Πλεονεκτήματα του Φιλίππου μπροστά στον Πέρση βασιλιά. [89] Πάνω σε αυτό το θέμα βέβαια κανείς λογικός άνθρωπος δεν θα τολμούσε να έχει αντίρρηση. Νομίζω μόνο πως, αν άλλος κανένας αποφάσιζε να δώσει συμβουλές γι᾽ αυτό το θέμα της εκστρατείας εναντίον των βαρβάρων, θα σε παρακινούσε με αυτό το επιχείρημα: Θα έλεγε δηλαδή πως όσοι επιχείρησαν να πολεμήσουν με τον βασιλιά, όλοι από άγνωστοι και ασήμαντοι έγιναν πασίγνωστοι και ένδοξοι, από φτωχοί έγιναν πλούσιοι, από ταπεινοί έγιναν οι κυρίαρχοι πολλών χωρών και πόλεων. [90] Όμως εγώ δεν πρόκειται να αντλήσω επιχειρήματα από τέτοιες περιπτώσεις· θα χρησιμοποιήσω αυτούς που έδωσαν την εντύπωση πως είχαν αποτύχει, και εννοώ τους Έλληνες που είχαν εκστρατεύσει μαζί με τον Κύρο και τον Κλέαρχο. Όλος ο κόσμος ξέρει ότι εκείνοι νίκησαν στη μάχη όλη τη δύναμη του βασιλιά με τέτοια ευκολία, σαν να είχαν συμπλακεί με τις γυναίκες τους· και τη στιγμή που πίστευαν πως είχαν πια απόλυτα νικήσει, ατύχησαν από την απερισκεψία του Κύρου· την ώρα δηλαδή που αυτός χαρά γεμάτος όρμησε πιο μπροστά από τους άλλους κυνηγώντας τον αντίπαλο, βρέθηκε μες στη μέση των εχθρών και τον σκότωσαν. [91] Παρά το γεγονός όμως πως έπεσε απάνω τους μια τέτοια συμφορά, ο βασιλιάς έδειξε τόση περιφρόνηση για τη δική του δύναμη, ώστε προσκάλεσε τον Κλέαρχο με τους Έλληνες στρατηγούς για διαπραγματεύσεις και τους υποσχέθηκε να δώσει σ᾽ αυτούς τους ίδιους αμοιβές και στους στρατιώτες να πληρώσει στην εντέλεια τον μισθό τους και να τους στείλει στην πατρίδα με ασφάλεια, και αφού με ελπίδες τέτοιες τους ξεγέλασε, αφού τους έδωσε όρκους μεγάλους και εγγυήσεις, αυτές που θεωρούνται οι πιο σπουδαίες εκεί κάτω, τους έπιασε όλους και τους σκότωσε. Δηλαδή προτίμησε να τα βάλει με τους ίδιους τους θεούς παρά να συμπλακεί με τον στρατό μας, που ωστόσο ήταν τόσο πολύ αβοήθητος και έρημος. [92] Ποιά προτροπή λοιπόν θα μπορούσε να βρεθεί καλύτερη και πειστικότερη από αυτή; Είναι απόλυτα βέβαιο ότι και εκείνοι θα νικούσαν τον στρατό του βασιλιά, αν δεν ήταν στη μέση η απερισκεψία του Κύρου. Εσύ όμως δεν είναι δύσκολο να φυλαχτείς από το κακό που βρήκε εκείνον και είναι πολύ εύκολο να ετοιμάσεις δύναμη πιο ισχυρή από αυτή που νίκησε τότε τον βασιλιά. Αφού λοιπόν οι δυο αυτές προϋποθέσεις είναι εξασφαλισμένες, πώς να μην είσαι γεμάτος αισιοδοξία ξεκινώντας γι᾽ αυτή την εκστρατεία; [93] Και κανείς ας μη νομίσει πως θα ήθελα να αποκρύψω το γεγονός ότι μερικές από τις ιδέες μου τις διατύπωσα με τον ίδιο τρόπο που είχα χρησιμοποιήσει και παλιότερα. Αφού το ίδιο θέμα με απασχολεί και τώρα, προτίμησα να μην κουραστώ άδικα από τη ματαιοδοξία να διατυπώσω διαφορετικά αυτά που είχα άλλοτε εκθέσει με τρόπο ικανοποιητικό. Αν βέβαια έγραφα λόγο επιδεικτικό, θα προσπαθούσα να αποφύγω τα ελαττώματα αυτά· [94] αφού όμως σκοπός μου είναι να προσφέρω λόγο συμβουλευτικό, τουλάχιστο ανόητος θα ήμουν, αν ξόδευα περισσότερο χρόνο για τη φραστική του επιμέλεια παρά για την ουσία των πραγμάτων· και ακόμα, αν μόνο εγώ απόφευγα αυτά που ο ίδιος είχα αναπτύξει κάποτε, τη στιγμή που όλοι χρησιμοποιούν χωρίς δισταγμούς τις ιδέες τις δικές μου. Ό,τι δικό μου βέβαια έχω το δικαίωμα να το επαναλάβω, αν η ανάγκη το επιβάλει και όταν χρειαστεί· από τις ξένες όμως ιδέες καμιά δεν θα μπορούσα να δεχτώ, όπως εξάλλου και δεν δέχτηκα ως τώρα. [95] Και αυτά βέβαια είναι έτσι. Ύστερα όμως από αυτά καιρός είναι, νομίζω, να σου παρουσιάσω το θέμα της πολεμικής προετοιμασίας, που ασφαλώς θα επιτύχεις εσύ, σε σύγκριση με εκείνη που είχαν οι Έλληνες του Κύρου. Το πιο σημαντικό για την περίπτωση, εσύ θα έχεις με το μέρος σου τους Έλληνες, αν θελήσεις τελικά να υιοθετήσεις τις δικές μου εισηγήσεις, ενώ εκείνοι, με τις δεκαρχίες που είχαν εγκαταστήσει οι Σπαρτιάτες, τους είχαν σαν τους χειρότερους εχθρούς τους. Αφού νόμιζαν πως στην περίπτωση που θα νικούσε ο Κύρος με τον Κλέαρχο, αυτοί θα έπεφταν σε χειρότερη σκλαβιά, ενώ, αν θα επικρατούσε ο βασιλιάς, θα γλίτωναν από τα δεινά που τους βασάνιζαν. Αυτό ακριβώς έγινε. [96] Εσύ θα βρεις μάλιστα και πανέτοιμο στρατό, όσο θελήσεις γιατί είναι τέτοια στην Ελλάδα η κατάσταση, ώστε είναι ευκολότερο να οργανώσεις στρατό ανώτερο και πιο ισχυρό με τους ανθρώπους που γυρνούν εδώ και εκεί, παρά με τους πολίτες που ζουν μόνιμα στις πόλεις. Τα χρόνια εκείνα δεν υπήρχαν μισθοφορικά στρατεύματα· ήταν λοιπόν αναγκασμένοι να μαζεύουν μισθοφόρους από τις πόλεις, και ξόδευαν πιο πολλά να πληρώνουν τους στρατολόγους από αυτά που ξόδευαν για τη μισθοδοσία του ίδιου του στρατού. Ακόμα, αν εξετάσουμε και συγκρίνουμε εσένα, που θα αναλάβεις τώρα την ηγεσία της εκστρατείας και θα έχεις το γενικό πρόσταγμα σε όλα, με τον Κλέαρχο, που ήταν τότε ο αρχηγός, θα διαπιστώσουμε ότι εκείνος ποτέ στο παρελθόν δεν είχε εξουσία σε μια δύναμη πεζική ή ναυτική, αλλά έγινε γνωστός από τη συμφορά μονάχα που τον βρήκε στην Ασία· [98] αντίθετα εσύ έχεις στο ενεργητικό σου κατορθώματα τόσα πολλά και σημαντικά που, αν απευθυνόμουν σε άλλον οποιονδήποτε, θα ήταν σωστό να τα αναφέρω ένα-ένα, εφόσον όμως συζητώ μαζί σου, αν σου απαριθμούσα τις πράξεις τις δικές σου, δικαιολογημένα θα περνιόμουν για ανόητος και οπωσδήποτε παράλογος.
|