Η ευθύνη του πολέμου. Ο Φειδίας στόχος επιθέσεων
[31.1] Ποιά ήταν η αφορμή του πολέμου δεν είναι εύκολο να ξέρει κανείς. Αλλά για τη μη ακύρωση του ψηφίσματος όλοι ομόφωνα ρίχνουν την ευθύνη στον Περικλή. Μερικοί όμως παραδέχονται ότι έδειξε αυτή την ισχυρογνωμοσύνη από ευγενικό φρόνημα και από τη σκέψη ότι έτσι εξυπηρετεί καλύτερα το συμφέρον των Αθηναίων, γιατί νόμιζε ότι οι Λακεδαιμόνιοι με την απαίτησή τους ήθελαν να δοκιμάσουν ώς πού θα υποχωρούσαν οι Αθηναίοι και ότι η υποχώρηση θα ήταν ομολογία αδυναμίας. Άλλοι πάλι ισχυρίζονται πως περιφρόνησε τους Λακεδαιμονίους μάλλον από υπεροψία και φιλοπόλεμη διάθεση, για να δείξει δύναμη.
[31.2] Αλλά η χειρότερη απ᾽ όλες τις κατηγορίες, που έχει πάρα πολλούς μάρτυρες, λένε πως είναι η ακόλουθη. Ο Φειδίας ο γλύπτης, όπως είπαμε, είχε αναλάβει την κατασκευή του αγάλματος της θεάς Αθηνάς. Επειδή έγινε φίλος του Περικλή και είχε πάρα πολύ μεγάλη δύναμη σ᾽ αυτόν, μερικοί τον φθόνησαν, γιατί ήταν προσωπικοί εχθροί του. Άλλοι όμως ήθελαν να δοκιμάσουν στο πρόσωπο εκείνου πώς θα έκρινε ο λαός τον Περικλή. Αυτοί λοιπόν έπεισαν κάποιον Μένωνα, έναν από τους εργάτες του Φειδία, και τον έβαλαν να καθίσει στην αγορά ως ικέτης και να ζητήσει την άδεια να καταγγείλει και να κατηγορήσει το Φειδία. [31.3] Ο λαός δέχτηκε την αίτηση του ανθρώπου αυτού και η καταγγελία του συζητήθηκε στην εκκλησία του δήμου. Για κλοπές δεν μπορούσε να σταθεί κατηγορία, γιατί ο Φειδίας από την αρχή είχε δουλέψει το χρυσάφι και το είχε βάλει γύρω στο άγαλμα, κατά συμβουλή του Περικλή, με τέτοιον τρόπον, ώστε να είναι πολύ εύκολο να το βγάλουν και να το ζυγίσουν, πράμα που και τότε ο Περικλής ζήτησε να κάμουν οι κατήγοροι. Αλλά ο φθόνος για τη δόξα των έργων του βάραινε το Φειδία και μάλιστα γιατί στην Αμαζονομαχία που παράστησε πάνω στην ασπίδα της Αθηνάς αποτύπωσε μιαν εικόνα που του έμοιαζε, με μορφή ενός γέρου φαλακρού που σήκωνε μια πέτρα με τα δύο του χέρια. Επίσης πρόσθεσε μιαν ωραιότατη εικόνα του Περικλή να πολεμά με μιαν Αμαζόνα. [31.4] Αλλά το σχήμα του χεριού, όπως σήκωνε το δόρυ μπροστά στο πρόσωπο του Περικλή, ήταν κατάλληλα φτιαγμένο, σα να ήθελε να κρύψει την ομοιότητα, που φαινόταν όμως από τα δύο πλάγια. [31.5] Τότε ο Φειδίας ρίχτηκε στη φυλακή, αρρώστησε καί πέθανε ή, όπως λένε μερικοί, δηλητηριάστηκε από τους εχθρούς του Περικλή, για να βρουν αφορμή να τον συκοφαντήσουν. Στο Μένωνα που είχε κάμει την καταγγελία, κατά πρόταση του Γλαύκωνα ο δήμος χορήγησε απαλλαγή από τους φόρους και έδωσε διαταγή στους στρατηγούς να φροντίσουν για την ασφάλειά του.

Διώξεις σε βάρος του Περικλή και της Ασπασίας
[32.1] {Την ίδια περίπου εποχή η Ασπασία υπέστη δίωξη με την κατηγορία της ασέβειας· κατήγορός της ήταν ο κωμικός ποιητής Έρμιππος, ο οποίος επιπλέον την κατηγόρησε ότι δεχόταν στο σπίτι της ελεύθερες Αθηναίες γυναίκες για λογαριασμό του Περικλή. [32.2] Επίσης, ο Διοπείθης κατέθεσε ψήφισμα με το οποίο πρότεινε να γίνεται καταγγελία σε βάρος όσων αρνούνται την ύπαρξη των θεών ή διδάσκουν θεωρίες για τα ουράνια σώματα, αφήνοντας έτσι υπόνοιες σε βάρος του Περικλή μέσω του Αναξαγόρα. [32.3] Ο λαός αποδέχτηκε πρόθυμα αυτές τις συκοφαντίες και μέσα σε αυτό το κλίμα εγκρίθηκε και το ψήφισμα του Δρακοντίδη, σύμφωνα με το οποίο ο Περικλής έπρεπε να καταθέσει τους λογαριασμούς των δημοσίων χρημάτων στους πρυτάνεις κι οι δικαστές έπρεπε να κρίνουν την υπόθεση στην Ακρόπολη ψηφίζοντας με ψήφους που θα είχαν τοποθετηθεί πάνω στον βωμό της θεάς. [32.4] Ο Άγνωνας όμως αφαίρεσε αυτό το τελευταίο από το ψήφισμα και πρότεινε η δίκη να εκδικασθεί, όπως συνήθως, από χίλιους πεντακόσιους δικαστές, είτε κάποιος ήθελε να την χαρακτηρίσει ως δίωξη για υπεξαίρεση και δωροδοκία, είτε ως δίωξη για κατάχρηση. [32.5] Την Ασπασία, λοιπόν, κατάφερε ο Περικλής να την απαλλάξει χύνοντας πολλά δάκρυα για χάρη της, όπως λέει ο Αισχίνης, στη δίκη και παρακαλώντας τους δικαστές· για τον Αναξαγόρα όμως φοβήθηκε και τον έστειλε μακριά από την πόλη. [32.6] Κι επειδή στην υπόθεση του Φειδία είχε έρθει σε σύγκρουση με τον λαό, φοβόταν την κρίση του δικαστηρίου και στην δική του περίπτωση και γι᾽ αυτό υποδαύλιζε τον πόλεμο που σιγόκαιε και πλησίαζε απειλητικός, ελπίζοντας ότι έτσι θα διαλύσει τις κατηγορίες εναντίον του και θα μετριάσει τον φθόνο του λαού, καθώς στις σπουδαίες υποθέσεις και στους κινδύνους η πόλη μόνο στα χέρια του θα εμπιστευόταν την τύχης της λόγω του κύρους και της δύναμής που διέθετε. Αυτές, λοιπόν, είναι οι αιτίες, καθώς λένε, που δεν άφησε τον λαό να υποχωρήσει απέναντι στις απαιτήσεις των Λακεδαιμονίων. Ποιά όμως είναι η αλήθεια είναι άγνωστο.}