Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα

Αρχαία Ελληνική

• Νέα Ελληνική :: Μεσαιωνική Ελληνική :: Αρχαία Ελληνική :: Λεξικά και Λεξικογραφία :: Γλωσσολογία :: Νεοελληνική Λογοτεχνία :: Διδασκαλία της Ελληνικής :: Πιστοποίηση Ελληνομάθειας :: Δραστηριότητες του ΚΕΓ :: Ανακοινώσεις

  Λεξιλογείον: μιλώντας για λέξεις...

  

  Διαβάστε τη δημοσίευση του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας στη στήλη "Λεξιλογείον" της εφημερίδας Το Βήμα της Κυριακής

  Αναδημοσίευση από το φύλλο της 30ής Νοεμβρίου 2025

  κουίζ (Δύσκολες λέξεις, περίεργες έξεις)
  Μπορούμε να τα λέμε και λεξιλογικά UFO.
  Δεν γνωρίζουμε ακριβώς το ποιος και πότε δρομολόγησε το κουίζ «ξέρετε τι σημαίνει η τάδε λέξη;», το βέβαιο όμως είναι ότι καθώς άρχισαν να αυγαταίνουν τα διάφορα στέκια στο διαδίκτυο και αλλού άνοιξε εκθετικά και η όρεξη για λεξιλογικούς γρίφους. Βέβαια, στο ζήτημα αυτό το ελληνικό διαχρονικό ορυχείο είναι μεν ιδιαίτερα γενναιόδωρο πλην με τόσους μερακλήδες στην πιάτσα το μεταλλευτικό απόθεμα θα αρχίσει να μειώνεται και κάποια στιγμή θα χρειαστεί να περάσουμε από τα ήπια στα σκληρά. Άλλο είναι να ρωτάς το δύσκολο και απαιτητικό «ασκαρδαμυκτί» ή το «παράφερνα», που μπορεί να συναντήσεις και στον κυρ Αλέξανδρο, κι άλλο να φτυαρίζεις «σπάνιες γαίες» για να μυσταγωγείς σαδιστικά τους ανύποπτους ρέκτες: τι σημαίνει «γήτειον» (=κρεμμύδι), «φύσκη» (=παραγεμισμένο λουκάνικο), «χαλαίρυπος» (=σαπουνάδα), «κασωρίς» (=πόρνη), «κιξάλλης» (=ληστής);
  Πάντως, παρόλο που βάσει καταστατικών αρχών δεν ασχολείται με λεξιλογικά υπεριώδη αυτού του τύπου, το Λεξιλογείον, έτσι για χαλάρωμα, εκτιμά ότι κάποιες από τις σπανιότητες της ελληνικής που βρίσκονται χρόνια και ζαμάνια σε απόσυρση διαθέτουν ιδιόμορφη «γκλαμουριά», έχουν βαρύ βιογραφικό και μονολεκτική αιχμηρότητα, και καθώς προσφέρονται σε επίκαιρη χρήση θα μπορούσαμε ίσως να τις δοκιμάσουμε σε επανακυκλοφορία.
  Ιδού μια μικρή και ενδεικτική επιλογή:
  «Νεοπλουτοπόνηρος», χρήσιμο και ευρείας εφαρμογής, «γαμοστόλος» (= wedding planner), «δημοπίθηκος» (=αυτός που ξεγελάει τον λαό), εγγυημένο από τον Αριστοφάνη, «γραοσόβης» (=εραστής ώριμων κυριών), αριστοφανικό διαμάντι κι αυτό, «βωτιάνειρα» (=η περιοχή που γεννά λεβέντες), όπως η Κρήτη για παράδειγμα, «παρθενοπίπης» (=αυτός που κρυφοκοιτάζει τα κορίτσια).
  Τα δύο τελευταία έχουν ομηρική ονομασία προελεύσεως και δεν ανήκουν στα 5.000 κλοπιμαία που, σύμφωνα με κιτάπια Ελληνοσύρων μάγων, άντλησε η αγγλική από τον τυφλό βάρδο. ______________________________________________
  Σε συνεργασία με την εφημερίδα «Το Βήμα της Κυριακής», το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας δημοσιεύει δύο λέξεις την εβδομάδα στην στήλη «Λεξιλογείον», στο ένθετο των Νέων Εποχών του «Βήματος» (και στην ηλεκτρονική έκδοση). Οι σχετικές καταχωρίσεις θα αναδημοσιεύονται στα διαδικτυακά μέσα του ΚΕΓ και σε ειδική ενότητα της ιστοσελίδας του ΚΕΓ.
  Σχολιάζονται λέξεις που είτε παρουσιάζουν ενδιαφέρον από ιστορική άποψη (ετυμολογία, ταξίδι της λέξης μέσα στον χρόνο) είτε «πριμοδοτούνται» από τη σύγχρονη γλωσσική (και όχι μόνο) επικαιρότητα, μεταξύ άλλων. Ο σχολιασμός ̶ σύντομος, μακριά από κάθε διάθεση γλωσσικής διδασκαλίας ̶ θα κινητοποιεί, πιστεύουμε ευχάριστα, την ανάδυση ρητών και υπόρρητων σημασιών, διασυνδέοντας ακόμη και γνωστές σημασίες με σύγχρονα νοήματα.
  Δείτε όλες τις δημοσιεύσεις

  02 Δεκ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Αρχαία Ελληνική :: Ανακοινώσεις

  Διάλεξη της κ. Chiara DiSerio με θέμα: ''Alexander the Great’s Epistolary Tradition: Between Historiography and Literary Fiction'', ΕΚΠΑ (5/12/2025)

  Ο Τομέας Κλασικής Φιλολογίας του ΕΚΠΑ, σε συνεργασία με το ΠΜΣ Κλασικής Φιλολογίας ''Δέξιππος'', διοργανώνει διάλεξη με ομιλήτρια την κα Chiara DiSerio (Παν/μιο Κύπρου) και θέμα: ''Alexander the Great’s Epistolary Tradition: Between Historiography and Literary Fiction''.

  Η διάλεξη θα γίνει την Παρασκευή 5 Δεκεμβρίου 2025, ώρα 13.30,στην αίθουσα 209του κτηρίου της Φιλοσοφικής Σχολής, ΕΚΠΑ.

  01 Δεκ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Αρχαία Ελληνική :: Ανακοινώσεις

  Διάλεξη του κ. Σ. Ματθαίου με τίτλο: ''Η φιλολογική ενασχόληση της αρχαιότητας με τη λυρική ποίηση. Ιστορικές και θεωρητικές προσεγγίσεις'', Παν/μιο Κρήτης (1/12/2025)

  Το Τμ. Φιλολογίας Παν/μίου Κρήτης, διοργανώνει διάλεξη με ομιλητή τον κ. Στέφανο Ματθαίο
  (Τμ. Φιλολογίας ΕΚΠΑ) και τίτλο: ''Η φιλολογική ενασχόληση της αρχαιότητας με τη λυρική ποίηση. Ιστορικές και θεωρητικές προσεγγίσεις''. Η διάλεξη θα γίνει τη Δευτέρα 1 Δεκεμβρίου
  2025, ώρα 17:30, στην Αίθουσα 3 - Διδακτήρια Φιλοσοφικής Σχολής, Παν/μιο Κρήτης.

  01 Δεκ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Αρχαία Ελληνική :: Ανακοινώσεις

  Εκδήλωση με τίτλο: ''Όψεις της Μεσογείου στην Ελληνορωμαϊκή Αρχαιότητα'', Λευκάδα (29/11/2025)

  Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Μεσογείου, το Τμ. Φιλολογίας του Παν/μίου Πατρών , το Διαπολιτισμικό Ινστιτούτο Λευκάδας και το 2ο Πειραματικό ΓΕΛ Λευκάδας συνδιοργανώνουν εκδήλωση με τίτλο: ''Όψεις της Μεσογείου στην Ελληνορωμαϊκή Αρχαιότητα'' — μια συνάντηση επιστήμης και πολιτισμού αφιερωμένη στη θάλασσα που ένωσε λαούς, μύθους και πολιτισμούς.

  Την εκδήλωση θα συντονίσουν οι υποψήφιοι διδάκτορες Κλασικής Φιλολογίας Θεοδώρα Πυλαρινού – Μαρκαντωνάτου, Μαρία Σκλαβενίτη και Τηλέμαχος Ασημακόπουλος.

  Χαιρετισμό θα απευθύνει ο Θεοφάνης Τσιαμπόκαλος, Επίκουρος Καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών.

  Οι προπτυχιακοί φοιτητές Γεωργία Κατσιμπούλα Ελένη Τσαγκούρη και Παναγιώτης Φωτόπουλος μαζί με τους μεταπτυχιακούς Μάνο Ούνδεγερ, Αθηνά Πιτέλα και Γιάννη Σοφιανόπουλο, θα παρουσιάσουν τρεις θεματικές ομιλίες αφιερωμένες στη Μεσόγειο των αρχαίων πηγών — από το ταραγμένο σκηνικό των Καρχηδονιακών πολέμων και των Ρωμαϊκών εμφυλίων, έως τους πειρατές, τα θαλάσσια τέρατα και τις λατρείες της Ίσιδας που ταξίδεψαν στις ακτές της.

  Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στη Λευκάδα, το Σαββάτου 29 Νοεμβρίου 2025 και ώρα 18.00 στην αίθουσα εκδηλώσεων του 2ου Πειραματικού ΓΕΛ (περιοχή Βαρδάνια Λευκάδας).

  27 Νοέ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Αρχαία Ελληνική :: Νεοελληνική Λογοτεχνία :: Ανακοινώσεις

  Διάλεξη στο Παν/μιο της Πάδοβα: Ευριπίδης Γαραντούδης: Η Πρόσληψη της Ελληνικής Αρχαιότητας στη Νεοελληνική Ποίηση (26/11/25)

  Στο πλαίσιο του Σεμιναρίου «Βυζαντινές και Νεοελληνικές Συναντήσεις το Φθινόπωρο» του Πανεπιστημίου της Πάδοβα, θα πραγματοποιηθεί διάλεξη του κ. Ευριπίδη Γαραντούδη (ΕΚΠΑ), με θέμα «Η Πρόσληψη της Ελληνικής Αρχαιότητας στη Νεοελληνική Ποίηση». Η διάλεξη θα γίνει στις 26 Νοεμβρίου 2025 και ώρα 4.30 στο Palazzo Liviano (Sala Diano - Piazza Capitaniato, 7, Πάδοβα).

  Απευθύνεται σε προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές, υποψήφιους διδάκτορες και σε όλους τους ενδιαφερόμενους.

  26 Νοέ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Αρχαία Ελληνική :: Ανακοινώσεις

  2η Διάλεξη του Κύκλου Διαλέξεων Young Researchers on New Ancient Greek and Neo-Latin Studies, Παν/μιο Ιωαννίνων (25/11/2025)

  Στο πλαίσιο του διεθνούς επιστημονικού online colloquium που συνδιοργανώνει ο Τομέας Κλασικής Φιλολογίας του Παν/μίου Ιωαννίνων μαζί με το Faculty of Arts του KU Leuven και το Εργαστήριο Μελέτης Λατινικής Γλώσσας, Γραμματείας και Πολιτισμού του ΔΠθ, θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 25 Νοεμβρίου 2025 στις 19.00, η 2η διάλεξη από την υποψήφια διδάκτορα του Universita’ degli studi di Napoli ''Federico II'', κ. Orsola Lorena Purcaro, με τίτλο:
  ''Entering the Philological Laboratory of a Humanist: The Printer’s Copy of Parrasio’s Commentary on Claudian’s De raptu Proserpinae''.

  20 Νοέ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Αρχαία Ελληνική :: Ανακοινώσεις

  Διάλεξη του κ. Β. Λιαπή με τίτλο: ''Ο Αριστοτέλης συναντά τη νευροεπιστήμη: η μίμησις, τα συναισθήματα και το αληθινό ψεύδος του θεάτρου'', Παν/μιο Κρήτης (25/11/2025)

  Το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών ''Κλασικές Σπουδές'' του Τμ. Φιλολογίας, Παν/μίου Κρήτης διοργανώνει διάλεξη με ομιλητή τον κ. κ. Β. Λιαπή (Καθ. του Αρχαίου Θεάτρου και της Πρόσληψής του και αντιπρύτανης στο Ανοικτό Παν/μιο Κύπρου) και τίτλο: ''Ο Αριστοτέλης συναντά τη νευροεπιστήμη: η μίμησις, τα συναισθήματα και το αληθινό ψεύδος του θεάτρου''.

  Η διάλεξη θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 25 Νοεμβρίου 2025, ώρα 18.30, στην Αίθουσα Διαλέξεων του Φοιτητικού Πολιτιστικού Κέντρου ''Ξενία''.

  18 Νοέ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Αρχαία Ελληνική :: Ανακοινώσεις

  Διαδικτυακό Colloquium ''Bridging Classical Studies'' του Παν/μίου της Σεούλ (Κορέα) και του ΕΚΠΑ (13/11/2025)

  Στο πλαίσιο της συνεργασίας των δύο Πανεπιστημίων, του Πανεπιστημίου της Σεούλ (Κορέα) και του ΕΚΠΑ, διοργανώνεται το πρώτο Colloquium ''Bridging Classical Studies'', το οποίο θα διεξαχθεί διαδικτυακά την Πέμπτη 13 Νοεμβρίου στις 13.00.

  12 Νοέ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Αρχαία Ελληνική :: Ανακοινώσεις

  Τηλεδιάλεξη με θέμα: ''Περιδιάβαση στους κόσμους της ελεγείας, του ιάμβου και της λυρικής ποίησης'', Ανοικτό Παν/μιο Κύπρου (16/11/2025)

  Το Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών ''Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό'' του Ανοικτού Παν/μίου Κύπρου (ΑΠΚΥ), διοργανώνει ανοικτή στο κοινό τηλεδιάλεξη με θέμα: ''Περιδιάβαση στους κόσμους της ελεγείας, του ιάμβου και της λυρικής ποίησης'', την Κυριακή 16 Νοεμβρίου 2025 και ώρα 19:30. Ομιλήτρια στην τηλεδιάλεξη είναι η Δρ Θεοδώρα Χατζημιχαήλ, Παν/μιο του Μπέρμινχαμ και το ενδιαφερόμενο κοινό θα μπορεί να την παρακολουθήσει μέσω του συνδέσμου https://tinyurl.com/jbent7s9.

  Στη διάλεξη η ομιλήτρια θα παρουσιάσει μία γενική εισαγωγή στα χαρακτηριστικά της ελεγειακής, ιαμβικής και λυρικής ποίησης της αρχαΐκής και κλασικής περιόδου, με ιδιαίτερη έμφαση στις ποιητικές περιστάσεις στις οποίες εκτελούνταν τα ποιήματα αυτά όπως και τους τρόπους παράστασής τους, την αφηγηματική φωνή των ποιημάτων και τη θέση και τον ρόλο των διαφόρων ποιητικών ειδών στην μουσική και ποιητική κουλτούρα του 6ου και 5ου αιώνα π.Χ.

  12 Νοέ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Αρχαία Ελληνική :: Ανακοινώσεις

  Διαδικτυακή διάλεξη της κ. Κ. Κουνάκη-Φιλιππίδη με τίτλο: ''Η θύρα στη σκηνή της Νέας Κωμωδίας (Μένανδρος και Πλαύτος)'', Παν/μιο Ιωαννίνων (11/11/2025)

  Ο Τομέας Κλασικής Φιλολογίας του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων διοργανώνει διαδικτυακή διάλεξη με ομιλήτρια την κα Κατερίνας Κουνάκη - Φιλιππίδη (Αν. Καθηγήτρια του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών) και τίτλο:
  ''Η θύρα στη σκηνή της Νέας Κωμωδίας (Μένανδρος και Πλαύτος)''.

  Η διάλεξη θα γίνει την Τρίτη 11 Νοεμβρίου και ώρα 19.00.

  07 Νοέ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0