούμαι ορμητικά, ορμώ, «χυμώ»:
        • (Κορων., Μπούας 70, 74)·
      • β) κατευθύνομαι εναντίον κάπ., επιτίθεμαι:
        • (Κορων., Μπούας 57, 61)·
      • γ) (μεταφ.) καταφέρομαι εναντίον κάπ., κατακρίνω δριμύτατα, επιπλήττω κάπ.:
        • Τότ’ ο σινιόρ Μερκούριος άρχισε να 'νειδίζει, Τουδέσκους τε και Βίτσαρους … και κατ’ αυτών ορμήθηκε.
    • 3)
      • α) Κατευθύνομαι βιαστικά, σπεύδω (χωρίς εχθρική διάθεση):
        • (Προδρ. IV 571), (Κορων., Μπούας 98)·
      • β) (απολ.) βιάζομαι, προχωρώ γρήγορα:
        • (Κορων., Μπούας 100).
    • 4) Φεύγω, αποχωρώ βιαστικά:
      • εφοβήθη, ο καπετάνιος του δουκός, και ως άνανδρος ορμήθη, στην Αλεξάνδραν έφυγε (Κορων., Μπούας 38).
    • 5) Κατάγομαι:
      • Ο δε κυρ Διονύσιος, πατριαρχεύσας έτη οκτώ, όρμητο μεν ούτος εκ Πελοποννήσου (Έκθ. Χρον. 30⁶· 81²⁸).

[αρχ. ορμάω. Η λ. και σήμ.]

• Ά (Αμτβ.) ξεκινώ ορμητικά, ορμώ:
  • Ενταύθα ορμώσασιν κι υπάουν ολόρθα εις την Μεθώνην (Χρον. Μορ. H 1690).
• B́ Μτβ. (Μεταφ.)
  • 1) Κατευθύνομαι προς κ., επιδιώκω κ.:
    • πορνείαν ορμώσει, αλλ’ ου καταβοδοθήσεται (Ο γεννηθείς νεώτερος … φ. 148).
  • 2) Κατατροπώνω, «κανονίζω», «τακτοποιώ» κάπ.:
    • τον λαόν της (ενν. της Πενταχιλίας) Έλληνες κακά της τον ορμώνουν (Πόλ. Τρωάδ. 10750).

[<ορμώ αναλογ. με τα ρ. σε ‑ώνω. Η λ. (;) και σήμ. ιδιωμ. με διαφορ. σημασ.]

• (Προκ. για πύργο) οχύρωση, ενίσχυση:
  • (Χρον. Τόκκων μετά στ. 923).

[<ορμώνω + κατάλ. ‑σις]