[27.1] Όσο για τη συνάντηση του Σόλωνα με τον Κροίσο, ορισμένοι την αμφισβητούν θεωρώντας την επίπλαστη λόγω της διαφοράς των χρονολογιών. Εγώ όμως, έναν διάλογο που έχει τόσο μεγάλη φήμη και τόσο πολλούς μάρτυρες και —το σπουδαιότερο— είναι ταιριαστός στο ήθος του Σόλωνα και αντάξιος της μεγαλοφροσύνης και της σοφίας του, δεν νομίζω ότι μπορώ να τον αμφισβητήσω εξαιτίας κάποιων χρονικών υπολογισμών, που αν και πάρα πολύ προσπαθούν να διορθώσουν, δεν μπορούν και μέχρι σήμερα ακόμη να άρουν τις αντιρρήσεις τους καταλήγοντας σε κάποιο κοινό σημείο μεταξύ τους. [27.2] Λένε λοιπόν ότι, φτάνοντας στις Σάρδεις ο Σόλων στην αυλή του Κροίσου ύστερα από πρόσκλησή του, έπαθε κάτι ανάλογο με αυτό που παθαίνει κάποιος στεριανός που για πρώτη φορά κατεβαίνει στη θάλασσα. [27.3] Εκείνος δηλαδή βλέποντας το ένα ποτάμι μετά το άλλο νομίζει ότι είναι η θάλασσα· έτσι και ο Σόλων, καθώς περνούσε μέσα από την αυλή και έβλεπε πολλούς αυλικούς ντυμένους με χλιδή και γεμάτους έπαρση να κινούνται μέσα σε ένα πλήθος από προπομπούς και δορυφόρους, είχε την εντύπωση πως ο καθένας από αυτούς ήταν ο Κροίσος, ώσπου οδηγήθηκε ενώπιόν του· φορούσε οτιδήποτε μπορούσε να φαντάζει εξαιρετικό με πολύτιμες πέτρες, με ενδύματα χρωματιστά, χρυσά κοσμήματα, ασυνήθιστο ή ζηλευτό, ώστε να φαίνεται ένα θέαμα επιβλητικότατο και πολυτελέστατο. [27.4] Και επειδή ο Σόλων, όταν βρέθηκε απέναντί του, δεν εξεδήλωσε καμιάν έκπληξη ούτε είπε, μπροστά σ᾽ αυτά που αντίκριζε, τίποτε από όσα περίμενε ο Κροίσος, αλλά, αντίθετα, όσοι είχαν μυαλό έβλεπαν ότι περιφρονούσε την έλλειψη καλαισθησίας και τη μικρότητα του πνεύματος, έδωσε εντολή ο Κροίσος να του ανοίξουν τα θησαυροφυλάκια και να φέρουν και να του παρουσιάσουν όλα γενικά τα πολυτελή σκεύη και έπιπλα, χωρίς ο Σόλων να ζητήσει κάτι τέτοιο. [27.5] Αρκούσε ο ίδιος ο Κροίσος από μόνος του να δώσει στον άλλον τη δυνατότητα να καταλάβει τον χαρακτήρα του. [27.6] Αφού λοιπόν ο Σόλων είδε τα πάντα και οδηγήθηκε για δεύτερη φορά μπροστά στον Κροίσο, τον ρώτησε ο Βασιλιάς αν γνωρίζει κανέναν άνθρωπο πιο ευτυχισμένο από αυτόν. Ο Σόλων του απάντησε ότι γνωρίζει τον Τέλλο, τον συμπολίτη του, και του διηγήθηκε λεπτομερώς ότι ο Τέλλος, ένας ενάρετος άνθρωπος, που άφησε παιδιά με καλό όνομα και πέρασε τη ζωή του χωρίς να στερηθεί τίποτε από τα αναγκαία, πέθανε ένδοξα, πρώτος στη μάχη για την υπεράσπιση της πατρίδας του. Λέγοντας λοιπόν αυτά, ήδη άρχισε να δίνει στον Κροίσο την εντύπωση ανθρώπου αλλόκοτου και αγροίκου, αφού δεν μετρούσε την ευτυχία με το πολύ χρήμα ούτε και με το χρυσάφι, αλλά προτιμούσε τη ζωή και τον θάνατο ενός λαϊκού και απλού πολίτη από μια τόσο μεγάλη δύναμη και εξουσία. [27.7] Ωστόσο, τον ξαναρώτησε αν μετά τον Τέλλο έχει γνωρίσει άλλον άνθρωπο πιο ευτυχισμένο. Και πάλι όμως ο Σόλων του απάντησε ότι γνωρίζει τον Κλέοβη και Βίτωνα, δυο αδέρφια, δυο έξοχους άνδρες για τη μεταξύ τους αγάπη και για την αγάπη προς τη μητέρα τους. Αυτοί κάποτε, επειδή τα βόδια αργούσαν, ζεύτηκαν την άμαξα οι ίδιοι και μετέφεραν τη μητέρα τους μακαριζόμενη από τους πολίτες και όλο χαρά στο ιερό της Ήρας. Αφού στη συνέχεια πρόσφεραν θυσία και ήπιαν, δεν ξύπνησαν την άλλην ημέρα, αλλά πέθαναν χωρίς πόνο και λύπη μέσα σε τόσο μεγάλη δόξα. Τότε πια ο Κροίσος οργισμένος του είπε: «εμείς κατά τη γνώμη σου δεν έχουμε καμιά θέση στους ευτυχισμένους ανθρώπους»; [27.8] Ο Σόλων, επειδή δεν είχε διάθεση ούτε να τον κολακέψει ούτε να τον ερεθίσει περισσότερο, του είπε «βασιλιά των Λυδών, ο θεός επέτρεψε σε μας τους Έλληνες να έχουμε με μέτρο όλα τα άλλα και να μετέχουμε με μετριοφροσύνη σε μια σοφία χωρίς αυθάδεια, όπως φαίνεται, λαϊκή, όχι βασιλική ούτε και φανταχτερή· μια σοφία που, βλέποντας τη ζωή να περνάει συνεχώς από κάθε λογής μεταπτώσεις, δεν μας επιτρέπει να περηφανευόμαστε για τα αγαθά που έχουμε ούτε και να θαυμάζουμε την ευτυχία ενός ανθρώπου, αφού αυτή έχει αστάθμητο παράγοντα τον χρόνο. [27.9] Γιατί το μέλλον θα έρθει στον καθένα μας με ποικίλες μορφές από όπου δεν το περιμένουμε. Σε όποιον ο θεός χάρισε την ευτυχία ως το τέλος της ζωής του, αυτόν εμείς θεωρούμε ευτυχισμένο. Το να μακαρίζουμε όμως έναν άνθρωπο που ζει ακόμη και διατρέχει κίνδυνο η ζωή του είναι σαν να ανακηρύσσουμε νικητή και να στεφανώνουμε έναν αθλητή, που ακόμη αγωνίζεται· είναι αβέβαιο και άκυρο». Αυτά είπε ο Σόλων και έφυγε έχοντας λυπήσει παρά νουθετήσει τον Κροίσο.
|