Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΠΙΝΔΑΡΟΣ

Πυθιονίκαις (2.49-2.72)


θεὸς ἅπαν ἐπὶ ἐλπίδεσσι τέκμαρ ἀνύεται, [στρ. γ]
50 θεός, ὃ καὶ πτερόεντ᾽ αἰετὸν κίχε, καὶ θαλασ-
σαῖον παραμείβεται
δελφῖνα, καὶ ὑψιφρόνων τιν᾽ ἔκαμψε βροτῶν,
ἑτέροισι δὲ κῦδος ἀγήραον παρέδωκ᾽· ἐμὲ δὲ χρεών
φεύγειν δάκος ἀδινὸν κακαγοριᾶν.
εἶδον γὰρ ἑκὰς ἐὼν τὰ πόλλ᾽ ἐν ἀμαχανίᾳ
55 ψογερὸν Ἀρχίλοχον βαρυλόγοις ἔχθεσιν
πιαινόμενον· τὸ πλουτεῖν δὲ σὺν τύχᾳ
πότμου σοφίας ἄριστον.

τὺ δὲ σάφα νιν ἔχεις ἐλευθέρᾳ φρενὶ πεπαρεῖν, [αντ. γ]
πρύτανι κύριε πολλᾶν μὲν εὐστεφάνων ἀγυι-
ᾶν καὶ στρατοῦ. εἰ δέ τις
ἤδη κτεάτεσσί τε καὶ περὶ τιμᾷ λέγει
60 ἕτερόν τιν᾽ ἀν᾽ Ἑλλάδα τῶν πάροιθε γενέσθαι ὑπέρτερον,
χαύνᾳ πραπίδι παλαιμονεῖ κενεά.
εὐανθέα δ᾽ ἀναβάσομαι στόλον ἀμφ᾽ ἀρετᾷ
κελαδέων. νεότατι μὲν ἀρήγει θράσος
δεινῶν πολέμων· ὅθεν φαμὶ καὶ σὲ τὰν
ἀπείρονα δόξαν εὑρεῖν,

65 τὰ μὲν ἐν ἱπποσόαισιν ἄνδρεσσι μαρνάμενον, [επωδ. γ]
τὰ δ᾽ ἐν πεζομάχαισι· βουλαὶ δὲ πρεσβύτεραι
ἀκίνδυνον ἐμοὶ ἔπος ‹σὲ› ποτὶ πάντα λόγον
ἐπαινεῖν παρέχοντι. χαῖ-
ρε· τόδε μὲν κατὰ Φοίνισσαν ἐμπολάν
μέλος ὑπὲρ πολιᾶς ἁλὸς πέμπεται·
τὸ Καστόρειον δ᾽ ἐν Αἰολίδεσσι χορδαῖς θέλων
70 ἄθρησον χάριν ἑπτακτύπου
φόρμιγγος ἀντόμενος.
γένοι᾽, οἷος ἐσσὶ μαθών.
καλός τοι πίθων παρὰ παισίν, αἰεί


Ο θεός τα πάντα ως βούλεται σε πέρας τα οδηγάει· [στρ. γ]
50ο θεός ακόμα και τον φτερωτό αετό προφταίνει
και το θαλασσινό δελφίνι στη γρηγοράδα ξεπερνάει
και τον περήφανο θνητό λυγίζει
και σ᾽ άλλους δόξα αγέραστη χαρίζει.
Όσο για μένα, πρέπει ν᾽ αποφεύγω
το μυτερό δόντι της κακογλωσσιάς.
55Γιατί και τον Αρχίλοχο τον φαρμακόγλωσσο,
αν και μακριά του είμαι, τον είδα σε μεγάλη δυστυχία
κι απ᾽ τα πικρόχολα τα λόγια να φουσκώνει.
Ο πιο καλότυχος είναι όποιος πλουταίνει με τη βοήθεια της σοφίας.

Και συ τούτο μπορείς με γενναιόδωρη καρδιά να τ᾽ αποδείξεις, [αντ. γ]
κύριε και κυβερνήτη πολλών κάστρων και λαού.
Κι αν λένε πως πρωτύτερα
60σε είχε άλλος στην Ελλάδα ξεπεράσει
σε θησαυρούς και σε τιμές, άμυαλοι είναι
και του κάκου πασχίζουν.
Ταξίδι ανθοστόλιστο θα κάνω τη δική σου αρετή ανυμνώντας.
Στους νέους ταιριάζει θάρρος να ᾽χουνε
μπρος στων πολέμων τα δεινά·
αποκεί λέω πως και συ την πιο τρανή δόξα κέρδισες,

65άλλοτε με τους καβαλάρηδες μαζί [επωδ. γ]
κι άλλοτε μες στους πεζούς πολεμώντας.
Αλλά οι βουλές σου οι ώριμες
ακίνδυνα κάνουν τα λόγια μου
να σ᾽ επαινούν, κι ας λεν οι άλλοι άλλα.
Χαίρε! Σου στέλνω τούτο το τραγούδι,
πάνω από την αφρισμένη θάλασσα,
σαν μια φοινικική πραμάτεια.
Καστορικό ᾽ναι, κι ο σκοπός του αιολικός,
70δώρο χαριτωμένο της λύρας της εφτάχορδης,
καλόγνωμα να το προϋπαντήσεις.
Και τώρα δείξε ποιός έχεις συνηθίσει να είσαι.
Το πιθηκάκι στα παιδιά όμορφο φαντάζει,


Μόνο ο θεός ό,τι βάζει στο νου του τελειώνει· [στρ. γ]
50ο θεός το γοργόφτερο έφτασε αητό,
το δελφίνι της θάλασσας πέρασε,
τον ψηλοφαντασμένο γονάτισε,
ενώ σ᾽ άλλους αγέραστη χάρισε δόξα.
Μα εγώ ν᾽ αποφεύγω χρεωστώ
την κακιά, την πικρή δαγκανιάρικη γλώσσα,
γιατί ξέρω, αν και τόσο μακριά του, πως ο Αρχίλοχος
ο ψογερός, κακορίζικα πάντοτε ζούσε
55και βαρύλογες μόνο τον πάχαιναν έχθρες·
μα ο πλούτος, σαν τύχει μαζί της σοφίας κι ο κλήρος,
το καλύτερο απ᾽ όλα είναι στον κόσμο.

Κι έχεις, ω εσύ με ψυχή ελευθερόφρονη, [αντ. γ]
καθαρά να το δείξεις,
βασιλιά, κύριε πολλών ψηλοπύργωτων κάστρων
και τόσου λαού· που αν λέγει κανείς
60πως βρέθηκε κι άλλος ποτέ στην Ελλάδα ως τα τώρα
πιο μεγάλος σε δόξα και πλούτη από σένα,
μάταια με κούφια σαλεύει μυαλά.
Καράβι γιομάτο λουλούδια θ᾽ ανέβω, όταν ψάλλω
το μεγαλείο σου εγώ. Αν στρέγει της νιότης
των φοβερών των πολέμων το θράσος, μα λέγω και συ
την άπειρη βρήκες τη δόξα σου από κει,

65σαν οδηγούσες στις μάχες [επωδ. γ]
πότε στρατό καβαλάρη και πότε πεζό·
κι απ᾽ τ᾽ άλλο, οι βουλές της μεστής σου ηλικίας
να σε δοξάζω από κάθε μεριά
μου επιτρέπουν ακίνδυνα.
Χαίρε· σου στέλλεται ο ύμνος αυτός
πάνω απ᾽ το αφρόστεφο πέλαγος
σα Φοινίκων πραμάτεια·
και συ το μέλος, σ᾽ αιολίδες χορδές, το Καστόρειο
70καλοπρόθετα ευδόκησε μπρος σου να δεις
για τιμή της εφτάκρουστης λύρας.
Μένε όπως έμαθες να ᾽σαι· ο πίθηκος βέβαια
για τα παιδιά είναι ωραίος,