Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα

Αρχαία Ελληνική

• Νέα Ελληνική :: Μεσαιωνική Ελληνική :: Αρχαία Ελληνική :: Λεξικά και Λεξικογραφία :: Γλωσσολογία :: Νεοελληνική Λογοτεχνία :: Διδασκαλία της Ελληνικής :: Πιστοποίηση Ελληνομάθειας :: Δραστηριότητες του ΚΕΓ :: Ανακοινώσεις

  Λεξιλογείον: μιλώντας για λέξεις...

  

  Διαβάστε τη δημοσίευση του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας στη στήλη "Λεξιλογείον" της εφημερίδας Το Βήμα της Κυριακής

  Αναδημοσίευση από το φύλλο της 25ης Μαΐου 2025

  αλήτες (με πρότερο έντιμο βίο)
  Τις προάλλες ένας κοινοβουλευτικός, απευθυνόμενος σε κοινοβουλευτικούς, ανέκραξε «είστε αλήτες». Δεν θα ήξερε, υποθέτουμε, όσα αποκαλύπτει το σημερινό «Λεξιλογείον».
  αλήτες (με πρότερο έντιμο βίο)
  Τι έκαναν παλιά (και εννοούμε πολύ παλιά) οι αλήτες; Τίποτε το αξιόμεμπτο, αφού το ρήμα «αλάομαι» σημαίνει απλώς «περιφέρομαι», «περιπλανιέμαι» και τα ουσιαστικά που βλασταίνουν από τη ρίζα του (αλήτης, αλητεία) αρχικά δεν δήλωναν τίποτε περισσότερο από τη συνεχή κίνηση, τη «μη στάση».
  Στην οδυσσειακή Θρινακία, το νησί όπου ο Ήλιος διατηρούσε κτηνοτροφική μονάδα με βοοειδή, το πεινασμένο τσούρμο του Οδυσσέα βγαίνει για κυνήγι και οργώνει τον τόπο από ανάγκη – «αλητεύοντες ανάγκη». Θα «αλητεύσω» μακριά από τον τόπο μου, αναρωτιέται και μια ηρωίδα του Ευριπίδη, και δεν εννοεί τίποτε πιο επιλήψιμο από τον ξενιτεμό, ενώ στο πιο σχοινοτενές επικό ποίημα που μας κληροδότησε η αρχαιότητα (το κουίζ για σήμερα) το αριστουργηματικό «αλήται πλανήται» περιγράφει την αδιάλειπτη «αλητείαν» του αρματοδρόμου ήλιου και της σελήνης στον ουρανό της αρχαίας μυθολογημένης αστρονομίας.
  Όσο ξέρουμε, αυτήν την καθαρή και αμόλυντη σημασία της «αλητείας» τη διατήρησε στα νέα ελληνικά μας μόνο ο Τόλης Βοσκόπουλος με τη φιλέταιρη αποστροφή «αδέλφια μου, αλήτες, πουλιά» γιατί στο μεταξύ, και ήδη από πολύ παλιά, οι «αλήτες», συνήθως φτωχοί ή αναγκεμένοι άνθρωποι που γύριζαν από τόπο σε τόπο, μαζί με όλα τα άλλα έχασαν και την αξιοπρέπειά τους στα μάτια μιας αρχαιότητας που δεν διέθετε επαρκή ενσυναίσθηση.
  Μέγα το χρονικό της ελληνικής γλώσσας, και οι λέξεις της αλητεύουν από σημασία σε σημασία, σαν τις δικές μας εδώ καλή ώρα: αλήτες όσοι αλλάζουν συνέχεια τόπο, αλήτες όσοι βγαίνουν στη γύρα και ζητάνε, αλήτες και τα κακά παιδιά – αλήτες, σύμφωνα με μια άλλη σαφώς μαρτυρημένη σημασία του «αλάομαι», και όσοι είναι μπερδεμένοι και δεν ξέρουν τι να κάνουν. ______________________________________________
  Σε συνεργασία με την εφημερίδα «Το Βήμα της Κυριακής», το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας δημοσιεύει δύο λέξεις την εβδομάδα στην στήλη «Λεξιλογείον», στο ένθετο των Νέων Εποχών του «Βήματος» (και στην ηλεκτρονική έκδοση). Οι σχετικές καταχωρίσεις θα αναδημοσιεύονται στα διαδικτυακά μέσα του ΚΕΓ και σε ειδική ενότητα της ιστοσελίδας του ΚΕΓ.
  Σχολιάζονται λέξεις που είτε παρουσιάζουν ενδιαφέρον από ιστορική άποψη (ετυμολογία, ταξίδι της λέξης μέσα στον χρόνο) είτε «πριμοδοτούνται» από τη σύγχρονη γλωσσική (και όχι μόνο) επικαιρότητα, μεταξύ άλλων. Ο σχολιασμός ̶ σύντομος, μακριά από κάθε διάθεση γλωσσικής διδασκαλίας ̶ θα κινητοποιεί, πιστεύουμε ευχάριστα, την ανάδυση ρητών και υπόρρητων σημασιών, διασυνδέοντας ακόμη και γνωστές σημασίες με σύγχρονα νοήματα.
  Δείτε όλες τις δημοσιεύσεις

  04 Ιούν 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Αρχαία Ελληνική :: Ανακοινώσεις

  Dιάλεξη της κ. Rachel Barney με θέμα: ''Knowledge, Techne and the Rule of the Guardians in Plato’s Republic'', Ακαδημία Αθηνών (4/6/2025)

  Το Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Φιλοσοφίας της Ακαδημίας Αθηνών στο πλαίσιο του Μηνιαίου Σεμιναρίου Φιλοσοφίας σας προσκαλεί στην επόμενη διάλεξη του κύκλου σεμιναρίων
  Πλάτωνος Πολιτεία Ε-Ζ με ομιλήτρια την Rachel Barney (Καθ. Φιλοσοφίας στο Παν/μιο του Τορόντο) με θέμα: ''Knowledge, Techne and the Rule of the Guardians in Plato’s Republic''.

  Η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 4 Ιουνίου 2025, 6-8 μμ (ώρα Ελλάδος),
  στο Ινστιτούτο της Δανίας στην Αθήνα (Χαιρεφώντος 14Α, 10558 Αθήνα, Πλατεία Αγίας Αικατερίνης, Πλάκα).

  Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να το παρακολουθήσουν είτε με φυσική παρουσία
  είτε διαδικτυακά μέσω της εφαρμογής Zoom.

  Πληροφορίες: xbourloyanni@gmail.com

  Οι διοργανωτές: Αλέξανδρος Νεχαμάς, Θανάσης Γκατζάρας, Ξανθίππη Μπουρλογιάννη

  02 Ιούν 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Αρχαία Ελληνική :: Συνέδρια & Ημερίδες

  Δεύτερο Διεθνές Συνέδριο Trends in Classics – Historiography με τίτλο: ''All the King’s Writers: Tradition and Renewal in the Ancient Histories of Alexander the Great'', Ακαδημία Αθηνών (3,4/6/2025)

  Το Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής και Λατινικής Γραμματείας της Ακαδημίας Αθηνών, το Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστήμιου Πελοποννήσου, το Τμήμα Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, το Τμήμα Αρχαίας Ιστορίας του Πανεπιστημίου του Μάρμπουργκ συνδιοργανώνουν το Δεύτερο Διεθνές Συνέδριο Trends in Classics – Historiography με τίτλο: ''All the King’s Writers: Tradition and Renewal in the Ancient Histories of Alexander the Great'', το οποίο θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 3 και Τετάρτη 4 Ιουνίου 2025 στην Ανατολική Αίθουσα του Μεγάρου της Ακαδημίας Αθηνών.

  Το συνέδριο διερευνά τις συνθήκες διαμόρφωσης και εξέλιξης της ελληνορωμαϊκής λογοτεχνικής παράδοσης για τον Μ. Αλέξανδρο, από την ελληνιστική εποχή έως και την ύστερη αρχαιότητα.

  Όλες οι ομιλίες και οι συζητήσεις θα διεξαχθούν στην αγγλική γλώσσα.

  Για δηλώσεις συμμετοχής ή περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να επικοινωνείτε με τον κ. Βασίλη Λιοτσάκη στο email: v.liotsakis@uop.gr

  29 Μάϊ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Αρχαία Ελληνική :: Ανακοινώσεις

  Παρουσίαση βιβλίου: ''Το Αρχαίο Θέατρο Μέσα από τις Πηγές'' των Eric Csapo και William John Slater, Μουσείο Μπενάκη (3/6/2025)

  Την Τρίτη, 3 Ιουνίου 2025, στο Μουσείο Μπενάκη στην Αθήνα, στις 19:00, θα πραγματοποιηθεί η παρουσίαση της ελληνικής έκδοσης του βιβλίου των Eric Csapo και William John Slater με τίτλο: ''Το Αρχαίο Θέατρο Μέσα από τις Πηγές''.

  Το βιβλίο των Csapo και Slater, που εκδόθηκε το 1994 με τον τίτλο: ''The Context of Ancient Drama'', κυκλοφορεί στην ελληνική γλώσσα, από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, σε μετάφραση του Βάιου Λιαπή, Καθ. στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα ''Θεατρικές Σπουδές'', και Αντιπρύτανη του Ανοικτού Παν/μίου Κύπρου (ΑΠΚΥ), και σε επιστημονική επιμέλεια του Σταύρου Τσιτσιρίδη, Καθ. Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας και Αρχαίου Θεάτρου στο Παν/μιο Πατρών, και του Βάιου Λιαπή.

  Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι Καθηγητές Τσιτσιρίδης και Λιαπής, ο ένας εκ των δύο συγγραφέων Eric Csapo, Επίτιμος Καθηγητής της Βρετανικής Ακαδημίας στο University of Warwick, ο Άγις Μαρίνης, Αναπληρωτής Καθηγητής της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας και του Αρχαίου Θεάτρου στο Πανεπιστήμιο Πατρών και η Ιωάννα Καραμάνου, Καθηγήτρια της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας και πρόεδρος του Τμήματος Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

  29 Μάϊ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Αρχαία Ελληνική :: Ανακοινώσεις

  Βιβλιοπαρουσίαση:'' Πλάτων ''Πολιτικός'''', Εισαγωγή-Μετάφραση-Ερμηνευτικά σχόλια Στέφανος Δημητρίου, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (10/6/2025)

  Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης σας προσκαλεί στην παρουσίαση του βιβλίου
  ''Πλάτων: ''Πολιτικός'''' , Εισαγωγή-Μετάφραση-Ερμηνευτικά Σχόλια, Στέφανος Δημητρίου, την Τρίτη 10 Ιουνίου 2025, 19:00, στην Αίθουσα Γιάννης Μαρίνος του Συλλόγου Οι Φίλοι της Μουσικής στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη 1.

  Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι:

  - Γιάννης Παπαθεοδώρου, Αναπληρωτής Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας Πανεπιστημίου
  Πατρών
  - Ελένη Περδικούρη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Φιλοσοφίας της ύστερης Αρχαιότητας, ΕΚΠΑ
  - Σπύρος Ράγκος, Καθηγητής αρχαίας ελληνικής φιλολογίας και φιλοσοφίας, Τμήμα Φιλολογίας
  Πανεπιστημίου Πατρών

  28 Μάϊ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Αρχαία Ελληνική :: Ανακοινώσεις :: Συνέδρια & Ημερίδες

  ΚΖ' Σεμινάριο Αρχαίας Κυπριακής Γραμματείας: Αρχαία Κυπριακή Γραμματεία και Αρχαϊκό Έπος (27/5/25)

  Το Σπίτι της Κύπρου και το Τμήμα Φιλολογίας – Εργαστήριο Κυπριακών Μελετών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.) διοργανώνουν το ΚΖ΄ Σεμινάριο Αρχαίας Κυπριακής Γραμματείας, με θέμα: Αρχαία Κυπριακή Γραμματεία και Αρχαϊκό Έπος.
  Το Σεμινάριο θα διεξαχθεί στο Σπίτι της Κύπρου (Ξενοφώντος 2Α, Αθήνα).

  27 Μάϊ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Αρχαία Ελληνική :: Ανακοινώσεις

  ''Εργαστήριο αρχαίας ελληνικής και λατινικής μετρικής: φωνητική και χορευτική ερμηνεία'', από τον Philippe Brunet, στην Aula της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ (28/5/2025)

  Την Τετάρτη 28 Μαΐου 2025, στην Aula της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ, και ώρα 10.45-12.15, θα πραγματοποιηθεί το "Εργαστήριο αρχαίας ελληνικής και λατινικής μετρικής: φωνητική και χορευτική ερμηνεία", από τον Philippe Brunet, Καθηγ. Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας (Université de Rouen0, με τη συμμετοχή του Δρ Nicolas Lakshmanan.

  Το "Workshop" γίνεται με πρόσκληση από το ΠΜΣ 'Δέξιππος' και είναι ανοιχτό σε όλες και όλους.

  23 Μάϊ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Αρχαία Ελληνική :: Ανακοινώσεις

  Στρογγυλή Τράπεζα με θέμα: ''Danse, métrique et texte dans le théâtre antique'', Φινλανδικό Ινστιτούτο Αθηνών (26/5/2025)

  Τη Δευτέρα, 26 Μαΐου 2025, και ώρα 10.00-13.00, διοργανώνεται Στρογγυλή Τράπεζα με θέμα: ''Danse, métrique et texte dans le théâtre antique'', η οποία θα πραγματοποιηθεί στο Φινλανδικό Ινστιτούτο Αθηνών (Ζήτρου 16).

  Στις 7.00 το απόγευμα στον κήπο του Φινλανδικού Ινστιτούτου η ομάδα της Σορβόννης Demodocos θα αποδώσει προσωδιακά και χορευτικά χωρία αρχαίας ελληνικής ποίησης (Όμηρο, Σοφοκλή, Πίνδαρο κ.α.).

  23 Μάϊ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Αρχαία Ελληνική :: Συνέδρια & Ημερίδες

  19o Διεθνές Συνέδριο με τίτλο: ''Trends in Classics'' (Σύγχρονες Τάσεις στην Κλασική Φιλολογία), ΑΠΘ (22-24/5/2025)

  Ο Τομέας Κλασικών Σπουδών , Τμ. Φιλολογίας του ΑΠΘ, το Τμ. Κλασικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Duke και το Τμ. Κλασικών Σπουδών του Oberlin College & Conservatory,
  συνδιοργανώνουν το 19ο Διεθνές Συνέδριο με τίτλο: ''Trends in Classics'' (Σύγχρονες Τάσεις στην Κλασική Φιλολογία) το οποίο θα πραγματοποιηθεί 22 έως 24 Μαΐου 2025, στο Κέντρο Διάδοσης Ερευνητικών Αποτελεσμάτων-ΑΠΘ, Αμφιθέατρο 1.

  Tο θέμα του συνεδρίου επικεντρώνεται στον Νέρωνα και την Eποχή του που συνεχίζουν να κεντρίζουν το ενδιαφέρον του σύγχρονου κριτικού λόγου.

  Συμμετέχουν ως ομιλητές διακεκριμένοι επιστήμονες, διεθνώς καταξιωμένοι για το
  έργο τους στην Κλασική Φιλολογία, και τις ανθρωπιστικές επιστήμες εν γένει, μεταξύ
  των οποίων η Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου του Duke Lauren Ginsberg, ο
  Καθηγητής του Oberlin College & Conservatory Christopher Trinacty, o Καθηγητής
  του Πανεπιστημίου του Sydney Robert Cowan, η Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου
  University College London Maria Wyke, ο Καθηγητής του Emory University Eric
  Varner, ο Καθηγητής του Carleton University George W.M. Harrison, η Καθηγήτρια
  του Πανεπιστημίου St. Andrews University Emma Buckley, ο Καθηγητής του
  Middlebury College Christopher Star κ.α. Χαιρετισμό θα απευθύνουν η Καθηγήτρια
  και Πρόεδρος του Τμήματος Φιλολογίας του ΑΠΘ Ιωάννα Καραμάνου, οι
  Ακαδημαϊκοί Καθηγητές του ΑΠΘ κκ. Αντώνιος Ρεγκάκος και Θεόδωρος Παπαγγελής.

  Την ευθύνη και τον συντονισμό του Συνεδρίου έχουν η Καθηγήτρια Lauren Ginsberg
  και ο Καθηγητής Christopher Trinacty, ενώ στην οργανωτική επιτροπή συμμετέχουν
  και οι Καθηγητές Αντώνιος Ρεγκάκος και Σταύρος Φραγκουλίδης.

  Γλώσσα του Συνεδρίου είναι η αγγλική. Οι εργασίες του είναι ανοικτές για το κοινό,
  ενώ θα χορηγηθούν βεβαιώσεις παρακολούθησης.
  H εκδήλωση θα μεταδοθεί ζωντανά στον σύνδεσμο:
  https://audiovisual.auth.gr/video/101860

  19 Μάϊ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Αρχαία Ελληνική :: Ανακοινώσεις

  Διαδικτυακή διάλεξη του κ. Alexander Beecroft με τίτλο: ''Nature and Culture in Greek and Chinese Imagery'', Ακαδημία Αθηνών (15/5/2025)

  Το Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής και Λατινικής Γραμματείας της Ακαδημίας Αθηνών σας προσκαλεί στη διαδικτυακή διάλεξη του Alexander Beecroft (Πανεπιστήμιο της Νότιας Καρολίνας) με τίτλο: ''Nature and Culture in Greek and Chinese Imagery''.

  Η διάλεξη θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 15 Μαΐου 2025 στις 16.00
  Για τη δυνατότητα διαδικτυακής παρακολούθησης παρακαλώ επικοινωνήστε με τον Μιχάλη Κονάρη (mkonaris@academyofathens.gr)

  14 Μάϊ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0