Το ιδανικό του συγγραφέα —Ο Φίλιππος ο μόνος ικανός να το πραγματοποιήσει. [8] Χάρηκα βέβαια πολύ με όσα αποφασίστηκαν για την ειρήνη και πίστεψα πως όχι μόνο για μας, μα και για σε και για όλους μαζί τους Έλληνες θα ήταν πολύ ωφέλιμα αυτά· όμως δεν ήταν δυνατό να αποτραβήξω το μυαλό μου από τα επακόλουθα. Αντίθετα: Ένιωσα την ανάγκη αμέσως να εξετάσω με ποιόν τρόπο θα ήταν δυνατό να παραμείνει αυτό που είχε γίνει πια πραγματικότητα και πώς η πόλη μας δεν θα ριχνόταν πάλι σε νέες περιπέτειες πολεμικές ύστερα από λίγο διάστημα. [9] Συζητώντας λοιπόν το θέμα εξαντλητικά με τον εαυτό μου έφτασα στο συμπέρασμα πως ένας και μόνος τρόπος ήταν να ησυχάσει για καλά η πόλη μας: Να αποφασίσουν οι πιο μεγάλες πόλεις να διαλύσουν πια τα μίση μεταξύ τους, για να μεταφέρουν επιτέλους τον πόλεμο όλες μαζί προς την Ασία, και τα πλεονεκτήματα, που αξιώνουν τώρα να πετύχουν από τους Έλληνες, να τα κυνηγήσουν με επιμονή μονάχα από τους βαρβάρους. Είναι ακριβώς η θέση που είχα πάρει και στον Πανηγυρικό μου λόγο. [10] Μετά από αυτές τις σκέψεις και επειδή ακριβώς πίστεψα ότι ποτέ δεν θα βρεθεί υπόθεση με σπουδαιότητα μεγαλύτερη ούτε και με ενδιαφέρον περισσότερο ούτε και πιο ωφέλιμη για όλους μας, ξεσηκώθηκα πάλι τώρα να γράψω για το ίδιο θέμα. Δεν είναι βέβαια που δεν ξέρω όλη μου την κατάσταση. Γνωρίζω και πολύ καλά μάλιστα πως ένας τέτοιος λόγος δεν γράφεται σ᾽ αυτή την ηλικία: Έχει ανάγκη από άνθρωπο με ακμαίες όλες τις δυνάμεις, με ικανότητες εντελώς ξεχωριστές. [11] Βλέπω ακόμα πως είναι δύσκολο να πραγματευθώ ικανοποιητικά το ίδιο θέμα σε δυο λόγους, τη στιγμή μάλιστα που ο πρώτος ήταν έτσι γραμμένος, ώστε και αυτοί που με φθονούν να τον μιμούνται και να τον θαυμάζουν ακόμη περισσότερο και από εκείνους που του ψάλλουν το εγκώμιο. [12] Παρ᾽ όλα αυτά όμως εγώ όλες αυτές τις δυσκολίες τις παράβλεψα και μ᾽ έπιασε τέτοια φιλοδοξία τώρα στα γεράματα, ώστε, μαζί με αυτά που θα έλεγα σ᾽ εσένα, θέλησα να επισημάνω και να αποδείξω στους μαθητές μου ότι το να γίνεσαι ενοχλητικός στις πανηγυρικές συγκεντρώσεις και το να απευθύνεσαι σε όλο αυτό το πλήθος που συνωστίζεται σ᾽ αυτές είναι σαν να μιλάς στο κενό. Τέτοιοι λόγοι δεν έχουν κανένα κύρος, ακριβώς όπως και τα πολιτεύματα και οι νόμοι που γράφουν οι σοφιστές. [13] Όσοι όμως δεν θέλουν να ματαιοπονούν φλυαρώντας, αλλά επιθυμούν να φέρει η προσπάθειά τους αποτέλεσμα, και όσοι νομίζουν ότι σκέφτηκαν κάτι για το κοινό καλό, είναι ανάγκη πια να αφήσουν τους άλλους να απασχολούνται με συγκεντρώσεις πανηγυρικές, και οι ίδιοι να καταπιαστούν με ζήλο, για να βρουν άνθρωπο με δύναμη στον λόγο και με δραστηριότητα και με μεγάλη υπόληψη που θα αναλάβει να πραγματοποιήσει τις δικές τους συμβουλές — στην περίπτωση φυσικά που θέλουν να τους προσέξουν και να τους λογαριάσουν μερικοί. [14] Αυτές λοιπόν οι σκέψεις οδήγησαν στην απόφαση να σου μιλήσω απευθείας, χωρίς την πρόθεση φυσικά να σου φανώ ευχάριστος —αν και πολύ θα το ήθελα να σε ευχαριστήσουν όσα έχω να σου πω— ωστόσο όμως δεν ήταν αυτός και ο σκοπός μου. Εγώ έβλεπα τους άλλους φημισμένους άντρες να εξαρτούν τη δράση τους από τους νόμους και τα πολιτεύματά τους και τίποτα να μην μπορούν να κάμουν έξω από αυτό που η πολιτεία τούς όριζε, και ακόμα είναι πολύ κατώτεροι από την υπόθεση που είναι να εκθέσω. [15] Μόνο σε σένα η τύχη χάρισε δύναμη απεριόριστη να στέλνεις πρέσβεις σε όποιον θέλεις, να δέχεσαι από όποιον εσύ κρίνεις, να λες ό,τι νομίζεις ότι σε συμφέρει, ακόμα έχεις αποχτήσει μέγα πλούτο και δύναμη όση κανένας άλλος Έλληνας, και μόνο αυτά έχουν τη δύναμη να πείθουν ή και να επιβάλλουν βία. Τα μέσα αυτά, πειθώ και βία, τα θεωρώ αναγκαία και για τα σχέδια που πρόκειται να εκθέσω. [16] Γιατί έχω σκοπό να σε συμβουλεύσω να αναλάβεις την πρωτοβουλία και για την ομόνοια ανάμεσα στους Έλληνες και για τον πόλεμο με τους βαρβάρους· και η πειθώ συμφέρει για τους Έλληνες, ενώ η βία είναι απαραίτητη για τους βαρβάρους. Το γενικό λοιπόν διάγραμμα του λόγου μου αυτό περίπου είναι.
|