[600a] Αλλά μήπως τάχα μνημονεύεται κανένας πόλεμος στα χρόνια του Ομήρου που έγινε καλά ή μ᾽ εκείνον αρχηγό ή σύμφωνα με τις συμβουλές του;
Κανείς.
Αλλά μήπως, αφού ήταν άνθρωπος σοφός, αναφέρονται πολλές εφευρέσεις δικές του στις τέχνες και άλλες ευκολίες ωφέλιμες στα διάφορα επαγγέλματα, όπως λέγονται για τον Θαλή τον Μιλήσιο και τον Σκύθη Ανάχαρση;
Τίποτα απολύτως δεν λέγεται γι᾽ αυτόν.
Αλλ᾽ αν δεν πρόσφερε ο Όμηρος καμιά τέτοια υπηρεσία στην κοινωνία, μήπως λέγεται ότι διηύθυνε, όταν ζούσε, την παιδεία μερικών ανθρώπων που αγαπούσαν [600b] τη συναναστροφή του και παράδωσαν στους μεταγενέστερους έναν τρόπο ζωής Ομηρικό, όπως παραδείγματος χάρη ο Πυθαγόρας αγαπήθηκε ιδιαίτερα γι᾽ αυτό τον λόγο και οι οπαδοί του ακόμη και σήμερα διακρίνονται ανάμεσα σ᾽ όλους τους ανθρώπους για τον ξεχωριστό τρόπο της ζωής τους, που οι ίδιοι τον ονομάζουν Πυθαγόρειο;
Ούτε τίποτα τέτοιο αναφέρεται· γιατί ο Κρεώφυλος, Σωκράτη, ο φίλος του Ομήρου, θα φαινότανε ίσως κατά την παιδεία του γελοιότερος και απ᾽ αυτό το όνομά του, αν αληθεύουν όσα λέγονται για τη διαγωγή του απέναντι στον Όμηρο· λέγουν δηλαδή ότι έδειξε [600c] σ᾽ αυτόν, ενόσω ζούσε, μιαν αχαρακτήριστη αμέλεια.
Πραγματικά αναφέρεται κάτι τέτοιο· αλλά πιστεύεις, Γλαύκων, ότι αν όντως ο Όμηρος ήταν ικανός να εκπαιδεύει τους ανθρώπους και να τους κάνει καλύτερους, επειδή μπορούσε να γνωρίζει κατά βάθος αυτά τα πράγματα και όχι να τα απομιμείται, δεν θα αποκτούσε πολλούς φίλους που θα τον τιμούσαν και θα τον αγαπούσαν; Ο Πρωταγόρας έξαφνα ο Αβδηρίτης και ο Πρόδικος ο Κείος και πάμπολλοι άλλοι έχουν αρκετήν επιρροή απάνω στο πνεύμα των συγχρόνων τους, ώστε να τους πείθουν, στις ιδιαίτερες συνομιλίες τους, [600d] ότι ούτε το σπίτι ούτε την πατρίδα τους θα μπορέσουν να διοικήσουν, αν δεν αναλάβουν αυτοί τη διεύθυνση της παιδείας τους· και γι᾽ αυτή τη σοφία τους τόσο πολύ τους αγαπούν και τους εκτιμούν, ώστε μόνο που δεν τους σηκώνουν να τους γυρνούν απάνω στα κεφάλια τους οι οπαδοί τους. Τον Όμηρο και τον Ησίοδο οι σύγχρονοί τους θα τους άφηναν να γυρίζουν τον κόσμο απαγγέλλοντας τις ραψωδίες τους, αν μπορούσαν να ωφελήσουν τους ανθρώπους με αληθινά διδάγματα αρετής; Και δεν θα κολλούσαν απάνω τους περισσότερο απ᾽ όσο οι άνθρωποι κολλούν απάνω στο χρυσάφι, και [600e] δεν θα έκαναν τα δυνατά τους να τους κρατήσουν κοντά τους, ή, αν δεν το κατόρθωναν, δεν θα τους παρακολουθούσαν οι ίδιοι όπου κι αν πήγαιναν, σαν πιστοί μαθητές, έως ότου αποκτήσουν αρκετή παιδεία απ᾽ αυτούς;
Μου φαίνεται ότι λες εντελώς την αλήθεια, Σωκράτη.
Να ειπούμε λοιπόν γενικά για όλους τους ποιητές, αρχίζοντας από τον Όμηρο, ότι είναι απλώς μιμητές των ειδώλων της αρετής και των άλλων που πραγματεύονται στα ποιήματά τους, την αλήθεια όμως ούτε καν προσεγγίζουν, αλλ᾽ όπως λέγαμε τώρα δα, ο ζωγράφος μπορεί να κάμει έναν παπουτσή να μοιάζει [601a] τόσο πολύ, ώστε όσοι τον βλέπουν από τα χρώματα και τα σχήματα να νομίσουν ότι βλέπουν αληθινό παπουτσή, αν και ο ίδιος δεν έχει καμιά γνώση απ᾽ αυτό το επάγγελμα;
Βεβαιότατα.
Έτσι, νομίζω, και ο ποιητής, αφού δεν γνωρίζει τίποτ᾽ άλλο παρά ν᾽ απομιμείται, έχει την ικανότητα να επιχρωματίζει με κάτι τέτοια χρώματα, με τις λέξεις δηλαδή και τις εκφράσεις, κάθε τέχνη, ώστε, είτε για την τέχνη του παπουτσή μιλεί με μέτρο και ρυθμό και αρμονία, είτε για τη στρατηγική, είτε για οποιοδήποτε άλλο πράγμα, οι ακροατές από τα λόγια του να σχηματίζουν την εντύπωση ότι γνωρίζει κατά βάθος όλ᾽ αυτά που λέγει· [601b] τόσο μεγάλη γοητεία ασκεί από τη φύση της αυτή τη διακόσμηση. Γιατί γνωρίζεις, υποθέτω, πώς φαίνονται αυτά καθαυτά τα κατασκευάσματα των ποιητών, άμα απογυμνωθούν από τον μουσικό χρωματισμό τους· βέβαια θα το έχεις και συ παρατηρήσει.
Μάλιστα.
Δεν μοιάζουν με τα πρόσωπα εκείνων που βρίσκονται στο άνθος της νεότητάς τους, χωρίς όμως και να είναι ωραίοι, και που ξέρεις δα πώς φαίνονται όταν χάσουν αυτό το άνθος;
Εντελώς.
Πρόσεξε τώρα παρακάτω· ο ποιητής του ειδώλου, ο μιμητής δηλαδή, δεν έχει καμιάν ακριβή γνώση του όντος αλλά του φαινομένου· δεν είν᾽ [601c] έτσι;
Μάλιστα.
Ας μην αφήσομε όμως μισοειπωμένο το πράγμα, αλλ᾽ ας το εξετάσομε κατά βάθος.
Λέγε.
Ο ζωγράφος, λέμε, θα ζωγραφίσει γκέμια και χαλινάρι;
Ναι.
Τα ίδια πράγματα θα κατασκευάσει επίσης ο σκυτοτόμος και ο χαλκιάς;
Βεβαιότατα.
Άραγε ξέρει ο ζωγράφος πώς πρέπει να είναι τα γκέμια και το χαλινάρι; Ή μήπως δεν το ξέρει αυτό ούτε εκείνος που τα κατασκευάζει, ο χαλκιάς και ο σκυτοτόμος, αλλά μόνο εκείνος που γνωρίζει και να τα μεταχειριστεί, δηλαδή ο ιππέας;
Αυτό είναι εντελώς αλήθεια.
Και δεν θα παραδεχτούμε ότι το ίδιο συμβαίνει και με όλα τ᾽ άλλα;
Πώς;