Ενότητες
- Νέα Ελληνική (1051)
- » Μεσαιωνική Ελληνική (555)
- Αρχαία Ελληνική (1108)
- Λεξικά και Λεξικογραφία (181)
- Γλωσσολογία (919)
- Νεοελληνική Λογοτεχνία (3821)
- Διδασκαλία της Ελληνικής (902)
- Πιστοποίηση Ελληνομάθειας (171)
Κατηγορίες
- Νέα για την Πύλη (89)
- Δραστηριότητες του ΚΕΓ (467)
- Ανακοινώσεις (8168)
- Συνέδρια & Ημερίδες (2202)
- Επιστημονικές Δημοσιεύσεις (40)
- Ερευνητικά Προγράμματα (49)
- Ηλεκτρονικές & Έντυπες Εκδόσεις (1148)
- Τύπος (825)
- Απόψεις (38)
Ημερολόγιο
< | Ιούλ 2025 | > | ||||
Κ | Δ | Τ | Τ | Π | Π | Σ |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | ||
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | ||
π.χ. (2006, 2006-10, 2006-10-11) |
Ενημερωτικό Δελτίο
Κανάλι RSS
- Ενσωματώστε το κανάλι Rss (RSS Feed) της Πύλης στην εφαρμογή Rss (RSS Reader) που χρησιμοποιείτε.
Μεσαιωνική Ελληνική
555 εγγραφές [1 - 10] |
-
Νέα Ελληνική :: Μεσαιωνική Ελληνική :: Αρχαία Ελληνική :: Λεξικά και Λεξικογραφία :: Γλωσσολογία :: Νεοελληνική Λογοτεχνία :: Διδασκαλία της Ελληνικής :: Πιστοποίηση Ελληνομάθειας :: Δραστηριότητες του ΚΕΓ :: Ανακοινώσεις
Λεξιλογείον: μιλώντας για λέξεις...
Διαβάστε τη δημοσίευση του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας στη στήλη "Λεξιλογείον" της εφημερίδας Το Βήμα της Κυριακής
Αναδημοσίευση από το φύλλο της 6ης Ιουλίου 2025
πυρηνικά (για vegan και τρελούς) Οι πυρήνες μπορεί να είναι σκληροί ή μαλακοί αλλά πιο ενδιαφέροντες είναι οι αόρατοι δια γυμνού οφθαλμού. Ας πούμε, λοιπόν, δυο λόγια χάριν πυρηνικής ενάργειας. πυρηνικά (για vegan και τρελούς) Όταν ο Όμηρος λέει «σίτος» φαίνεται να έχει κατά νου είτε το σιτάρι δεύτερης διαλογής είτε το κριθάρι ενώ το καλό σιτάρι το λέει «πυρός» από μια παλιά ινδοευρωπαϊκή ρίζα που έδωσε λέξεις για τα δημητριακά σε διάφορα μέλη αυτής της γλωσσικής οικογένειας – «πυρόν», πάντως, επιδαψιλεύεται στα άλογα του Έκτορα η Ανδρομάχη. Αργότερα, όμως, γενικεύεται η χρήση του όρου «σίτος», ο «πυρός» σπανίζει και όταν απαντά στον Αριστοτέλη σημαίνει τον κόκκο του σιταριού. Η τελευταία αυτή σημασία παραπέμπει στο «πυρήν» (=κουκούτσι, σπόρος, κόκκος) που είναι ομόρριζο με το «πυρός». Με άλλα λόγια, η ρίζα που σκαλίζουμε κάποτε έδινε μόνο γλυκό ψωμάκι, ευλογημένους κόκκους της Δήμητρας και αθώα κουκούτσια. Και τέτοια παρέμεινε η σοδειά της αφού τα άτομα του Δημόκριτου και του Λεύκιππου κράτησαν στεγανό το μυστικό τους και παρέμειναν α-πύρηνα για πολλούς αιώνες. Άδολοι οι πυρήνες της περιώνυμης ελληνορωμαϊκής αρχαιότητας. Το λατινικό nucleus (=πυρήν) έχει τις ίδιες ταπεινές φυτικές φιλοδοξίες και μάλιστα, στην πιο «σοφτ» εκδοχή του, διατίθεται ως «ψίχα καρυδιού». Να ετυμολογήσουμε λίγο ακόμη: η ινδοευρωπαϊκή ρίζα του nucleus τρέφει και τα γερμανικά (Nuss) και τα εγγλέζικα καρύδια (nut). Το γιατί τα τελευταία στον πληθυντικό (nuts) έγιναν συνώνυμο του «τρελού» είναι άλλη ιστορία. Όμως τελικά το άτομο εκπορθήθηκε, η θρυαλλίδα στον πυρήνα του εντοπίστηκε, και ο λατινικός όρος κάνει διεθνή καριέρα για να περιγράψει τα άλλα πυρηνικά που σηκώνουν αγέρωχα τις «κεφαλές» τους και κυκλοφορούν με το χαριτωμένο χαϊδευτικό «nukes». Αλλά όπως θα έλεγε ο Ντόναλντ Τραμπ για τους Ιρανούς, if you want nukes, you are nuts. ______________________________________________ Σε συνεργασία με την εφημερίδα «Το Βήμα της Κυριακής», το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας δημοσιεύει δύο λέξεις την εβδομάδα στην στήλη «Λεξιλογείον», στο ένθετο των Νέων Εποχών του «Βήματος» (και στην ηλεκτρονική έκδοση). Οι σχετικές καταχωρίσεις θα αναδημοσιεύονται στα διαδικτυακά μέσα του ΚΕΓ και σε ειδική ενότητα της ιστοσελίδας του ΚΕΓ. Σχολιάζονται λέξεις που είτε παρουσιάζουν ενδιαφέρον από ιστορική άποψη (ετυμολογία, ταξίδι της λέξης μέσα στον χρόνο) είτε «πριμοδοτούνται» από τη σύγχρονη γλωσσική (και όχι μόνο) επικαιρότητα, μεταξύ άλλων. Ο σχολιασμός ̶ σύντομος, μακριά από κάθε διάθεση γλωσσικής διδασκαλίας ̶ θα κινητοποιεί, πιστεύουμε ευχάριστα, την ανάδυση ρητών και υπόρρητων σημασιών, διασυνδέοντας ακόμη και γνωστές σημασίες με σύγχρονα νοήματα. Δείτε όλες τις δημοσιεύσεις -
Μεσαιωνική Ελληνική :: Ανακοινώσεις
Διαδικτυακή διάλεξη της Di Wang με τίτλο: ''Mapping Nature in Greco-Roman and Early Chinese Cartography'', Ακαδημία Αθηνών (26/6/2025)
Το Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής και Λατινικής Γραμματείας της Ακαδημίας Αθηνών σας προσκαλεί στη διαδικτυακή διάλεξη της Di Wang (Yuelu Academy, Hunan University), με τίτλο: ''Mapping Nature in Greco-Roman and Early Chinese Cartography''.
Η διάλεξη θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 26 Ιουνίου 2025 στις 16.00.
Για τη δυνατότητα συμμετοχής σας παρακαλώ επικοινωνήστε: Michael Konaris mkonaris@Academyofathens.gr
-
Μεσαιωνική Ελληνική :: Ανακοινώσεις
Εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα Αρχείων με θέμα: ''Διαδικασίες ελέγχου στην πρώιμη τυπογραφία και κατά την κυκλοφορία και χρήση του βιβλίου στην πρώιμη νεοτερικότητα'', ΜΙΕΤ Αθήνα, (11/6/2025)
Με αφορμή την Παγκόσμια Hμέρα Αρχείων το Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο του ΜΙΕΤ πραγματοποιεί την τρίτη εκδήλωσή του με θέμα: ''Διαδικασίες ελέγχου στην πρώιμη τυπογραφία και κατά την κυκλοφορία και χρήση του βιβλίου στην πρώιμη νεοτερικότητα''.
Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 11 Ιουνίου, 18.00, στο Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο του ΜΙΕΤ, Π.Σκουζε 3 (πλατεία Αγίας Ειρήνης).
Πρόγραμμα
18.00-18.05 Σταύρος Γριμάνης, υπεύθυνος ΙΠΑ/ΜΙΕΤ: Καλωσόρισμα – Εισαγωγή.
18.05-18.20 Ειρήνη Σολωμονίδη, επικεφαλής βιβλιοθηκάριος Γενναδείου Βιβλιοθήκης, Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών: Imprimatoria και Εκδοτικά Προνόμια σε Βενετσιάνικες Εκδόσεις του 17ου Αιώνα: Η Περίπτωση του Τυπογραφείου των Pinelli από Τεκμήρια της Συλλογής της Γενναδείου Βιβλιοθήκης
18.20-19.00 Στάθης Μπίρταχας, αναπληρωτής καθηγητής, Τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης: Παράνομες αναγνώσεις κατά την εποχή της Μεταρρύθμισης: απαγορευμένα έργα σε βιβλιοθήκες λογίων από τις ελληνικές περιοχές της Βενετίας (16ος-17ος αι.)
19.00-19.20 Ερωτήσεις-συζήτηση
-
Μεσαιωνική Ελληνική :: Ανακοινώσεις
Διαδικτυακή διάλεξη του κ. Raf Van Rooy με θέμα: ''Classical Bilingualism in the Renaissance (1397-1536): Greek Humanists and Their Uses of Latin'', Παν/μιο Ιωαννίνων (30/5/2025)
Ο Τομέας Κλασικής Φιλολογίας του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, ακολουθώντας τις διεθνείς τάσεις της Λατινικής Φιλολογίας, διοργανώνει σειρές διαδικτυακών διαλέξεων με τον τίτλο: ''Neolatina Graeca: η παραγωγή πρωτότυπης λατινικής λογοτεχνίας από Έλληνες λογίους (15ος αι. – 19ος αι.)''.
H έβδομη διάλεξη με ομιλητή τον κ. Raf Van Rooy (KU Leuven), και θέμα: ''Classical Bilingualism in the Renaissance (1397-1536): Greek Humanists and Their Uses of Latin'', θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 30 Μαΐου 2025 και ώρα 18.00.
-
Μεσαιωνική Ελληνική :: Ανακοινώσεις
Διαδικτυακή διάλεξη του κ. κ. Sukru Ilicak με θέμα: ''Η ελληνική επανάσταση στο ευρύτερο οθωμανικό πλαίσιο'', Παν/μιο Ιωαννίνων (27/5/2025)
Ο Τομέας Ιστορίας Νεωτέρων Χρόνων (Τμ. Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Παν/μίου Ιωαννίνων) σας προσκαλεί στην 2η διάλεξη του εαρινού εξαμήνου 2024-2025 που διοργανώνεται στο πλαίσιο του Π.Μ.Σ. ''Nεότερος και Σύγχρονος Κόσμος: Iστορία, Λαογραφία, Ανθρωπολογία''.
Η διάλεξη θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 27 Μαΐου 2025, στις 18:00, διαδικτυακά, και ομιλητής θα είναι ο κ. Sukru Ilicak (εκλεγμένος επίκουρος καθηγητής Ε.Κ.Π.Α.), ο οποίος θα μιλήσει με θέμα: ''Η ελληνική επανάσταση στο ευρύτερο οθωμανικό πλαίσιο''.
Συντονισμός: Άννα Μανδυλαρά (αν. καθηγήτρια, Παν/μιο Ιωαννίνων)
-
Μεσαιωνική Ελληνική :: Ανακοινώσεις
Διαδικτυακή διάλεξη της κ. Β. Χατζοπούλου με τίτλο: ''Ζαχαρίας Καλλιέργης ο Κρης (περ. 1470-1524): Ένας πολυσχιδής λόγιος της Αναγέννησης στην Ιταλία'', Παν/μιο Κρήτης (21/5/2025)
Το Εργαστήριο Παλαιογραφίας του Τμήματος Φιλολογίας του Παν/μίου Κρήτης έχει τη χαρά να σας προσκαλέσει στη διαδικτυακή διάλεξη της κας Βενετίας Χατζοπούλου, (Δρ. Ελληνικής Φιλολογίας – Παλαιογραφίας , Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, Τμήμα Χειρογράφων και Ομοιοτύπων), με τίτλο: ''Ζαχαρίας Καλλιέργης ο Κρης (περ. 1470-1524): Ένας πολυσχιδής λόγιος της Αναγέννησης στην Ιταλία''.
Η διάλεξη θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 21 Μαΐου 2025, στις 19:00, στην πλατφόρμα zoom. Σύνδεσμος: https://uoc-gr.zoom.us/j/82830797607
-
Μεσαιωνική Ελληνική :: Ανακοινώσεις
Τελετή Αναγόρευσης του Απόστολου Σ. Καρπόζηλου, Ομ. Καθ. Βυζαντινής Φιλολογίας Παν/μίου Ιωαννίνων σε Επίτιμο Διδάκτορα του Τμ. Φιλολογίας Παν/μίου Πατρών (22/5/2025)
Ο Απόστολος Σ. Καρπόζηλος, Ομ. Καθ. Βυζαντινής Φιλολογίας Παν/μίου Ιωαννίνων θα αναγορευθεί Επίτιμος Διδάκτορας του Τμ. Φιλολογίας του Παν/μίου Πατρών, την Πέμπτη 22 Μαΐου 2025 και ώρα 18:00 στην Αίθουσα Τελετών ''Οδυσσέας Ελύτης''.
Το έργο και την προσωπικότητα του τιμώμενου θα παρουσιάσει η Αναπλ. Καθ. του Τμ. Φιλολογίας Ειρήνη-Σοφία Δ. Κιαπίδου, ενώ θα ακολουθήσει η αναγόρευση του τιμώμενου σε Επίτιμο Διδάκτορα του Τμ. Φιλολογίας από την Αντιπρόεδρο του Τμ. Φιλολογίας Αγγελική Ι. Σύρκου. Η περιένδυση του τιμώμενου θα πραγματοποιηθεί από τον Πρύτανη του Πανεπιστημίου, Καθηγητή Χρήστο Μπούρα.
Η εκδήλωση της επιτιμοποίησης θα ολοκληρωθεί με την ομιλία του Απόστολου Σ. Καρπόζηλου με τίτλο: ''Βυζαντινός Λαϊκισμός: Η αθέατη πλευρά της βυζαντινής κοινωνίας στους πρώιμους χρόνους''.
H εκδήλωση θα μεταδοθεί διαδικτυακά μέσω του παρακάτω συνδέσμου: https://youtube.com/live/B_Hs5PiepX4?feature=share
-
Μεσαιωνική Ελληνική :: Ανακοινώσεις
Διαδικτυακή διάλεξη του κ. Marco Maggiore με τίτλο: ''Antichi testi meridionali in alfabeto greco nel progetto Manuscripta Italica Allographica'', (16/5/2025)
Στο πλαίσιο του Seminario permanente di dialettologia italogrece 2025, που διοργανώνουν
το Εργαστήριο Γλώσσας, Μετάφρασης και Μελέτης των σχέσεων μεταξύ ιταλικής και ελληνικής γλώσσας (LabItEl), ΤΙΓΦ, ΕΚΠΑ και το Dipartimento di Studi Umanistici, Πανεπιστήμιο Federico II της Nάπολης, θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακή διάλεξη με ομιλητή τον κ. Marco Maggiore (Παν/μιο της Πίζας) και τίτλο: ''Antichi testi meridionali in alfabeto greco nel progetto Manuscripta Italica Allographica''.Η διάλεξη θα γίνει την Παρασκευή 16 Μαΐου και ώρες 15.00-16.00 μέσω webex.
-
Νέα Ελληνική :: Μεσαιωνική Ελληνική :: Αρχαία Ελληνική :: Λεξικά και Λεξικογραφία :: Γλωσσολογία :: Νεοελληνική Λογοτεχνία :: Διδασκαλία της Ελληνικής :: Ανακοινώσεις :: Συνέδρια & Ημερίδες
Πρόσκληση συμμετοχής στο Συνέδριο Laetae Segetes IX για νέους ερευνητές (Παν/μιο Masaryk, Τσεχία) (19-21/11/25)
Στις 19-21 Νοεμβρίου 2025 πρόκειται να διεξαχθεί το Συνέδριο Laetae Segetes IX που διοργανώνει το Πανεπιστήμιο του Masaryk, Brno (Τσεχία).
Η πρόσκληση συμμετοχής αφορά υποψήφιους διδάκτορες, διδάκτορες και μεταδιδακτορικούς φοιτητές στα πεδία της κλασικής, μεσαιωνικής λατινικής, βυζαντινής και νέας ελληνικής φιλολογίας. -
Μεσαιωνική Ελληνική :: Ανακοινώσεις
Διαδικτυακή διάλεξη των κ.κ. Στέση Αθήνη - Τιτίκα Δημητρούλια - Δέσποινα Γκόγκου με θέμα: ''Μετάdata: Μη αυτοτελώς δημοσιευμένες μεταφράσεις προς τα ελληνικά, 19ος-20ός αιώνας'', Παν/μιο Κρήτης ( 16/5/2025)
Στο πλαίσιο των Επιστημονικών Συνομιλιών του Τομέα Βυζαντινής και Νεοελληνικής Φιλολογίας, θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακή διάλεξη με ομιλήτριες τις κ.κ Στέση Αθήνη (Καθ. Νεοελληνικής Φιλολογίας, Τμ. Φιλολογία Παν. Πατρών) Τιτίκα Δημητρούλια (Καθ. Θεωρίας και Πράξης της μετάφρασης, Τμ. Θεατρικών Σπουδών ΕΚΠΑ) και Δέσποινα Γκόγκου (Δρ. Φιλολογίας, Βιβλιοθηκονόμος, Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης Παν/μίου Πατρών).
Η διάλεξη θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 16 Μαΐου 2025, ώρα 18:00, και έχει θέμα:
''Μετάdata: Μη αυτοτελώς δημοσιευμένες μεταφράσεις προς τα ελληνικά, 19ος-20ός αιώνας. Μια ψηφιακή βάση ανοικτής πρόσβασης στη Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Πατρών https://library.upatras.gr/dig…;''