Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ

Ἱστορίαι (1.48.1-1.49.7)

[1.48.1] Ἐπειδὴ δὲ παρεσκεύαστο τοῖς Κορινθίοις, λαβόντες τριῶν ἡμερῶν σιτία ἀνήγοντο ὡς ἐπὶ ναυμαχίαν ἀπὸ τοῦ Χειμερίου νυκτός, [1.48.2] καὶ ἅμα ἕῳ πλέοντες καθορῶσι τὰς τῶν Κερκυραίων ναῦς μετεώρους τε καὶ ἐπὶ σφᾶς πλεούσας. [1.48.3] ὡς δὲ κατεῖδον ἀλλήλους, ἀντιπαρετάσσοντο, ἐπὶ μὲν τὸ δεξιὸν κέρας Κερκυραίων αἱ Ἀττικαὶ νῆες, τὸ δὲ ἄλλο αὐτοὶ ἐπεῖχον τρία τέλη ποιήσαντες τῶν νεῶν, ὧν ἦρχε ‹τῶν› τριῶν στρατηγῶν ἑκάστου εἷς. [1.48.4] οὕτω μὲν Κερκυραῖοι ἐτάξαντο, Κορινθίοις δὲ τὸ μὲν δεξιὸν κέρας αἱ Μεγαρίδες νῆες εἶχον καὶ αἱ Ἀμπρακιώτιδες, κατὰ δὲ τὸ μέσον οἱ ἄλλοι ξύμμαχοι ὡς ἕκαστοι· εὐώνυμον δὲ κέρας αὐτοὶ οἱ Κορίνθιοι ταῖς ἄριστα τῶν νεῶν πλεούσαις κατὰ τοὺς Ἀθηναίους καὶ τὸ δεξιὸν τῶν Κερκυραίων εἶχον. [1.49.1] ξυμμείξαντες δέ, ἐπειδὴ τὰ σημεῖα ἑκατέροις ἤρθη, ἐναυμάχουν, πολλοὺς μὲν ὁπλίτας ἔχοντες ἀμφότεροι ἐπὶ τῶν καταστρωμάτων, πολλοὺς δὲ τοξότας τε καὶ ἀκοντιστάς, τῷ παλαιῷ τρόπῳ ἀπειρότερον ἔτι παρεσκευασμένοι. [1.49.2] ἦν τε ἡ ναυμαχία καρτερά, τῇ μὲν τέχνῃ οὐχ ὁμοίως, πεζομαχίᾳ δὲ τὸ πλέον προσφερὴς οὖσα. [1.49.3] ἐπειδὴ γὰρ προσβάλοιεν ἀλλήλοις, οὐ ῥᾳδίως ἀπελύοντο ὑπό τε τοῦ πλήθους καὶ ὄχλου τῶν νεῶν, καὶ μᾶλλόν τι πιστεύοντες τοῖς ἐπὶ τοῦ καταστρώματος ὁπλίταις ἐς τὴν νίκην, οἳ καταστάντες ἐμάχοντο ἡσυχαζουσῶν τῶν νεῶν· διέκπλοι δ᾽ οὐκ ἦσαν, ἀλλὰ θυμῷ καὶ ῥώμῃ τὸ πλέον ἐναυμάχουν ἢ ἐπιστήμῃ. [1.49.4] πανταχῇ μὲν οὖν πολὺς θόρυβος καὶ ταραχώδης ἦν ἡ ναυμαχία, ἐν ᾗ αἱ Ἀττικαὶ νῆες παραγιγνόμεναι τοῖς Κερκυραίοις, εἴ πῃ πιέζοιντο, φόβον μὲν παρεῖχον τοῖς ἐναντίοις, μάχης δὲ οὐκ ἦρχον δεδιότες οἱ στρατηγοὶ τὴν πρόρρησιν τῶν Ἀθηναίων. [1.49.5] μάλιστα δὲ τὸ δεξιὸν κέρας τῶν Κορινθίων ἐπόνει· οἱ γὰρ Κερκυραῖοι εἴκοσι ναυσὶν αὐτοὺς τρεψάμενοι καὶ καταδιώξαντες σποράδας ἐς τὴν ἤπειρον καὶ μέχρι τοῦ στρατοπέδου πλεύσαντες αὐτῶν καὶ ἐπεκβάντες ἐνέπρησάν τε τὰς σκηνὰς ἐρήμους καὶ τὰ χρήματα διήρπασαν. [1.49.6] ταύτῃ μὲν οὖν οἱ Κορίνθιοι καὶ οἱ ξύμμαχοι ἡσσῶντό [τε] καὶ οἱ Κερκυραῖοι ἐπεκράτουν· ᾗ δὲ αὐτοὶ ἦσαν οἱ Κορίνθιοι, ἐπὶ τῷ εὐωνύμῳ, πολὺ ἐνίκων, τοῖς Κερκυραίοις τῶν εἴκοσι νεῶν ἀπὸ ἐλάσσονος πλήθους ἐκ τῆς διώξεως οὐ παρουσῶν. [1.49.7] οἱ δὲ Ἀθηναῖοι ὁρῶντες τοὺς Κερκυραίους πιεζομένους μᾶλλον ἤδη ἀπροφασίστως ἐπεκούρουν, τὸ μὲν πρῶτον ἀπεχόμενοι ὥστε μὴ ἐμβάλλειν τινί· ἐπειδὴ δὲ ἡ τροπὴ ἐγίγνετο λαμπρῶς καὶ ἐνέκειντο οἱ Κορίνθιοι, τότε δὴ ἔργου πᾶς εἴχετο ἤδη καὶ διεκέκριτο οὐδὲν ἔτι, ἀλλὰ ξυνέπεσεν ἐς τοῦτο ἀνάγκης ὥστε ἐπιχειρῆσαι ἀλλήλοις τοὺς Κορινθίους καὶ Ἀθηναίους.

[1.48.1] Όταν οι Κορίνθιοι συμπλήρωσαν τις προετοιμασίες τους, παίρνοντας τρόφιμα για τρεις μέρες, ανοίχτηκαν νύχτα από το Χειμέριο με σκοπό να ναυμαχήσουν. [1.48.2] Κατά τα ξημερώματα, ενώ ταξίδευαν, είδαν τον κερκυραϊκό στόλο στ᾽ ανοιχτά να πλέει καταπάνω τους. [1.48.3] Μόλις οι στόλοι αντικρίστηκαν, αντιπαρατάχτηκαν για μάχη. Τα αττικά πολεμικά μπήκαν στο δεξί των Κερκυραίων που χώρισαν το δικό τους στόλο σε τρεις μοίρες με αρχηγό, η καθεμιά, από έναν από τους τρεις στρατηγούς τους. [1.48.4] Στην παράταξη των Κορινθίων τα καράβια των Μεγάρων και της Αμπρακίας μπήκαν στο δεξί, στη μέση μπήκαν οι άλλοι σύμμαχοι και στ᾽ αριστερά παρατάχτηκαν οι Κορίνθιοι με τα ταχύτερα καράβια τους απέναντι στους Αθηναίους και στο δεξί των Κερκυραίων.
[1.49.1] Όταν υψώθηκε και από τις δύο μεριές το σήμα της μάχης, άρχισε η σύγκρουση. Είχαν και οι δύο στα καταστρώματα των καραβιών πολλούς οπλίτες, τοξότες και ακοντιστές γιατί, μη έχοντας πείρα, χρησιμοποιούσαν την παλιά τακτική. [1.49.2] Η ναυμαχία ήταν σκληρή, όχι τόσο εξαιτίας της ναυτικής τέχνης των αντιπάλων όσο γιατί η συμπλοκή πήρε όψη πεζομαχίας, [1.49.3] επειδή όταν δύο καράβια συμπλέκονταν ήταν δύσκολο να χωρίσουν και εξαιτίας του συνωστισμού των καραβιών και από το πλήθος των οπλιτών πάνω στους οποίους βασίζονταν, κυρίως, οι αντίπαλοι. Οι οπλίτες πολεμούσαν γενναία από τα καταστρώματα των καραβιών, που ήσαν ακίνητα. Δεν προσπάθησε κανένας από τους δύο αντιπάλους να διασπάσει την εχθρική παράταξη, αλλά πολεμούσαν περισσότερο με πείσμα και θάρρος παρά με τέχνη. [1.49.4] Επικρατούσε μεγάλη ταραχή και πολλή σύγχυση παντού και, μέσα σ᾽ όλα αυτά, τα αθηναϊκά καράβια έτρεχαν να υποστηρίξουν τους Κερκυραίους σ᾽ όποιο σημείο τους πίεζε ο εχθρός, αλλά και φοβίζοντας μόνο τους αντιπάλους και χωρίς ν᾽ αρχίζουν μάχη για να μην παραβούν τις οδηγίες που είχαν. [1.49.5] Η δεξιά πτέρυγα των Κορινθίων υπόφερε περισσότερο. Οι Κερκυραίοι με είκοσι καράβια τους κατατρόπωσαν και κυνήγησαν τα διασπαρμένα καράβια έως την ακτή, αποβιβάστηκαν στο στρατόπεδο, έβαλαν φωτιά στις έρημες σκηνές και άρπαξαν ό,τι υπήρχε. [1.49.6] Στο σημείο εκείνο, λοιπόν, οι Κορίνθιοι και οι σύμμαχοί τους νικήθηκαν και οι Κερκυραίοι είχαν την υπεροχή. Αλλά στην αριστερή πτέρυγα, όπου πολεμούσαν οι ίδιοι οι Κορίνθιοι, κατατρόπωσαν τους αντιπάλους τους, και τούτο επειδή οι Κερκυραίοι, έχοντας απ᾽ την αρχή λιγότερα καράβια, εξασθένισαν ακόμα περισσότερο την παράταξή τους αποσπώντας τα είκοσι καράβια τους για την καταδίωξη. [1.49.7] Οι Αθηναίοι, βλέποντας τους Κερκυραίους να πιέζονται, άρχισαν να τους βοηθούν πιο αποφασιστικά, ενώ στην αρχή απόφευγαν να χτυπήσουν με το έμβολο. Αλλά όταν φάνηκε καθαρά ότι οι Κερκυραίοι είχαν νικηθεί και οι Κορίνθιοι άρχισαν την καταδίωξη, τότε ο καθένας ρίχτηκε στον αγώνα και δεν γινόταν πια καμιά διάκριση, με αναπόφευκτη συνέπεια Κορίνθιοι και Αθηναίοι να πολεμήσουν μεταξύ τους.