[1.138.3] Ο Θεμιστοκλής ήταν άνθρωπος με μεγάλα φυσικά χαρίσματα και άξιος, γι᾽ αυτό, του μεγαλύτερου θαυμασμού. Χάρη στην έμφυτη οξυδέρκειά του την οποία δεν χρωστούσε σε μελέτη (ούτε της πρόσθετε τίποτε ή προετοιμασία) ήταν σε θέση να κρίνει ταχύτατα ποιά ήταν η καλύτερη λύση για τα προκείμενα ζητήματα και να προβλέπει τα μέλλοντα να συμβούν. Είχε την ικανότητα να εξηγεί καθαρά τις υποθέσεις που διαχειριζόταν, αλλά και όταν ακόμα δεν ήξερε ένα ζήτημα, ήταν πάντα σε θέση να εκφέρει μια σωστή κρίση και ήταν ικανός να προβλέπει τα ευνοϊκά ή αντίξοα στοιχεία που κρύβει το άδηλο μέλλον. Με μια λέξη, τα φυσικά του χαρίσματα και η ταχύτατη αποφασιστικότητά του τον ανάδειξαν άριστο στο ν᾽ αυτοσχεδιάζει, σε κάθε περίσταση, τα όσα έπρεπε να γίνουν. [1.138.4] Πέθανε από αρρώστια. Μερικοί όμως λένε ότι αυτοκτόνησε με δηλητήριο, όταν κατάλαβε ότι του ήταν αδύνατο να εκτελέσει τις υποσχέσεις του στον Βασιλέα. [1.138.5] Υπάρχει ένα μνημείο του στην αγορά της Μαγνησίας της Ασίας. Την περιοχή αυτή του την είχε δώσει ο Βασιλεύς. Του είχε παραχωρήσει για τον άρτο την Μαγνησία, που είχε προσόδους πενήντα τάλαντα τον χρόνο, για το κρασί την Λάμψακο, που είχε τους πλουσιότερους αμπελώνες της εποχής εκείνης, και την Μυούντα για το κρέας. [1.138.6] Η οικογένειά του βεβαιώνει ότι, σύμφωνα με την επιθυμία του, τα οστά του μεταφέρθηκαν στην Αττική όπου και τα έθαψαν κρυφά απ᾽ τους Αθηναίους γιατί κατά τον νόμο απαγορεύεται η ταφή όποιου εξορίστηκε για προδοσία. Αυτό στάθηκε το τέλος του Λακεδαιμόνιου Παυσανία και του Αθηναίου Θεμιστοκλή, που ήσαν οι επιφανέστεροι των Ελλήνων της εποχής τους.
[1.139.1] Αυτές, λοιπόν, ήσαν οι απαιτήσεις που πρόβαλαν οι Λακεδαιμόνιοι με την πρώτη τους πρεσβεία και αυτές οι ανταπαιτήσεις των Αθηναίων για να διώξουν τους ανοσιουργούς. Αργότερα έστειλαν άλλες πρεσβείες ζητώντας να λύσουν οι Αθηναίοι την πολιορκία της Ποτίδαιας, ν᾽ αποδώσουν στην Αίγινα την ελευθερία της, αλλά προπάντων προειδοποιούσαν με μεγάλη επιμονή ότι θα μπορούσε να αποσοβηθεί ο πόλεμος αν ανακληθεί το μεγαρικό ψήφισμα με το οποίο αποκλείονταν οι Μεγαρείς από τα λιμάνια της Αθηναϊκής συμπολιτείας και από την αγορά της Αττικής. [1.139.2] Αλλά οι Αθηναίοι δεν ενέδωσαν ούτε στα άλλα ούτε ανακάλεσαν το ψήφισμα αυτό, κατηγορώντας τους Μεγαρείς ότι καλλιεργούσαν την ιερή γη και την ακαθόριστη μεθοριακή ζώνη καθώς και ότι έδιναν άσυλο στους δούλους που δραπέτευαν. [1.139.3] Τέλος, ήρθε η τελευταία πρεσβεία των Λακεδαιμονίων, ο Ραμφίας, ο Μελήσιππος και ο Αγήσανδρος και, χωρίς να επαναλάβουν καμιά από τις προηγούμενες απαιτήσεις, είπαν μόνο τα ακόλουθα: «Οι Λακεδαιμόνιοι επιθυμούν την ειρήνη και μπορεί να διατηρηθεί αν αποδώσετε στους Έλληνες την ελευθερία τους». Τότε οι Αθηναίοι συγκάλεσαν Εκκλησία του Λαού για να συζητήσουν και να δώσουν οριστική απάντηση στο σύνολο των ζητημάτων. [1.139.4] Μίλησαν πολλοί ρήτορες, υποστηρίζοντας τη μια ή την άλλη άποψη, ότι, δηλαδή, έπρεπε να γίνει πόλεμος ή ότι το ψήφισμα δεν έπρεπε να σταθεί εμπόδιο για την διατήρηση της ειρήνης κι έπρεπε να καταργηθεί. Τέλος, ο Περικλής του Ξανθίππου, η μεγαλύτερη προσωπικότητα της Αθήνας και στα λόγια και στα έργα, ανέβηκε στο βήμα και συμβούλεψε τα εξής: