Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

[ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ]

Περὶ Ἁλοννήσου (7) (38-46)

[38] Φησὶ δὲ καὶ τοὺς αἰχμαλώτους ἡμῶν, ὅσοι ἐν τῷ πολέμῳ ἑάλωσαν, ἀποδεδωκέναι· ὃς τὸν μὲν Καρύστιον, τὸν πρόξενον τῆς ἡμετέρας πόλεως, ὑπὲρ οὗ ὑμεῖς τρεῖς πρέσβεις ἐπέμψατε ἀπαιτοῦντες, τοῦτον τὸν ἄνδρα ἐκεῖνος οὕτω σφόδρα ὑμῖν ἐβούλετο χαρίσασθαι, ὥστ᾽ ἀπέκτεινε καὶ οὐδ᾽ ἀναίρεσιν ἔδωκεν, ἵνα ταφῇ.
[39] Περὶ δὲ Χερρονήσου, ἅ τ᾽ ἐπιστέλλει πρὸς ὑμᾶς ἄξιόν ἐστιν ἐξετάσαι, ἔτι δὲ καὶ ἃ πράττει, καὶ ταῦτ᾽ εἰδέναι. τὸν μὲν γὰρ τόπον ἅπαντα τὸν ἔξω Ἀγορᾶς ὡς ἑαυτοῦ ὄντα καὶ ὑμῖν οὐδὲν προσήκοντα δέδωκε καρποῦσθαι Ἀπολλωνίδῃ τῷ Καρδιανῷ. καίτοι Χερρονήσου οἱ ὅροι εἰσίν, οὐκ Ἀγορά, ἀλλὰ βωμὸς τοῦ Διὸς τοῦ ὁρίου, ὅς ἐστι μεταξὺ Πτελεοῦ καὶ Λευκῆς ἀκτῆς, ᾗ ἡ διορυχὴ ἔμελλε Χερρονήσου ἔσεσθαι, [40] ὥς γε τὸ ἐπίγραμμα τὸ ἐπὶ τοῦ βωμοῦ τοῦ Διὸς τοῦ ὁρίου δηλοῖ. ἔστι δὲ τουτί·
Τόνδε καθιδρύσαντο θεῷ περικαλλέα βωμὸν
Λευκῆς καὶ Πτελεοῦ μέσσον ὅρον θέμενοι
ἐνναέται, †χώρης σημήϊον· ἀμμορίης δὲ†
αὐτὸς ἄναξ μακάρων ἐστὶ μέσος Κρονίδης.
[41] ταύτην μέντοι τὴν χώραν, τοσαύτην οὖσαν ὅσην οἱ πολλοὶ ὑμῶν ἴσασιν, ὡς ἑαυτοῦ οὖσαν τὴν μὲν αὐτὸς καρποῦται, τὴν δ᾽ ἄλλοις δωρειὰν δέδωκε, καὶ ἅπαντα τὰ κτήματα τὰ ὑμέτερα ὑφ᾽ αὑτῷ ποιεῖται. καὶ οὐ μόνον τὴν ἔξω Ἀγορᾶς χώραν σφετερίζεται, ἀλλὰ καὶ πρὸς Καρδιανούς, οἳ οἰκοῦσιν εἴσω Ἀγορᾶς, ἐπιστέλλει ἐν τῇ νῦν ἐπιστολῇ ὡς δεῖ ὑμᾶς διαδικάζεσθαι —πρὸς Καρδιανοὺς τοὺς κατοικοῦντας ἐν τῇ ὑμετέρᾳ— εἴ τι πρὸς αὐτοὺς διαφέρεσθε. [42] διαφέρονται δὲ πρὸς ὑμᾶς, σκέψασθε εἰ περὶ μικροῦ. ἑαυτῶν φασι τὴν χώραν οὖσαν οἰκεῖν καὶ οὐχ ὑμετέραν, καὶ τὰ μὲν ὑμέτερα εἶναι ἐγκτήματα ὡς ἐν ἀλλοτρίᾳ, τὰ δὲ ἑαυτῶν κτήμαθ᾽ ὡς ἐν οἰκείᾳ, καὶ ταῦθ᾽ ὑμέτερον πολίτην γράψαι ἐν ψηφίσματι, Κάλλιππον Παιανιέα. [43] καὶ τοῦτό γ᾽ ἀληθῆ λέγουσιν· ἔγραψε γάρ, καὶ ἐμοῦ γ᾽ αὐτὸν γραψαμένου παρανόμων γραφὴν ὑμεῖς ἀπεψηφίσασθε· τοιγάρτοι ἀμφισβητήσιμον ὑμῖν τὴν χώραν κατεσκεύακεν. ὁπότε δὲ περὶ τούτου τολμήσετε πρὸς Καρδιανοὺς διαδικάζεσθαι, εἴθ᾽ ὑμετέρα ἐστὶν εἴτ᾽ ἐκείνων ἡ χώρα, διὰ τί οὐ καὶ πρὸς τοὺς ἄλλους Χερρονησίτας τὸ αὐτὸ δίκαιον ἔσται; [44] καὶ οὕτως ὑβριστικῶς ὑμῖν κέχρηται ὥστε φησίν, ἂν μὴ θέλωσι διαδικάζεσθαι οἱ Καρδιανοί, αὐτὸς ἀναγκάσειν, ὡς ὑμῶν γ᾽ οὐκ ἂν δυναμένων οὐδὲν ἀναγκάσαι Καρδιανοὺς ὑμῖν ποιῆσαι· ἐπειδὴ δ᾽ ὑμεῖς οὐ δύνασθε, αὐτός φησι τοῦτ᾽ ἀναγκάσειν αὐτοὺς ποιῆσαι. ἆρ᾽ οὐ μεγάλα φαίνεται ὑμᾶς εὐεργετῶν; [45] καὶ ταύτην τὴν ἐπιστολήν τινες εὖ ἔφασαν γεγράφθαι, οἳ πολὺ ἂν δικαιότερον ὑφ᾽ ὑμῶν ἢ Φίλιππος μισοῖντο. ἐκεῖνος μέν γ᾽ ἑαυτῷ κτώμενος δόξαν καὶ μεγάλ᾽ ἀγαθὰ ἅπαντα καθ᾽ ὑμῶν πράττει· ὅσοι δ᾽ Ἀθηναῖοι ὄντες μὴ τῇ πατρίδι, ἀλλὰ Φιλίππῳ εὔνοιαν ἐνδείκνυνται, προσήκει αὐτοὺς ὑφ᾽ ὑμῶν κακοὺς κακῶς ἀπολωλέναι, εἴπερ ὑμεῖς τὸν ἐγκέφαλον ἐν τοῖς κροτάφοις καὶ μὴ ἐν ταῖς πτέρναις καταπεπατημένον φορεῖτε.
[46] Ὑπόλοιπόν μοί ἐστιν ἔτι πρὸς ταύτην τὴν ἐπιστολὴν τὴν εὖ ἔχουσαν καὶ τοὺς λόγους τῶν πρέσβεων γράψαι τὴν ἀπόκρισιν, ἣν ἡγοῦμαι δικαίαν τ᾽ εἶναι καὶ συμφέρουσαν ὑμῖν.

[38] Ισχυρίζεται ακόμη ότι μας έχει αποδώσει όσους αιχμαλώτους μας έπιασε στη διάρκεια του πολέμου. Για τον Καρύστιο όμως, τον πρόξενο της πόλης μας, για τον οποίο στείλατε εσείς τρεις πρεσβείες να τον πάρουν πίσω, τόσο πολύ ήθελε να σας κάνει το χατίρι για εκείνον τον άνθρωπο, ώστε τον σκότωσε και ούτε καν επέτρεψε να πάρετε το πτώμα του για να ταφεί.
[39] Σχετικά με τη Χερρόνησο, αξίζει να εξετάσουμε όσα γράφει σε σας στην επιστολή του, και να γνωρίζουμε επίσης τις ενέργειές του. Όλη την περιοχή που είναι έξω από την Αγορά την έχει παραχωρήσει για εκμετάλλευση στον Απολλωνίδη τον Καρδιανό, σαν να είναι δική του και σαν να μην έχετε εσείς καμιά δικαιοδοσία επ᾽ αυτής. Αλλ᾽ όμως τα όρια της Χερρονήσου δεν είναι η Αγορά, αλλά ο βωμός του Δία του Ορίου, που βρίσκεται μεταξύ Πτελεού και Λευκής ακτής, όπου επρόκειτο να γίνει η διώρυγα της Χερρονήσου, [40] όπως δηλώνει το επίγραμμα πάνω στο βωμό του Δία του Ορίου και είναι το ακόλουθο:
Τον πανέμορφο αυτόν βωμό έχτισαν για τον θεό,
όριο βάζοντας Λευκής ακτής και Πτελεού
οι κάτοικοι, σύνορο της χώρας τους· στη
μέση των ορίων βρίσκεται ο ίδιος ο βασιλιάς
των αθανάτων, ο γιος του Κρόνου.
[41] Αυτή λοιπόν τη χώρα, που είναι τόσο μεγάλη όσο οι περισσότεροι από σας γνωρίζουν, την εκμεταλλεύεται σαν να είναι δική του, ένα μέρος ο ίδιος, ένα άλλο το έχει δώσει ως δωρεά σε άλλους· έτσι, όλες οι δικές σας κτήσεις έχουν περιέλθει υπό την εξουσία του. Και όχι μόνο προσπαθεί να σφετεριστεί την περιοχή έξω από την Αγορά, αλλά και, όσον αφορά τους Καρδιανοὐς που κατοικούν μέσα στην Αγορά, σας παραγγέλνει στην τωρινή του επιστολή ότι πρέπει να προσφύγετε σε διαιτησία, αν έχετε κάποιες διαφορές με αυτούς — με τους Καρδιανούς που κατοικούν μέσα στη δική σας επικράτεια. [42] Έχουν διαφορές μαζί σας. Σκεφθείτε όμως αν οι διαφορές τους με σας είναι ασήμαντες. Υποστηρίζουν ότι κατοικούν περιοχή που είναι δική τους και όχι δική σας, ότι οι κτήσεις σας θεωρούνται κτήματα εμβόλιμα μέσα σε ξένη χώρα, ενώ τα δικά τους κτήματα ως ιδιοκτησία στη δική τους χώρα, και μάλιστα αυτά είναι προτάσεις δικού σας συμπολίτη, του Κάλλιππου από την Παιανία. [43] Ως προς αυτό τουλάχιστον λένε την αλήθεια· πράγματι ο Κάλλιππος έκανε τέτοια πρόταση και, όταν εγώ τον κατηγόρησα για εισήγηση παράνομου ψηφίσματος, εσείς τον αθωώσατε. Συνεπώς, έχει κάνει ώστε τα δικαιώματά σας για την περιοχή αυτή να αμφισβητούνται. Αν όμως το διακινδυνεύσετε και προσφύγετε σε διαιτησία με τους Καρδιανούς γι᾽ αυτό το ζήτημα, για το αν δηλαδή η περιοχή είναι δική σας ή εκείνων, τότε γιατί να μην ισχύσει η ίδια αρχή δικαίου και για τους υπόλοιπους Χερρονησίτες; [44] Τόσο αλαζονικά συμπεριφέρεται ο Φίλιππος προς εσάς, ώστε λέει ότι, αν οι Καρδιανοί δεν θελήσουν να δεχθούν διαιτησία, θα τους αναγκάσει ο ίδιος, σαν να μην είστε σε θέση εσείς να τους αναγκάσετε να ικανοποιήσουν καμία δίκαιη αξίωσή σας. Λέει ότι θα τους αναγκάσει αυτός να το κάνουν, αφού εσείς δεν μπορείτε. Δεν είναι φανερό λοιπόν ότι σας κάνει μεγάλες ευεργεσίες; [45] Κάποιοι μάλιστα έλεγαν ότι καλώς έχει γραφεί αυτή η επιστολή· θα ήταν δικαιότερο να μισείτε πιο πολύ αυτούς παρά τον Φίλιππο. Εκείνος στο κάτω κάτω κάνει ό,τι κάνει εναντίον σας, γιατί προσπαθεί να αποκτήσει δόξα και μεγάλα πλεονεκτήματα για τον εαυτό του· όσοι όμως Αθηναίοι δείχνουν εύνοια όχι στην πατρίδα τους αλλά στον Φίλιππο, αυτοί, έτσι άθλιοι που είναι, πρέπει να αφανισθούν από σας ανελέητα, αν βέβαια έχετε το μυαλό στο κεφάλι σας και όχι στις φτέρνες να το πατάτε.
[46] Σχετικά με την ωραία αυτή επιστολή και τους λόγους των πρέσβεων, αυτό που μου απομένει ακόμη είναι να γράψω την απάντηση που θεωρώ ότι είναι δίκαιη και συμφέρουσα σε σας.