[4.97.1] Κι ο Δαρείος έφτασε στον Ίστρο, μαζί του και το πεζικό, και πέρασαν όλοι στην άλλη όχθη· κι αμέσως ύστερα ο Δαρείος διέταξε τους Ίωνες να διαλύσουν την πλωτή γέφυρα και να τον ακολουθήσουν πεζοί, όπως κι ο στρατός που ήταν στα καράβια. [4.97.2] Την ώρα λοιπόν που ήταν να διαλύσουν οι Ίωνες τη γέφυρα και να εκτελέσουν τις διαταγές του, ο Κώης, ο γιος του Ερξάνδρου, που ήταν στρατηγός των Μυτιληναίων, είπε στον Δαρείο τα εξής, αφού προηγουμένως ρώτησε αν του άρεσε να δέχεται γνώμη από κάποιον που ήθελε να την εκφράσει: [4.97.3] «Βασιλιά μου, μια κι έβαλες στο νου σου να εκστρατεύσεις σε μια χώρα, όπου δε θα δεις ούτε γη δουλεμένη μ᾽ αλέτρι ούτε πολιτεία κατοικημένη, άφησε λοιπόν αυτή τη γέφυρα να στέκεται στη θέση της κι ας μείνουν να τη φρουρούν αυτοί που τη συνδέσανε. [4.97.4] Τώρα, αν τα πράματα μας έρθουν όπως τα θέλουμε και βρούμε τους Σκύθες, θα έχουμε δρόμο γυρισμού, κι αν πάλι δεν μπορέσουμε να τους βρούμε, τουλάχιστο θα ᾽ναι εξασφαλισμένος ο γυρισμός μας. Εγώ δε φοβήθηκα ποτέ μήπως νικηθούμε από τους Σκύθες σε μάχη, αλλά πολύ περισσότερο, μήπως δεν μπορέσουμε να τους βρούμε και στην περιπλάνησή μας μάς βρει κανένα κακό. [4.97.5] Και θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει πως τα λέω αυτά για το συμφέρο μου, για να μείνω πίσω· λοιπόν εγώ αφήνω στην κρίση σου τη γνώμη που πιστεύω πως είναι η καλύτερη για σένα, βασιλιά μου· θα σε ακολουθήσω όμως και δε θα δεχτώ να μείνω πίσω». [4.97.6] Τη χάρηκε πολύ αυτή τη γνώμη ο Δαρείος και του αποκρίθηκε έτσι: «Ξένε μου από τη Λέσβο, αν γυρίσω σώος στ᾽ ανάκτορά μου, οπωσδήποτε να έρθεις να παρουσιαστείς μπροστά μου, για να σε αμείψω για τις καλές σου συμβουλές με καλές πράξεις».
[4.98.1] Αυτά είπε κι ύστερα, δένοντας εξήντα κόμπους σ᾽ ένα σκοινί, κάλεσε σε σύναξη τους τυράννους των Ιώνων κι έλεγε τα εξής: [4.98.2] «Άνδρες Ίωνες, παίρνω πίσω την απόφαση για τη γέφυρα που σας ανακοίνωσα προηγουμένως· κι εσείς κρατήστε αυτό το σκοινί και νά τί να κάνετε: από την ώρα που θα με δείτε να βαδίζω εναντίον των Σκυθών, αρχίστε αμέσως να λύνετε κάθε μέρα κι από έναν κόμπο· κι αν μες σ᾽ αυτό το διάστημα δεν εμφανιστώ αλλά περάσουν έτσι μια μια οι μέρες που μετριούνται με τους κόμπους, πάρτε τα καράβια σας και γυρίστε στις πόλεις σας. [4.98.3] Αλλά ώς εκείνη τη μέρα, μια και άλλαξα γνώμη, να φρουρείτε τη γέφυρα, δείχνοντας όλο το ζήλο σας για τη διατήρηση και τη φύλαξή της. Κι αν τα κάνετε αυτά, θα μου προσφέρετε μεγάλη υπηρεσία». Αυτά λοιπόν είπε ο Δαρείος και χωρίς να χάσει καιρό προχώρησε μπροστά.
[4.99.1] Μπροστά από τη χώρα των Σκυθών, από τη μεριά της θάλασσας, βρίσκεται η Θράκη. Καθώς όμως η γη αυτή σχηματίζει κόλπο, αποκεί και πέρα αρχίζει η Σκυθία, κι ο Ίστρος χύνεται σ᾽ αυτή, με το στόμιό του στραμμένο προς τον νοτιοανατολικό άνεμο. [4.99.2] Τώρα, αρχίζοντας από τον Ίστρο, θα περιγράψω την παραθαλάσσια περιοχή της Σκυθίας, έτσι που να μπορεί να υπολογιστεί η έκτασή της: από τον Ίστρο και πέρα είμαστε στην αρχαία Σκυθία, που βρίσκεται προς τα μεσημβρινά και το νότιο άνεμο, μέχρι μια πόλη που τη λένε Καρκινίτιδα. [4.99.3] Αποκεί και πέρα η χώρα που βρέχεται από την ίδια θάλασσα είναι ορεινή και προεξέχει, από τη μεριά του Πόντου, και ανήκει στο έθνος των Ταύρων, ώς τη χερσόνησο που λέγεται Τραχία, κι αυτή φτάνει στη θάλασσα που βρέχει τη χώρα από τ᾽ ανατολικά. [4.99.4] Γιατί οι δυο πλευρές της χώρας των Σκυθών βρέχονται από θάλασσα, η ανατολική και η νότια, όπως της Αττικής· και οι Ταύροι κατέχουν ένα μέρος της Σκυθίας, όπως ας πούμε θα συνέβαινε στην Αττική, στην περίπτωση που τα υψώματα του Σουνίου (που όσο μπαίνουν στη θάλασσα, τόσο ψηλώνουν), στην έκταση που ορίζει η γραμμή από το δήμο του Θορικού ώς το δήμο του Αναφλύστου, τα κατοικούσε άλλη φυλή κι όχι Αθηναίοι. Η παρομοίωσή μου ισχύει στο μέτρο που μπορούμε να παρομοιάσουμε μεγαλύτερα πράματα με μικρότερα. [4.99.5] Λοιπόν, ένα τέτοιο σχήμα έχει η χώρα των Ταύρων. Και για όποιον δεν έχει περάσει με καράβι δίπλα απ᾽ αυτές τις ακτές της Αττικής, θα φέρω ένα άλλο παράδειγμα: ας υποθέσουμε πως απ᾽ τη χερσόνησο της Ιαπυγίας έκοβε μια περιοχή, που ορίζεται από μια γραμμή που πιάνει απ᾽ το λιμάνι του Βρεντεσίου ώς τον Τάραντα, και κατοικούσε στο ακρωτήριο άλλο έθνος κι όχι οι Ιάπυγες. Αναφέροντας αυτά τα παραδείγματα εννοώ ότι υπάρχουν κι άλλες περιοχές με παρόμοιο σχήμα, σαν κι αυτό που έχει η χώρα των Ταύρων.
[4.100.1] Τώρα, από τη χώρα των Ταύρων και πέρα κατοικούν πια οι Σκύθες στα μέρη που βρίσκονται βορειότερα από τους Ταύρους και σ᾽ εκείνα που είναι προς τη μεριά της ανατολικής θάλασσας (δηλαδή όσα βρίσκονται δυτικά από τον Κιμμέριο Βόσπορο και τη λίμνη Μαιήτιδα), ώς τον ποταμό Τάναη, που χύνεται στο μυχό αυτής της λίμνης. [4.100.2] Τέλος, στα βορειότερα, προς το εσωτερικό της χώρας, η Σκυθία συνορεύει, με αφετηρία τον Ίστρο, πρώτα με τους Αγαθύρσους, κατόπι με τους Νευρούς, ύστερα με τους Ανδροφάγους και τέλος με τους Μελαγχλαίνους.
[4.101.1] Λοιπόν η Σκυθία σχηματίζει τετράγωνο που οι δυο πλευρές του βρέχονται από θάλασσα, καθώς το μάκρος της έκτασής της προς το εσωτερικό είναι απόλυτα ίσο με το μάκρος της παραθαλάσσιας έκτασής της. [4.101.2] Γιατί η απόσταση από τον Ίστρο ώς τον Βορυσθένη είναι δρόμος δέκα ημερών, κι από τον Βορυσθένη ώς τη λίμνη τη Μαιήτιδα άλλων δέκα. Κι από τη θάλασσα προς το εσωτερικό, ώς τους Μελαγχλαίνους που κατοικούν βορειότερα απ᾽ τους Σκύθες, ο δρόμος είναι είκοσι ημερών. [4.101.3] Λοιπόν, σύμφωνα με τους υπολογισμούς μου, δρόμος μιας μέρας ισοδυναμεί με διακόσιους σταδίους. Κι έτσι η Σκυθία απλώνεται οριζόντια σε τέσσερες χιλιάδες σταδίους και κάθετα (από τη θάλασσα ώς τα βόρεια σύνορά της) σε άλλους τόσους σταδίους. Αυτό λοιπόν είναι το μέγεθος της χώρας αυτής.