Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ

Ἱστορίαι (5.23.1-5.25.3)

[5.23.1] «Κατὰ τάδε ξύμμαχοι ἔσονται Λακεδαιμόνιοι ‹καὶ Ἀθηναῖοι› πεντήκοντα ἔτη. ἢν [δέ] τινες ἴωσιν ἐς τὴν γῆν πολέμιοι τὴν Λακεδαιμονίων καὶ κακῶς ποιῶσι Λακεδαιμονίους, ὠφελεῖν Ἀθηναίους Λακεδαιμονίους τρόπῳ ὁποίῳ ἂν δύνωνται ἰσχυροτάτῳ κατὰ τὸ δυνατόν· ἢν δὲ δῃώσαντες οἴχωνται, πολεμίαν εἶναι ταύτην τὴν πόλιν Λακεδαιμονίοις καὶ Ἀθηναίοις καὶ κακῶς πάσχειν ὑπὸ ἀμφοτέρων, καταλύειν δὲ ἅμα ἄμφω τὼ πόλεε. ταῦτα δ᾽ εἶναι δικαίως καὶ προθύμως καὶ ἀδόλως. [5.23.2] καὶ ἤν τινες ἐς τὴν Ἀθηναίων γῆν ἴωσι πολέμιοι καὶ κακῶς ποιῶσιν Ἀθηναίους, ὠφελεῖν Λακεδαιμονίους ‹Ἀθηναίους› τρόπῳ ὅτῳ ἂν δύνωνται ἰσχυροτάτῳ κατὰ τὸ δυνατόν· ἢν δὲ δῃώσαντες οἴχωνται, πολεμίαν εἶναι ταύτην τὴν πόλιν Λακεδαιμονίοις καὶ Ἀθηναίοις καὶ κακῶς πάσχειν ὑπ᾽ ἀμφοτέρων, καταλύειν δὲ ἅμα ἄμφω τὼ πόλεε. ταῦτα δ᾽ εἶναι δικαίως καὶ προθύμως καὶ ἀδόλως. [5.23.3] ἢν δὲ ἡ δουλεία ἐπανιστῆται, ἐπικουρεῖν Ἀθηναίους Λακεδαιμονίοις παντὶ σθένει κατὰ τὸ δυνατόν. [5.23.4] ὀμοῦνται δὲ ταῦτα οἵπερ καὶ τὰς ἄλλας σπονδὰς ὤμνυον ἑκατέρων. ἀνανεοῦσθαι δὲ ‹τὸν ὅρκον› κατ᾽ ἐνιαυτὸν Λακεδαιμονίους μὲν ἰόντας ἐς Ἀθήνας πρὸς τὰ Διονύσια, Ἀθηναίους δὲ ἰόντας ἐς Λακεδαίμονα πρὸς τὰ Ὑακίνθια. [5.23.5] στήλην δὲ ἑκατέρους στῆσαι, τὴν μὲν ἐν Λακεδαίμονι παρ᾽ Ἀπόλλωνι ἐν Ἀμυκλαίῳ, τὴν δὲ ἐν Ἀθήναις ἐν πόλει παρ᾽ Ἀθηνᾷ. [5.23.6] ἢν δέ τι δοκῇ Λακεδαιμονίοις καὶ Ἀθηναίοις προσθεῖναι καὶ ἀφελεῖν περὶ τῆς ξυμμαχίας, ὅτι ἂν δοκῇ, εὔορκον ἀμφοτέροις εἶναι.
[5.24.1] «Τὸν δὲ ὅρκον ὤμνυον Λακεδαιμονίων μὲν οἵδε, Πλειστοάναξ, Ἆγις, Πλειστόλας, Δαμάγητος, Χίονις, Μεταγένης, Ἄκανθος, Δάιθος, Ἰσχαγόρας, Φιλοχαρίδας, Ζευξίδας, Ἄντιππος, Ἀλκινάδας, Τέλλις, Ἐμπεδίας, Μηνᾶς, Λάφιλος, Ἀθηναίων δὲ Λάμπων, Ἰσθμιόνικος, Λάχης, Νικίας, Εὐθύδημος, Προκλῆς, Πυθόδωρος, Ἅγνων, Μυρτίλος, Θρασυκλῆς, Θεαγένης, Ἀριστοκράτης, Ἰώλκιος, Τιμοκράτης, Λέων, Λάμαχος, Δημοσθένης.»
[5.24.2] Αὕτη ἡ ξυμμαχία ἐγένετο μετὰ τὰς σπονδὰς οὐ πολλῷ ὕστερον, καὶ τοὺς ἄνδρας τοὺς ἐκ τῆς νήσου ἀπέδοσαν οἱ Ἀθηναῖοι τοῖς Λακεδαιμονίοις, καὶ τὸ θέρος ἦρχε τοῦ ἑνδεκάτου ἔτους. ταῦτα δὲ τὰ δέκα ἔτη ὁ πρῶτος πόλεμος ξυνεχῶς γενόμενος γέγραπται.
[5.25.1] Μετὰ δὲ τὰς σπονδὰς καὶ τὴν ξυμμαχίαν τῶν Λακεδαιμονίων καὶ τῶν Ἀθηναίων, αἳ ἐγένοντο μετὰ τὸν δεκέτη πόλεμον ἐπὶ Πλειστόλα μὲν ἐν Λακεδαίμονι ἐφόρου, Ἀλκαίου δ᾽ ἄρχοντος Ἀθήνησι, τοῖς μὲν δεξαμένοις αὐτὰς εἰρήνη ἦν, οἱ δὲ Κορίνθιοι καὶ τῶν ἐν Πελοποννήσῳ πόλεών τινες διεκίνουν τὰ πεπραγμένα, καὶ εὐθὺς ἄλλη ταραχὴ καθίστατο τῶν ξυμμάχων πρὸς τὴν Λακεδαίμονα. [5.25.2] καὶ ἅμα καὶ τοῖς Ἀθηναίοις οἱ Λακεδαιμόνιοι προϊόντος τοῦ χρόνου ὕποπτοι ἐγένοντο ἔστιν ἐν οἷς οὐ ποιοῦντες ἐκ τῶν ξυγκειμένων ἃ εἴρητο. [5.25.3] καὶ ἐπὶ ἓξ ἔτη μὲν καὶ δέκα μῆνας ἀπέσχοντο μὴ ἐπὶ τὴν ἑκατέρων γῆν στρατεῦσαι, ἔξωθεν δὲ μετ᾽ ἀνοκωχῆς οὐ βεβαίου ἔβλαπτον ἀλλήλους τὰ μάλιστα· ἔπειτα μέντοι καὶ ἀναγκασθέντες λῦσαι τὰς μετὰ τὰ δέκα ἔτη σπονδὰς αὖθις ἐς πόλεμον φανερὸν κατέστησαν.

[5.23.1] «Οι Αθηναίοι και οι Λακεδαιμόνιοι θα είναι σύμμαχοι για πενήντα χρόνια, με τους εξής όρους: Εάν κανείς εχθρός εισβάλει στο έδαφος των Λακεδαιμονίων και τους προκαλεί ζημίες, οι Αθηναίοι έχουν την υποχρέωση να τους βοηθήσουν μ᾽ όλες τις δυνάμεις τους και με τον αποτελεσματικότερο τρόπο. Αν εκείνος που εισβάλει, καταστρέψει την γη και αποσυρθεί, θα είναι κοινός εχθρός των Λακεδαιμονίων και των Αθηναίων. Θα τον πολεμούν και οι δύο σαν κοινό εχθρό και θα κάνουν ειρήνη μαζί του μόνο με κοινή συμφωνία. Η υποχρέωση αυτή θα εκτελείται με πνεύμα δικαιοσύνης, με προθυμία και χωρίς δόλο. [5.23.2] Αν κανείς εχθρός εισβάλει στο έδαφος των Αθηναίων και τους προκαλεί ζημίες, οι Λακεδαιμόνιοι έχουν την υποχρέωση να τους βοηθήσουν μ᾽ όλες τις δυνάμεις τους και με τον αποτελεσματικότερο τρόπο. Αν εκείνος που εισβάλει, καταστρέψει την γη και αποσυρθεί, θα είναι κοινός εχθρός των Λακεδαιμονίων και των Αθηναίων. Θα τον πολεμούν και οι δύο σαν κοινό εχθρό και θα κάνουν ειρήνη μαζί του μόνο με κοινή συμφωνία. Η υποχρέωση αυτή θα εκτελείται με πνεύμα δικαιοσύνης, με προθυμία και χωρίς δόλο. [5.23.3] Αν οι δούλοι επαναστατήσουν, οι Αθηναίοι θα βοηθήσουν τους Λακεδαιμονίους μ᾽ όλες τους τις δυνάμεις και με κάθε τρόπο. [5.23.4] Τους όρκους για την συνθήκη αυτή θα δώσουν τα ίδια πρόσωπα που έδωσαν τους όρκους από τις δύο πλευρές για την προηγούμενη συνθήκη. Οι όρκοι θα ανανεώνονται κάθε χρόνο από Λακεδαιμονίους αντιπροσώπους που θα πηγαίνουν στην Αθήνα όταν εορτάζονται τα Διονύσια και από Αθηναίους αντιπροσώπους που θα πηγαίνουν στην Σπάρτη όταν εορτάζονται τα Υακίνθια. [5.23.5] Ο καθένας από τους συμβαλλομένους θ᾽ αναγράψει την συνθήκη σε μια στήλη. Οι Λακεδαιμόνιοι θα στήσουν την στήλη στον ναό του Αμυκλαίου Απόλλωνος και οι Αθηναίοι θα την στήσουν στην Ακρόπολη, κοντά στον ναό της Αθηνάς. [5.23.6] Αν οι Λακεδαιμόνιοι ή οι Αθηναίοι θελήσουν να προσθέσουν ή ν᾽ αφαιρέσουν έναν όρο από την συμμαχία, θα μπορούν να το κάνουν χωρίς να παραβούν τους όρκους, μετά όμως από κοινή συμφωνία.
[5.24.1] »Τους όρκους τούς έδωσαν οι Λακεδαιμόνιοι Πλειστοάναξ, Άγις, Πλειστόλας, Δαμάγητος, Χίονις, Μεταγένης, Άκανθος, Δάιθος, Ισχαγόρας, Φιλοχαρίδας, Ζευξίδας, Άντιππος Αλκινάδας, Τέλλις, Εμπεδίας, Μηνάς και Λάφιλος και οι Αθηναίοι Λάμπων, Ισθμιόνικος, Λάχης, Νικίας, Ευθύδημος, Προκλής, Πυθόδωρος, Άγνων, Μυρτίλος, Θρασυκλής, Θεαγένης, Αριστοκράτης, Ιώλκιος, Τιμοκράτης, Λέων, Λάμαχος και Δημοσθένης».
[5.24.2] Η συμμαχία αυτή έγινε λίγο καιρό μετά την συνθήκη ειρήνης και οι Αθηναίοι απέδωσαν στους Λακεδαιμονίους τους αιχμαλώτους της Σφακτηρίας. Άρχισε το καλοκαίρι του ενδεκάτου χρόνου. Αυτή είναι η ιστορία του πρώτου πολέμου, που κράτησε δέκα χρόνια χωρίς διακοπή.
[5.25.1] Μετά την συνθήκη και την συμμαχία μεταξύ Λακεδαιμονίων και Αθηναίων, οι οποίες έγιναν μετά τον δεκάχρονο πόλεμο, όταν ο Πλειστόλας ήταν πρώτος έφορος στην Σπάρτη, και ο Αλκαίος ήταν άρχων στην Αθήνα, αποκαταστάθηκε η ειρήνη μεταξύ των πολιτειών που είχαν δεχτεί την συνθήκη. Οι Κορίνθιοι όμως, και μερικές άλλες πολιτείες της Πελοποννήσου, επιζητούσαν την ακύρωση των όσων είχαν συμφωνηθεί και δημιουργήθηκαν αμέσως δυσκολίες για τους Λακεδαιμονίους από μέρους των συμμάχων τους. [5.25.2] Και όσο περνούσε ο καιρός, οι Λακεδαιμόνιοι έγιναν ύποπτοι στους Αθηναίους επειδή δεν εκτελούσαν μερικές από τις ρήτρες της συνθήκης. [5.25.3] Για έξι χρόνια και δέκα μήνες και οι δύο πολιτείες δεν έκαναν επιδρομές η μια στο έδαφος της άλλης, σε άλλα όμως μέρη η ειρήνη δεν αποκαταστάθηκε πραγματικά ποτέ και οι δύο πολιτείες έβλαπταν, όσο μπορούσαν, η μια την άλλη. Τέλος όμως, η ανάγκη των πραγμάτων τους οδήγησε να λύσουν τις σπονδές με τις οποίες είχε τελειώσει ο Δεκάχρονος πόλεμος και άρχισαν πάλι ανοιχτό πόλεμο.