[1.15.1] Αυτές, λοιπόν, ήσαν οι ναυτικές δυνάμεις των Ελλήνων στην παλιά και στην νεότερη εποχή. Όσοι, όμως, επιδόθηκαν στην ανάπτυξη της ναυτικής δύναμης, απόκτησαν μεγάλη ισχύ, γιατί είχαν χρηματικούς πόρους και εξουσίαζαν τους άλλους. Εκείνοι ιδίως που δεν είχαν αρκετό έδαφος για να ζήσουν, έκαναν επιδρομές στα νησιά και τα υπότασσαν στην εξουσία τους. [1.15.2] Στην στεριά δεν έγινε κανένας πόλεμος από τον οποίον να αναδείχτηκε καμιά πολιτεία. Όλοι οι πόλεμοι που έγιναν ήσαν πόλεμοι μεταξύ γειτόνων. Εκστρατείες μακρινές για να υποτάξουν άλλες χώρες δεν επιχείρησαν οι Έλληνες. Δεν είχαν ακόμα σχηματίσει συνασπισμούς γύρω από τις μεγάλες πολιτείες ούτε συγκροτούσαν κοινές συμμαχίες σαν ίσοι με ίσους για να κάνουν εκστρατείες, αλλά πολεμούσαν μεταξύ τους. [1.15.3] Στον πόλεμο που έγινε την παλιά εποχή μεταξύ Χαλκιδέων και Ερετριέων, οι περισσότερες ελληνικές πόλεις χωρίστηκαν σε δυο στρατόπεδα και συμμάχησαν με το ένα ή το άλλο μέρος. [1.16.1] Διάφορα άλλα εμπόδια παρουσιάστηκαν και σταμάτησαν, κατά περίπτωση, την ανάπτυξη των ελληνικών πόλεων. Στην περίπτωση των Ιώνων, που είχαν αποκτήσει μεγάλη δύναμη, εμπόδιο στάθηκε ο Κύρος και το περσικό κράτος. Αφού υπόταξε τον Κροίσο και όλη την χώρα μεταξύ του ποταμού Άλυ και της θάλασσας, εξεστράτευσε εναντίον τους και υποδούλωσε τις ηπειρωτικές τους πολιτείες. Ο Δαρείος αργότερα με την υπεροπλία του Φοινικικού στόλου υποδούλωσε και τα νησιά. [1.17.1] Εξάλλου, οι τύραννοι που κυβερνούσαν στις ελληνικές πολιτείες δεν απόβλεπαν παρά μόνο στα προσωπικά και οικογενειακά τους συμφέροντα και γι᾽ αυτό κυβερνούσαν πολύ συντηρητικά. Έτσι, τίποτε το αξιόλογο δεν έκαναν, εκτός από τους τοπικούς πολέμους εναντίον των γειτόνων τους. Οι τύραννοι όμως των πόλεων της Σικελίας κατόρθωσαν ν᾽ αποκτήσουν μεγάλη δύναμη. Έτσι, και για διαφόρους λόγους, η Ελλάδα για πολύ καιρό δεν ήταν σε θέση ν᾽ αναλάβει καμιά αξιόλογη κοινή δράση και οι ελληνικές πολιτείες, η καθεμιά τους χωριστά, ήσαν άτολμες. [1.18.1] Τέλος, οι Λακεδαιμόνιοι ανατρέψαν τους τυράννους της Αθήνας και της υπόλοιπης Ελλάδας —όπου υπήρχαν πολλά καθεστώτα τυραννίας— εκτός από τους τυράννους της Σικελίας. Η Σπάρτη, αν και μετά την εγκατάσταση των Δωριέων (που την κατοικούν και σήμερα) γνώρισε και την μακρότερη περίοδο εμφυλίων ταραχών από όσες ξέρομε, ευνομήθηκε από αρχαιοτάτους χρόνους και απόφυγε πάντοτε την τυραννία. Τετρακόσια και περισσότερα χρόνια οι Λακεδαιμόνιοι έχουν το ίδιο πολίτευμα, χάρη στο οποίο κατόρθωσαν να είναι ισχυροί και να επεμβαίνουν και στις άλλες πολιτείες. Λίγα χρόνια μετά την κατάλυση της τυραννίας στην Ελλάδα, έγινε η μάχη του Μαραθώνος μεταξύ Μήδων και Αθηναίων. [1.18.2] Δέκα χρόνια μετά τον Μαραθώνα, ο βάρβαρος πάλι εξεστράτευσε με τεράστια προετοιμασία για να υποδουλώσει την Ελλάδα. Με την τρομερή αυτή απειλή, οι Λακεδαιμόνιοι, οι οποίοι ήσαν οι ισχυρότεροι, ανάλαβαν την αρχηγία των ελληνικών συμμαχικών δυνάμεων και οι Αθηναίοι, με την προέλαση των Μήδων, αποφάσισαν να εγκαταλείψουν την πολιτεία τους και να μπουν με τα υπάρχοντά τους στα καράβια τους, εμπιστευόμενοι στο ναυτικό τους. Όταν με τον κοινό αγώνα απόκρουσαν τους βαρβάρους, οι Έλληνες, όσοι είχαν συμπολεμήσει και όσοι είχαν αποτινάξει τον ζυγό του Μεγάλου Βασιλέως, σχημάτισαν δύο παρατάξεις γύρω από τους Αθηναίους και τους Λακεδαιμονίους, που είχαν αποδειχθεί οι ισχυρότεροι απ᾽ όλους, οι πρώτοι στην θάλασσα οι δεύτεροι στην στεριά. [1.18.3] Η μεταξύ τους συμμαχία κράτησε λίγα μόνο χρόνια και Λακεδαιμόνιοι και Αθηναίοι επολέμησαν μεταξύ τους με την βοήθεια, ο καθένας, των συμμάχων του. Και οι άλλοι Έλληνες, όσοι είχαν διαφορές μεταξύ τους, άρχισαν να στρέφονται προς τον ένα από τους δύο. Έτσι, από τα μηδικά έως σήμερα και χωρίς διακοπές, πότε κάνοντας σπονδές πότε πολεμώντας είτε μεταξύ τους είτε με τους συμμάχους τους που αποστατούσαν, προετοίμασαν καλά την στρατιωτική τους δύναμη και απόκτησαν μεγάλη πείρα με τους κινδύνους του πολέμου. [1.19.1] Οι Λακεδαιμόνιοι δεν επιβάλλαν φόρο στους συμμάχους τους, αλλά φρόντιζαν ώστε να έχουν οι σύμμαχοι ολιγαρχικές κυβερνήσεις, πιστές στην Σπάρτη. Οι Αθηναίοι με τον καιρό είχαν υποχρεώσει τους συμμάχους τους, εκτός από την Λέσβο και την Χίο, να τους παραδώσουν τα καράβια τους και είχαν ορίσει για όλους ορισμένο φόρο που έπρεπε να πληρώνουν. Έτσι, από την αρχή του πολέμου αυτού, βρέθηκε να έχουν εξοπλισμό πολύ μεγαλύτερο από ό,τι είχαν ποτέ, ακόμα και όταν η συμμαχία τους ήταν άθικτη. |