[1.10.1] Το ότι οι Μυκήνες ήσαν μικρή πολιτεία και οι άλλες πολιτείες της εποχής εκείνης μας φαίνονται σήμερα ασήμαντες δεν είναι λόγος για ν᾽ αμφισβητήσομε ότι η εκστρατεία της Τροίας ήταν τόσο μεγάλη όσο την περιγράφουν οι ποιητές και όσο μας την παρουσιάζει η προφορική παράδοση. [1.10.2] Αν υποθέσομε ότι η Σπάρτη καταστράφηκε, ότι έμειναν μονάχα οι ναοί και τα θεμέλια των άλλων κτιρίων και ότι πέρασαν πολλά χρόνια, νομίζω ότι οι επερχόμενες γενεές δύσκολα θα πίστευαν ότι είχε δύναμη ανάλογη με την φήμη της. Και όμως οι Λακεδαιμόνιοι εξουσιάζουν τα δύο πέμπτα της Πελοποννήσου, είναι αρχηγοί όλων των Πελοποννησίων και έχουν πολλούς άλλους συμμάχους. Αλλά επειδή η πολιτεία τους δεν αποτελείται από έναν, αλλά από πολλούς μικρούς συνοικισμούς —κατά την παλαιότερη συνήθεια— και ούτε έχει πολυτελείς ναούς και δημόσια κτίρια, η δύναμή τους θα φαινόταν πολύ μικρότερη απ᾽ ότι είναι. Ενώ, αν η Αθήνα πάθαινε την ίδια καταστροφή, η δύναμή της, αν την έκρινε κανείς απ᾽ τα εξωτερικά τεκμήρια, θα φαινόταν διπλάσια από την πραγματική. [1.10.3] Πρέπει, λοιπόν, να μην είμαστε δύσπιστοι και να έχομε υπόψη περισσότερο τη δύναμη παρά την εξωτερική όψη μιας πολιτείας και πρέπει να πιστεύομε ότι η εκστρατεία εκείνη ήταν τότε η μεγαλύτερη από όσες είχαν γίνει, αλλά ότι ήταν μικρότερη από τις σύγχρονες. Αν πρέπει και σ᾽ ετούτο να πιστέψομε τον Όμηρο ο οποίος, σαν ποιητής, μεγαλοποίησε τα πράγματα, πάλι η εκστρατεία αυτή θα ήταν μικρότερη από τις σύγχρονες. [1.10.4] Αναφέρει δηλαδή ότι, από τα χίλια διακόσια καράβια της εκστρατείας, τα βοιωτικά είχαν εκατόν πενήντα άνδρες και τα καράβια του Φιλοκτήτη πενήντα. Υποθέτω ότι τα αναφέρει σαν παράδειγμα των μεγαλυτέρων και των μικροτέρων πλοίων, αφού στον «Νεῶν Κατάλογο» δεν κάνει λόγο για καράβια άλλου μεγέθους. Το ότι οι άνδρες ήσαν και πλήρωμα και πολεμιστές το αναφέρει όταν κάνει λόγο για τα καράβια του Φιλοκτήτη, όταν λέει ότι όλοι οι κωπηλάτες ήσαν και τοξότες. Εκτός από τους βασιλείς και τους αξιωματούχους είναι απίθανο να ήσαν και άλλοι πολλοί επάνω στα καράβια που έπρεπε να περάσουν πέλαγος φορτωμένα πολεμικό υλικό. Δεν είχαν άλλωστε κατάστρωμα, αλλά είχαν το παλιό σκαρί των πειρατικών. [1.10.5] Αν λοιπόν πάρει κανείς τον μέσον όρο των μεγαλυτέρων και των μικροτέρων καραβιών, η πανελλήνια αυτή εκστρατεία δεν φαίνεται να ήταν πολυάριθμη.
[1.11.1] Η αιτία δεν ήταν τόσο η έλλειψη ανθρώπων όσο η έλλειψη χρημάτων. Η δυσκολία ανεφοδιασμού τούς ανάγκασε να πάρουν λίγο στρατό, τόσον μόνο, όσον θα μπορούσαν να συντηρήσουν επιτόπου πολεμώντας. Και όταν, ακόμα, αποβιβάστηκαν και νίκησαν στην πρώτη μάχη (τούτο είναι βέβαιο γιατί διαφορετικά δεν θα είχαν μπορέσει να τειχίσουν το στρατόπεδό τους) και τότε δεν χρησιμοποίησαν όλες τις δυνάμεις τους, επειδή, μη έχοντας αρκετό ανεφοδιασμό, άρχισαν να καλλιεργούν την Χερσόνησο και επιδόθηκαν στην πειρατεία. Η διασπορά αυτή της δύναμής τους βοήθησε τους Τρώες ν᾽ αντισταθούν δέκα χρόνια, γιατί ο στρατός τους ήταν ισόπαλος με τις ελληνικές δυνάμεις που έμεναν εκ περιτροπής στο στρατόπεδο. [1.11.2] Αν οι Έλληνες είχαν ξεκινήσει έχοντας αποθέματα ανεφοδιασμού και αν, αντί ν᾽ ασχοληθούν με την καλλιέργεια και την πειρατεία, πολεμούσαν όλοι μαζί και χωρίς διακοπή, με την μαχητική τους υπεροχή θα είχαν κυριέψει εύκολα την πολιτεία αφού, και διασπαρμένοι καθώς ήσαν, με τμήμα μόνο της δύναμης τους μπόρεσαν ν᾽ αντέξουν. Αν είχαν οργανώσει τακτική πολιορκία, θα είχαν κυριέψει την Τροία με πολύ λιγότερους κόπους και σε πολύ μικρότερο χρόνο. Η έλλειψη χρημάτων εξηγεί το ότι τα προ των Τρωικών δεν ήσαν σπουδαία γεγονότα. Αλλά και τα Τρωικά, αν και φημίστηκαν πολύ περισσότερο από οτιδήποτε προηγούμενο, αποδείχνεται ότι ήσαν κατώτερα από τη φήμη και την παράδοση που, χάρη στους ποιητές, έχει σήμερα επικρατήσει.
[1.12.1] Και μετά τα Τρωικά εξακολούθησαν στην Ελλάδα οι μεταναστεύσεις και οι εισβολές και η έλλειψη ησυχίας την εμπόδισε ν᾽ αναπτυχθεί. [1.12.2] Η μακρόχρονη απουσία των Ελλήνων στην Τροία προκάλεσε πολλές αναταραχές και σε πολλές πολιτείες έγιναν επαναστάσεις που ανάγκασαν πολλούς να φύγουν και να πάνε να ιδρύσουν άλλες πολιτείες. [1.12.3] Εξήντα χρόνια μετά την άλωση της Τροίας οι Θεσσαλοί έδιωξαν από την Άρνη τους σημερινούς Βοιωτούς, που ήρθαν και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή η οποία λέγεται σήμερα Βοιωτία και άλλοτε ονομαζόταν Γη του Κάδμου. Μερικοί Βοιωτοί ήσαν κιόλας εγκατασταμένοι εκεί και μερικοί από αυτούς πήραν μέρος στην εκστρατεία εναντίον της Τροίας. Ογδόντα χρόνια μετά την άλωση της Τροίας οι Δωριείς με τους Ηρακλείδες κατάκτησαν την Πελοπόννησο. [1.12.4] Μόνο μετά από πολλά χρόνια η Ελλάδα ησύχασε οριστικά, σταμάτησαν οι μετοικεσίες και έτσι μπόρεσε να ιδρύσει αποικίες. Οι Αθηναίοι εγκαταστάθηκαν στις Ιωνικές πολιτείες και στα περισσότερα νησιά. Οι Πελοποννήσιοι εγκαταστάθηκαν στην Ιταλία και στην Σικελία και σε μερικά μέρη της υπόλοιπης Ελλάδας. Όλες αυτές οι αποικίες ιδρύθηκαν μετά τα Τρωικά.