Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα

Ιούνιος 2025

• Νεοελληνική Λογοτεχνία :: Τύπος

  Καλοκαιρινή Εκστρατεία Ανάγνωσης και Δημιουργικότητας στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της Πάτρας (25/6-3/7/2025)

  H Δημοτική Βιβλιοθήκη Πατρών συμμετέχοντας στο Δίκτυο Ελληνικών Βιβλιοθηκών ανοίγει πανιά και αυτό το καλοκαίρι, μαζί με τους μικρούς της φίλους για ένα συναρπαστικό ταξίδι στον κόσμο της μυθολογίας και των παραμυθιών, μέσα από την Καλοκαιρινή Εκστρατεία Ανάγνωσης και Δημιουργικότητας.

  Στην Καλοκαιρινή Εκστρατεία Ανάγνωσης και Δημιουργικότητας 2025, δεκάδες βιβλιοθήκες που ανήκουν στο Δίκτυο Ελληνικών Βιβλιοθηκών (ΔΕΒ) ενώνονται με το σύνθημα: ''Στη βιβλιοθήκη όλα είναι Δυνατά!'' και αναδεικνύονται σε χώρους ανακάλυψης, περιπέτειας και δημιουργίας!

  01 Ιούλ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Νεοελληνική Λογοτεχνία :: Τύπος

  44ο Φεστιβάλ Βιβλίου Θεσσαλονίκης 2025 στην Παραλία του Λευκού Πύργου (27/6-13/7/2025)

  Η 44η Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης 2025 επιστρέφει δυναμικά μεταμορφώνοντας τη Νέα Παραλία σε έναν ανοιχτό χώρο πολιτισμού, γνώσης και δημιουργικής έκφρασης.

  Ένα από τα σημαντικότερα φεστιβάλ βιβλίου στην Ελλάδα, το Πανελλήνιο Φεστιβάλ Βιβλίου Θεσσαλονίκης 2025 συγκεντρώνει εκατοντάδες εκδότες, συγγραφείς και φίλους του βιβλίου σε μια καλοκαιρινή γιορτή για όλες τις ηλικίες.

  Με φόντο το άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και θέα τον Θερμαϊκό, οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν χιλιάδες τίτλους, να παρακολουθήσουν πολιτιστικές εκδηλώσεις και να ζήσουν μοναδικές εμπειρίες σε μία έκθεση αφιερωμένη φέτος στη Βυζαντινή Θεσσαλονίκη.

  Καθημερινά 19.00-23.00

  01 Ιούλ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Νέα Ελληνική :: Γλωσσολογία :: Ανακοινώσεις :: Ηλεκτρονικές & Έντυπες Εκδόσεις

  Νέα έκδοση από το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών του Α.Π.Θ.: Α. Ράλλη (επιμ.), Η νεοελληνική γλώσσα τον 19ο αιώνα: όψεις και απόψεις

  Η μορφή της γλώσσας, ομιλούμενης και γραπτής, είναι ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που απασχόλησαν τους Έλληνες διανοούμενους του 18ου και του 19ου αιώνα. Οι διάφορες θέσεις τους οδήγησαν πολλές φορές σε συγκρούσεις μεταξύ τους, αλλά και μεταξύ των απλών ανθρώπων. Για τις διάφορες απόψεις γύρω από το γλωσσικό ζήτημα της περιόδου του 18ου και του 19ου αιώνα, όπως και για τη σύνδεση της γλώσσας με τη γνωσιολογία, τις ιδέες του Διαφωτισμού και γενικότερα με το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο της εποχής έχει δημοσιευτεί μεγάλος αριθμός εργασιών.

  27 Ιούν 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Νεοελληνική Λογοτεχνία :: Τύπος

  Δύο λογοτεχνικές συζητήσεις στη Δημοτική Αγορά της Κυψέλης (27,28/6/2025)

  Την Παρασκευή 27, το Σάββατο 28 και την Κυριακή 29 Ιουνίου, η Δημοτική Αγορά Κυψέλης στη Φωκίωνος Νέγρη θα γεμίσει με βιβλία των εκδόσεων Άγρα. Για ένα τριήμερο, 600 τίτλοι βιβλίων (πεζογραφία, ποίηση, δοκίμια, αστυνομικά, φωτογραφικά και καλλιτεχνικά λευκώματα, παιδικά, αρχαία ελληνική και βυζαντινή γραμματεία) θα διατίθενται εκεί με έκπτωση 50%, παράλληλα με άλλες προσφορές και δώρα (αφίσες, φυλλάδια, σελιδοδείκτες, κ.ά).

  Φέτος, παράλληλα με το θερινό bazaar βιβλίων, θα γίνουν και δύο παρουσιάσεις.
  Την Παρασκευή 27 Ιουνίου στις 19.30 δύο συγγραφείς της "Άγρας" θα αλληλοπαρουσιάσουν τα βιβλία τους για τον Καβάφη και θα συζητήσουν με το κοινό.

  Ο Διονύσης Καψάλης θα μιλήσει για το νέο βιβλίο του Γιάννη Παπαθεοδώρου "Απατηλό παρελθόν – Ιστορίες της καβαφικής κριτικής (1933-1963)" και ο Γιάννης Παπαθεοδώρου θα μιλήσει για το νέο βιβλίο του Διονύση Καψάλη "Η απόσυρση του τεχνίτη – Δυο μελέτες για την ποίηση του Κ.Π. Καβάφη".

  27 Ιούν 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Νεοελληνική Λογοτεχνία :: Ανακοινώσεις

  Εκδήλωση με τίτλο: ''Διάλογος για το βιβλίο: Ιστορία, πολιτικές, προοπτικές'' στο 4ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων (28/6/2025)

  Στο πλαίσιο του 4ου Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση με τίτλο: ''Διάλογος για το βιβλίο: Ιστορία, πολιτικές, προοπτικές'', το Σάββατο 28 Ιουνίου 2025, ώρα 10.00-11.00, Μεγάλο Αρσενάλι (Μιχαήλ Αφεντούλη), Χανιά.

  Στην εκδήλωση αυτή θα γίνει συζήτηση με θέμα: ''Βιβλίο και παιδί'' : Μια συζήτηση για την αναγκαιότητα επαφής των μαθητών με το βιβλίο, για την ανάγκη ενίσχυσης των βιβλιοθηκών και επίσης, της παρουσίας συγγραφέων στα σχολεία στο πλαίσιο προγραμμάτων φιλαναγνωσίας.

  Συνομιλούν: η εκπαιδευτικός, συγγραφέας και ειδική συνεργάτιδα του Δημάρχου Χανίων σε θέματα Παιδείας Άννα Νεμπαυλάκη, οι συγγραφείς Θεόδωρος Γρηγοριάδης και Κώστας Ακρίβος και η αφηγήτρια παραμυθιών Αγνή Στρουμπούλη.

  27 Ιούν 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Νέα Ελληνική :: Νεοελληνική Λογοτεχνία :: Διδασκαλία της Ελληνικής :: Ανακοινώσεις

  Προκήρυξη θέσης καθηγητή Νεοελληνικών Σπουδών στο Παν/μιο της Βιέννης

  Το Τμήμα Ιστορικών και Πολιτισμικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Βιέννης προκηρύσσει θέση τακτικού καθηγητή στο πεδίο των Νέων Ελληνικών Σπουδών.

  27 Ιούν 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Νεοελληνική Λογοτεχνία :: Ανακοινώσεις

  Ο Ζουλφί Λιβανελί συζητά διαδικτυακά με την Κυριακή Μπεϊόγλου, Θέατρο Μίκης Θεοδωράκης, Χανιά (28/6/2025)

  Ο γνωστότερος και πιο δηµοφιλής Τούρκος µουσικοσυνθέτης στη χώρα του αλλά και σε ολόκληρο τον κόσµο, πολυμεταφρασμένος και βραβευμένος συγγραφέας Ζουλφί Λιβανελί συζητά διαδικτυακά με τη δημοσιογράφο και μέλος της οργανωτικής ομάδας του Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων Κυριακή Μπεϊόγλου για το συγγραφικό του έργο και το πιο πρόσφατο βιβλίο του, Στη ράχη της τίγρης.

  Η συζήτηση θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 28 Ιουνίου 2025, ώρα 20:00-21:00, στο
  Θέατρο ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ, Χανιά.

  26 Ιούν 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Ανακοινώσεις

  Στα 100 καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου το ΕΚΠΑ

  Πρυτάνεις και αντιπρυτάνεις από 54 πανεπιστήμια της Ευρώπης συναντήθηκαν στο ιστορικό κεντρικό κτήριο του Πανεπιστημίου Αθηνών, για να συμμετάσχουν, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στην 35η γενική συνέλευση Πανεπιστημίων των Πρωτευουσών της Ευρώπης.

  Την ίδια ώρα, το Πανεπιστήμιο Αθηνών, αναδείχθηκε και πάλι μεταξύ των 100 καλύτερων πανεπιστημίων του κόσμου.

  26 Ιούν 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Νεοελληνική Λογοτεχνία :: Ανακοινώσεις

  Εκδήλωση με τίτλο: ''Σύγχρονη πεζογραφία από την Κρήτη'' στο 4ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων (27/6/2025)

  Στο πλαίσιο του 4ου Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση με τίτλο: ''Σύγχρονη πεζογραφία από την Κρήτη'', την Παρασκευή 27 Ιουνίου 2025 και ώρα 22.00,
  στο Μεγάλο Αρσενάλι - Αίθουσα 2 (Μιχαήλ Αφεντούλη), Χανιά.

  Οι πεζογράφοι από την Κρήτη Στέλλα Χαιρέτη (Της Λένης η μ[i]λιά), Μανόλης Χατζηπαναγιώτου (Τεφτέρια), Γιάννης Νικολούδης (Άδειος τόπος, Εκδ. Πατάκη) και Λάζαρος Αλεξάκης (Mind the gap) συνομιλούν με θέμα το παρόν και το μέλλον της κρητικής λογοτεχνίας.

  Συντονισμός: Σόλωνας Παπαγεωργίου, δημοσιογράφος, συγγραφέας (''Ονειρεύομαι πίνακες'').

  26 Ιούν 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Νέα Ελληνική :: Μεσαιωνική Ελληνική :: Αρχαία Ελληνική :: Λεξικά και Λεξικογραφία :: Γλωσσολογία :: Νεοελληνική Λογοτεχνία :: Διδασκαλία της Ελληνικής :: Πιστοποίηση Ελληνομάθειας :: Δραστηριότητες του ΚΕΓ :: Ανακοινώσεις

  Λεξιλογείον: μιλώντας για λέξεις...

  

  Διαβάστε τη δημοσίευση του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας στη στήλη "Λεξιλογείον" της εφημερίδας Το Βήμα της Κυριακής

  Αναδημοσίευση από το φύλλο της 22ας Ιουνίου 2025

  νοσταλγία (made in Switzerland)
  Διαγνωστικά και θεραπευτικά οι γιατροί κάποτε ήξεραν λιγότερα, όμως είχαν προφίσιενσι στα αρχαία ελληνικά και (απαραιτήτως) στα λατινικά.
  νοσταλγία (made in Switzerland)
  Το αρχαιοελληνικό ρήμα «νέομαι» και το παράγωγο ουσιαστικό «νόστος» έχουν να πουν κάτι περισσότερο από την απλή «επιστροφή στο σπίτι ή στην πατρίδα», μια ενέργεια/πράξη για την οποία θα αρκούσαν οι εκφράσεις «οίκαδε ήκειν» ή «οίκαδε επανιέναι». Η σημασιολογική υπεραξία τους είναι ότι δηλώνουν την αίσια, ασφαλή επιστροφή μετά από μια περιπέτεια που εγκυμονεί κινδύνους – πολεμική εκστρατεία ή εξορία, κυρίως.
  Συνήγορος εδώ η ετυμολογία, δεδομένου ότι η παλαιά ινδοευρωπαϊκή μήτρα του «νέομαι» έδωσε λέξεις στα τευτονικά, στα γοτθικά και στα αγγλοσαξονικά που σημαίνουν «διαφεύγω, σώζω, επιβιώνω» αλλά και «γιατρεύω» ή «τρέφω», με το τελευταίο σε πλήρη θέα στο «nähren» της σύγχρονης γερμανικής. Με άλλα λόγια, ο «νόστος» είναι λεξιλογικό τιμαλφές ευρέος φάσματος: Η μέρα που επιστρέφεις σώος στον τόπο που σε ανέθρεψε είναι γιατρειά, είναι «νόστιμον ήμαρ».
  Κι όταν αυτό δεν συμβαίνει, νιώθεις πόνο ψυχής – «αλγείν» και «άλγος», αυτό που ένιωθαν κάποτε οι ελβετοί μισθοφόροι όταν ευρισκόμενοι για καιρό μακριά από τις αλπικές ευτοπίες των χωριών τους αναστέναζαν πριν από τον Κώστα Κρυστάλλη «να πάω απάνου στα βουνά , τι θα με φάει ο κάμπος» και μελαγχολούσαν, συχνά με σοβαρές συνέπειες για την υγεία τους.
  Τιμή και δόξα στον ελβετό σπουδαστή της ιατρικής που το 1688 σκέφτηκε τη σύνθεση των δύο λέξεων και δρομολόγησε τη λαμπρή σταδιοδρομία της «νοσταλγίας» από τον τίτλο της διδακτορικής του διατριβής και τα ιατρικά κιτάπια στις νοσταλγούσες ψυχές της οικουμένης και στις ρεμβαστικές αριστείες του υψηλού Ρομαντισμού.
  ______________________________________________
  Σε συνεργασία με την εφημερίδα «Το Βήμα της Κυριακής», το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας δημοσιεύει δύο λέξεις την εβδομάδα στην στήλη «Λεξιλογείον», στο ένθετο των Νέων Εποχών του «Βήματος» (και στην ηλεκτρονική έκδοση). Οι σχετικές καταχωρίσεις θα αναδημοσιεύονται στα διαδικτυακά μέσα του ΚΕΓ και σε ειδική ενότητα της ιστοσελίδας του ΚΕΓ.
  Σχολιάζονται λέξεις που είτε παρουσιάζουν ενδιαφέρον από ιστορική άποψη (ετυμολογία, ταξίδι της λέξης μέσα στον χρόνο) είτε «πριμοδοτούνται» από τη σύγχρονη γλωσσική (και όχι μόνο) επικαιρότητα, μεταξύ άλλων. Ο σχολιασμός ̶ σύντομος, μακριά από κάθε διάθεση γλωσσικής διδασκαλίας ̶ θα κινητοποιεί, πιστεύουμε ευχάριστα, την ανάδυση ρητών και υπόρρητων σημασιών, διασυνδέοντας ακόμη και γνωστές σημασίες με σύγχρονα νοήματα.
  Δείτε όλες τις δημοσιεύσεις

  25 Ιούν 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0