• Α´ Mτβ.
  • 1) Tακτοποιώ:
    • τσ’ ανθρώπους αποτέλειωσεν οπού ’χεν για την χρείαν (Aχέλ. 825).
  • 2) Σκοτώνω, εξολοθρεύω:
    • τους Aγαρηνούς θέλει ν’ αποτελειώσει (Tζάνε, Kρ. πόλ. 381¹²).
• Β´ (Aμτβ.) ξεψυχώ, πεθαίνω:
  • (Παλαμήδ., Bοηβ. 1333).

[<πρόθ. από + τελειώνω. Πβ. παλαιότ. ‑τελειόω (5. αι., Lampe· αρχ. ‑όομαι και ‑τελεόω, DGE, λ. ‑όω. H λ. στο Bλάχ. και σήμ.]

• Ⓐ trans

• ① finish, end (syn ξετελεύω, τελειώνω):
  • gnom οι θεοί αποτελειώνουν πολλά πράγματα κόντρα στη δική μας προσδοκία (Vrettakos) |
  • πολλοί αποτελείωναν τη ζωή τους στα μοναστήρια (Ouranis)

• ⓐ bring to completion, finish, conclude (syn αποπερατώνω, αποσώνω A2, αποτελεύω 1, συμπληρώνω, τελειώνω):
  • αποτέλειωσαν το καράβι, το μέγαρο, το τείχος |
  • αποτέλειωσε το βιβλίο, την ιστορία, το ποίημα |
  • αποτέλειωσε το μάθημα, τις μελέτες του |
  • ~ την απάντηση, την προσπάθεια, τη σκέψη μου |
  • ~ |
  • αποτέλειωσε την εμπορική σχολή he completed his studies in business school, he finished business school (syn τέλειωσε) |
  • και ότι είχε αποτελειωμένα τα λόγια της η θεά, οι δικοί μας εκάνανε φοβερές φωνές (Solom) |
  • το είχε πάρει απόφαση να τον αποτελειώσει το δρόμο, να μην απομείνει μεσοστρατίς (Panagiotop) |
  • ό,τι άρχισε με τον Έγελο, αποτελειώθηκε από τον Mαρξ (Theodorakop) |
  • ο εκδωρισμός της Pόδου έχει από πολύν καιρό αποτελειωθεί (Karouzos)

• ⓑ give the final touch to, make complete (syn αποσώνω A2b, αποτελεύω 1b, συμπληρώνω):
  • αποτελειώνει την καταστροφή |
  • το πάθος του κυνηγιού αποτελείωσε την κρυάδα που 'χε ριχτεί στην αγάπη μου (Kondylakis) |
  • την ευδαιμονία της αρχαϊκής ακεραιότητας την αποτελείωνε το αρχαϊκό χαμόγελο (Karouzos) |
  • έχτισε το ναό, αλλά δεν πρόλαβε να τον αποτελειώσει (Kanellop) |
  • απουσιάζει το στοιχείο, που μπορεί να αποτελειώσει τον ορισμό (Papanoutsos)

• ② consume to the end, finish up (syn αποσώνω A3, τελειώνω):
  • αποτέλειωσε το δείπνο, τον καφέ, το πρόγευμα, τη σούπα του |
  • αρπάζει τη λιχουδιά και πάει αλλού να την αποτελειώσει (Zappas)

• ⓒ finish off, destroy, kill off (syn αποσώνω A3b, αποτελεύω 2):
  • αποτελειώνει τον άρρωστο, το ζώο, τον λαβωμένο |
  • τον τρίτο μήνα ήρθε ένας τύφος και τον αποτελείωσε (Papantoniou) |
  • του ξαναμπήγει το μαχαίρι στην καρδιά, να τον αποτελειώσει (Petsalis) |
  • ζήτησαν ν' αποτελειώσουν τους σταυρωμένους, σπάζοντας τα γόνατά τους (MNikolaidis) |
  • ο όχλος αποτελείωνε με πέτρες τα θύματα (Tsirkas)

• ③ put the finishing touches on, finish (syn τελειώνω):
  • αποτέλειωσε τη μάσκα της |
  • folks. .. σου ράβγουνε τα ρούχα σου στην Πόλη | και σου τ' αποτελειώνουνε σαρανταδυό μαστόροι (DPetrop)

• ⓓ make complete, complete, fulfil (syn εκπληρώνω, ξετελεύω, ολοκληρώνω):
  • να προσπαθείτε ν' αποτελειώνετε τα θελήματα εκείνου (Theodorakop, transl of Plato) |
  • επισημαίνει τα ειδικά γνωρίσματα της καλαισθησίας, που έρχονται να προστεθούν στις αρχικές καταβολές της, για να την αποτελειώσουν (Papanoutsos)

• Ⓑ intr

• ④ say in conclusion, finish one's words, finish speaking (syn αποσώνω B1b, καταλήγω, ξετελεύω, τελειώνω):
  • "να τους γκρεμίσεις απ' τη σκάλα," αποτελείωσε ο B. (Nirvanas)

• ⑤ come to an end, finish, be completed (syn αποσώνομαι B2, τελειώνω):
  • σαν αποτέλειωσαν τα λιομαζώματα, γυρίσαμε απ' το χωράφι (Myriv) |
  • αποτελείωσε το μυστήριο κ' έληξε η ιστορία (Psathas) |
  • περιμένει ν' αποτελειώσουν σιγά σιγά οι σχετικές εργασίες από άλλους (Karouzos)

• ⓔ mi αποτελειώνομαι become completed, fulfilled, or accomplished, mature (syn ολοκληρώνομαι):
  • η γνώση αποτελειώνεται με τη νόηση (Papanoutsos) |
  • ο φόβος αποτελειώνεται με τη φυγή (id.) |
  • ο γραφειοκράτης πλάθεται σιγά σιγά, αποτελειώνεται, ωριμάζει κι όταν σαπίσει, παίρνει σύνταξη (Panagiotop)

[fr postmed, MG αποτελειώνω ← PatrG ← K, AG ἀποτελειῶ (-όω)]