[533a] Δε θα είσαι πια σε θέση, φίλε μου Γλαύκων, να με ακολουθήσεις· γιατί όσο για μένα δε θα μου έλειπε καθόλου η προθυμία· κι ούτε θα ᾽βλεπες πια εικόνα απλώς αυτού που λέγαμε, αλλά την ίδια την αλήθεια, καθώς τουλάχιστο μου φανερώνεται εμένα. Αν είναι πραγματικό αυτό το φανέρωμα ή όχι δεν αξίζει να κάθεται κανείς τώρα να αναιρεί τους αντίθετους ισχυρισμούς· αλλά εκείνο που πρέπει να ισχυριστούμε είναι πως υπάρχει ένα τέτοιο πράγμα. Δεν είναι έτσι;
Πώς όχι;
Και ακόμα πως μονάχα η διαλεκτική μπορεί να το φανερώσει στο πνεύμα, που έχει τέλεια προετοιμαστεί με τις επιστήμες που αναφέραμε, και πως με κανένα άλλο τρόπο δεν είναι δυνατό.
Κι αυτό αξίζει να το ισχυριστούμε.
[533b] Αυτό τουλάχιστο κανείς δε θα μπορέσει να μας το αμφισβητήσει, όταν ισχυριζόμαστε πως μια ξεχωριστή έρευνα με τη μέθοδό της, που εφαρμόζεται γενικά σε όλα τα πράγματα, επιχειρεί να βρει τί είναι αυτό καθαυτό το καθένα τους. Ενώ όλες οι άλλες τέχνες ή καταγίνονται με τις δοξασίες και τις επιθυμίες των ανθρώπων ή έχουν στραφεί στην παραγωγή και την κατασκευή και τη συντήρηση των φυσικών προϊόντων ή των κατασκευασμάτων της τέχνης· και οι επίλοιπες που είπαμε πως έρχονται σε κάποιαν επαφή με το καθαυτό ον, όπως η γεωμετρία και οι σχετικές της επιστήμες, βλέπομε πως ονειρεύονται σα στον ύπνο τους [533c] το ον, και τους είναι αδύνατο να το δουν ποτέ πραγματικά στον ξύπνο τους, όσο θα στηρίζουνται απάνω σε υποθέσεις που τις αφήνουν άγγιχτες, επειδή δεν μπορούν να δώσουν το λόγο τους. Γιατί ποιός τρόπος υπάρχει να γίνει ποτέ και να ονομαστεί επιστήμη η απόδειξη εκείνη που αρχή της έχει κάτι που δε γνωρίζει, και το συμπέρασμά της κι όλη η μεταξύ ανάπτυξη είναι ένα σύμπλεγμα από πράγματα που δε γνωρίζει;
Πραγματικώς δεν υπάρχει τρόπος.
Ώστε μονάχα η διαλεκτική ακολουθεί, αφήνοντας κατά μέρος τις υποθέσεις, αυτό το δρόμο προς την αρχή [533d] για να την βεβαιωθεί, και ανασύρει τα μάτια της ψυχής από τον βαρβαρικό εκείνο βόρβορο, που ήταν πραγματικά καταχωσμένα μέσα, και τα υψώνει σιγά σιγά προς τα απάνω με τη βοήθεια και τη συνεργασία των τεχνών που αναφέραμε· τις ονομάσαμε πολλές φορές επιστήμες αυτές τις τέχνες έτσι από συνήθεια, αν και χρειάζουνταν κάποιο άλλο όνομα πιο φωτεινότερο από τη δοξασία και πιο σκοτεινότερο από την επιστήμη· τον όρο διάνοια μεταχειριστήκαμε, μου φαίνεται, κάπου πρωτύτερα. Μα δεν πρόκειται τώρα [533e] ν᾽ ανοίξομε συζήτηση για ονόματα, ενώ έχομε τόσα και τόσα σπουδαιότερα πράματα να εξετάσομε.
Όχι βέβαια.
Φτάνει το όνομα να εξωτερικεύει με κάποια σαφήνεια εκείνα που θέλει να πει η ψυχή.
Ναι.
Η γνώμη μου λοιπόν είναι να εξακολουθούμε, όπως πριν, να ονομάζομε το πρώτο τμήμα επιστήμη, το δεύτερο διάνοια, [534a] πίστη το τρίτο και το τέταρτο εικασία· τα δυο πάλι τελευταία μαζί μ᾽ ένα όνομα να τα λέμε δοξασία, και τα δυο πρώτα νόηση· κι έτσι η δοξασία να είναι ορισμένη για τη γένεση και η νόηση για την ουσία· και ό,τι σχέση έχει η ουσία με τη γένεση, στην ίδια σχέση βρίσκεται και η νόηση με τη δοξασία, και ό,τι η νόηση με τη δοξασία, το ίδιο και η επιστήμη με την πίστη και η διάνοια με την εικασία· ας αφήσομε όμως προς το παρόν με ποιάν αναλογία η δοξασία και η νόηση είναι διαιρεμένες η καθεμιά τους σε δυο τμήματα, μήπως τούτο μας ρίξει μέσα σε πολύ περισσότερους υπολογισμούς απ᾽ όλους τους προηγούμενους.