Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

[ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ]

Περὶ Ἁλοννήσου (7) (9-17)

[9] Ἔτι περὶ συμβόλων φησὶ πεπομφέναι πρὸς ὑμᾶς τοὺς ποιησομένους, ταῦτα δὲ κύρια ἔσεσθαι, οὐκ ἐπειδὰν ἐν τῷ δικαστηρίῳ τῷ παρ᾽ ὑμῖν κυρωθῇ, ὥσπερ ὁ νόμος κελεύει, ἀλλ᾽ ἐπειδὰν ὡς ἑαυτὸν ἐπανενεχθῇ, ἐφέσιμον τὴν παρ᾽ ὑμῶν γενομένην γνῶσιν ὡς ἑαυτὸν ποιούμενος. βούλεται γὰρ ὑμῶν τοῦτο προλαβεῖν καὶ ὁμολογούμενον ἐν τοῖς συμβόλοις καταστῆσαι, ὅτι τῶν περὶ Ποτείδαιαν γεγενημένων ἀδικημάτων οὐδὲν ἐγκαλεῖτε αὐτῷ ὡς ἀδικούμενοι, ἀλλὰ βεβαιοῦτε δικαίως αὐτὴν ἐκεῖνον καὶ λαβεῖν καὶ κεκτῆσθαι. [10] καίτοι Ἀθηναίων οἱ ἐν Ποτειδαίᾳ κατοικοῦντες, οὐκ ὄντος αὐτοῖς πολέμου πρὸς Φίλιππον, ἀλλὰ συμμαχίας, καὶ ὅρκων ὀμωμοσμένων, οὓς Φίλιππος τοῖς οἰκοῦσιν ἐν Ποτειδαίᾳ ὤμοσεν, ἀφῃρέθησαν ὑπ᾽ αὐτοῦ τὰ κτήματα. ταῦτα δὴ βούλεται τἀδικήματα πανταχῶς παρ᾽ ὑμῖν βεβαιώσασθαι, ὅτι οὔτ᾽ ἐγκαλεῖτε οὔθ᾽ ἡγεῖσθε ἀδικεῖσθαι· [11] ἐπεὶ ὅτι γε συμβόλων οὐδὲν δέονται Μακεδόνες πρὸς Ἀθηναίους, ὁ παρεληλυθὼς ὑμῖν χρόνος τεκμήριον γενέσθω· οὔτε γὰρ Ἀμύντας ὁ πατὴρ ὁ Φιλίππου οὔθ᾽ οἱ ἄλλοι βασιλεῖς οὐδεπώποτε σύμβολα ἐποιήσαντο πρὸς τὴν πόλιν τὴν ἡμετέραν. [12] καίτοι πλείους γε ἦσαν αἱ ἐπιμειξίαι τότε πρὸς ἀλλήλους ἢ νῦν εἰσίν· ὑφ᾽ ἡμῖν γὰρ ἦν ἡ Μακεδονία καὶ φόρους ἡμῖν ἔφερον, καὶ τοῖς ἐμπορίοις τότε μᾶλλον ἢ νῦν ἡμεῖς τε τοῖς ἐκεῖ κἀκεῖνοι τοῖς παρ᾽ ἡμῖν ἐχρῶντο, καὶ ἐμπορικαὶ δίκαι οὐκ ἦσαν, ὥσπερ νῦν, ἀκριβεῖς, αἱ κατὰ μῆνα, ποιοῦσαι μηδὲν δεῖσθαι συμβόλων τοὺς τοσοῦτον ἀλλήλων ἀπέχοντας. [13] ἀλλ᾽ ὅμως οὐδενὸς τοιούτου ὄντος τότε, οὐκ ἐλυσιτέλει σύμβολα ποιησαμένους οὔτ᾽ ἐκ Μακεδονίας πλεῖν Ἀθήναζε δίκας ληψομένους, οὔθ᾽ ἡμῖν εἰς Μακεδονίαν, ἀλλ᾽ ἡμεῖς τε τοῖς ἐκεῖ νομίμοις ἐκεῖνοί τε τοῖς παρ᾽ ἡμῖν τὰς δίκας ἐλάμβανον. μὴ οὖν ἀγνοεῖτε ὅτι τὰ σύμβολα ταῦτα γίγνεται εἰς ὑποδοχὴν τοῦ μηδ᾽ ἀμφισβητῆσαι εὐλόγως ὑμᾶς ἔτι Ποτειδαίας.
[14] Περὶ δὲ τῶν λῃστῶν δίκαιόν φησιν εἶναι κοινῇ φυλάττειν τοὺς ἐν τῇ θαλάττῃ κακουργοῦντας ὑμᾶς τε καὶ αὑτόν, οὐδὲν ἀλλ᾽ ἢ τοῦτ᾽ ἀξιῶν, ὑφ᾽ ὑμῶν εἰς τὴν θάλατταν κατασταθῆναι, καὶ ὁμολογῆσαι ὑμᾶς ὡς ἄνευ Φιλίππου οὐδὲ τὴν ἐν τῇ θαλάττῃ φυλακὴν δυνατοί ἐστε φυλάττειν, [15] ἔτι δὲ καὶ δοθῆναι αὐτῷ ταύτην τὴν ἄδειαν, περιπλέοντι καὶ ὁρμιζομένῳ εἰς τὰς νήσους ἐπὶ προφάσει τῇ τῶν λῃστῶν φυλακῇ διαφθείρειν τοὺς νησιώτας καὶ ἀφιστάναι ὑμῶν, καὶ μὴ μόνον τοὺς φυγάδας τοὺς παρ᾽ ἑαυτοῦ εἰς Θάσον κεκομικέναι διὰ τῶν ὑμετέρων στρατηγῶν, ἀλλὰ καὶ τὰς ἄλλας νήσους οἰκειώσασθαι, συμπέμπων τοὺς συμπλευσομένους μετὰ τῶν στρατηγῶν τῶν ὑμετέρων ὡς κοινωνήσοντας τῆς κατὰ θάλατταν φυλακῆς. καίτοι οὔ φασί τινες αὐτὸν προσδεῖσθαι τῆς θαλάττης. [16] ὁ δ᾽ οὐδὲν δεόμενος τριήρεις κατασκευάζεται, καὶ νεωσοίκους οἰκοδομεῖται, καὶ ἀποστόλους ἀποστέλλειν βούλεται, καὶ δαπάνας οὐ μικρὰς δαπανᾶν εἰς τοὺς κατὰ θάλατταν κινδύνους, ὧν οὐδὲν προτιμᾷ.
[17] Ταῦτ᾽ οἴεσθ᾽ ἄν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, Φίλιππον ἀξιῶσαι ὑμᾶς συγχωρῆσαι αὐτῷ, εἰ μὴ ὑμῶν μὲν κατεφρόνει, οὓς δ᾽ ἐνθάδε προῄρηται φίλους κεκτῆσθαι, τούτοις διεπίστευεν; οἳ οὐκ αἰσχύνονται Φιλίππῳ ζῶντες καὶ οὐ τῇ αὑτῶν πατρίδι, καὶ τὰς παρ᾽ ἐκείνου δωρειὰς λαμβάνοντες οἴονται οἴκαδε λαμβάνειν, τὰ οἴκοι πωλοῦντες.

[9] Λέει ακόμη ότι έχει στείλει σε σας ανθρώπους, οι οποίοι θα ρυθμίσουν τους όρους για διακρατικές συμφωνίες, και ότι αυτές θα αρχίσουν να ισχύουν, όχι όταν επικυρωθούν από το εδώ Αθηναϊκό δικαστήριο, όπως ακριβώς ορίζει ο νόμος, αλλά μόνο όταν επιστρέψουν στον ίδιο, υποβάλλοντας έτσι τη δική σας απόφαση υπό την κρίση του. Αυτό το κάνει, γιατί θέλει να σας προλάβει και να συμπεριλάβει στη συμφωνία την αποδοχή εκ μέρους σας ότι δεν τον εγκαλείτε ως αδικούμενοι για κανένα από τα αδικήματα που διέπραξε στην Ποτίδαια, αλλά ότι επιβεβαιώνετε πως δίκαια την κατέλαβε και την έχει υπό την κατοχή του. [10] Και όμως οι Αθηναίοι κάτοικοι της Ποτίδαιας έχασαν τις περιουσίες τους από τον Φίλιππο, χωρίς να έχουν πόλεμο μαζί του αλλ᾽ αντίθετα συμμαχία και μόλο που ήταν προστατευμένοι με όρκους, που έδωσε στους κατοίκους της Ποτίδαιας. Γι᾽ αυτά ακριβώς τα αδικήματα θέλει να βεβαιωθεί από σας με κάθε τρόπο ότι ούτε τον εγκαλείτε ούτε θεωρείτε ότι αδικείσθε. [11] Ότι οι Μακεδόνες δεν έχουν ανάγκη από καμιά διακρατική συμφωνία με τους Αθηναίους, ας γίνουν μάρτυράς σας τα χρόνια που έχουν περάσει. Ούτε ο Αμύντας ο πατέρας του Φιλίππου ούτε οι προηγούμενοι βασιλιάδες ποτέ μέχρι σήμερα δεν έκαναν με την πόλη μας διακρατική συμφωνία. [12] Και όμως οι μεταξύ μας επαφές ήταν τότε πιο συχνές από ό,τι είναι σήμερα. Η Μακεδονία βρισκόταν υπό την εξουσία μας και πλήρωνε σε μας φόρο· τα εμπορικά λιμάνια τα χρησιμοποιούσαμε τότε πιο συχνά από ό,τι τώρα, τόσο εμείς τα δικά τους όσο και εκείνοι τα δικά μας. Δεν γίνονταν τότε, όπως τώρα, οι κατά μήνα κανονικές εμπορικές δίκες, καθιερώνοντας έτσι μια άτυπη συνθήκη, να μην χρειάζονται δηλαδή καθόλου εμπορικές συμφωνίες άνθρωποι που απέχουν τόσο πολύ μεταξύ τους. [13] Αλλ᾽ όμως, αν και δεν υπήρχε τότε τίποτε παρόμοιο, δεν ωφελούσε να συνάψουμε εμπορικές σχέσεις ούτε να έρχονται από τη Μακεδονία στην Αθήνα για να δικαστούν ούτε εμείς να πηγαίνουμε στη Μακεδονία· λύναμε τις διαφορές μας εμείς σύμφωνα με την εκεί ισχύουσα νομοθεσία, εκείνοι σύμφωνα με τη δική μας. Μην αγνοείτε λοιπόν ότι στόχος αυτών των εμπορικών συμφωνιών είναι να αποδεχτείτε ότι δεν θα έχετε πια καμιά εύλογη απαίτηση επί της Ποτίδαιας.
[14] Όσον αφορά τους πειρατές, λέει ότι είναι δίκαιο να παρακολουθούμε από κοινού αυτούς που κάνουν κακό στη θάλασσα τόσο σε μας όσο και σ᾽ εκείνον. Με την πρόταση αυτή δεν αποβλέπει σε τίποτε άλλο παρά σ᾽ αυτό: να παραδεχθείτε ότι χωρίς τον Φίλιππο δεν μπορείτε να περιφρουρήσετε ούτε καν την επιτήρηση στη θάλασσα, [15] ακόμη να του δώσετε την άδεια να περιπλέει και να αγκυροβολεί στα νησιά, και με το πρόσχημα της προστασίας τους από τους πειρατές να διαφθείρει τους νησιώτες και να τους κινεί σε αποστασία από μας. Και δεν του αρκεί ότι έχει μεταφέρει στη Θάσο μέσω των δικών σας στρατηγών όσους είχαν καταφύγει σ᾽ αυτόν, αλλά προσπαθεί να οικειοποιηθεί και τα άλλα νησιά, στέλνοντας μαζί όσους θα περιπολούν με τους στρατηγούς σας, για να συμμετάσχουν τάχα στη θαλάσσια επιτήρηση. Και όμως κάποιοι ισχυρίζονται ότι αυτός δεν έχει ανάγκη από τη θάλασσα. [16] Αλλ᾽ αυτός που δεν χρειάζεται τη θάλασσα ναυπηγεί τριήρεις, χτίζει νεώρια και θέλει να στείλει εκστρατευτικά σώματα και να δαπανήσει μεγάλα ποσά για τις επιχειρήσεις του στη θάλασσα, πράγματα που, όπως λένε, δεν τα υπολογίζει καθόλου.
[17] Φαντάζεστε, Αθηναίοι, ότι ο Φίλιππος θα αξίωνε από σας να του κάνετε αυτές τις παραχωρήσεις, αν δεν σας περιφρονούσε και αν δεν εμπιστευόταν απόλυτα τους εδώ ανθρώπους του, που έχει βάλει σκοπό να τους κάνει φίλους του; Αυτοί δεν ντρέπονται να ζουν για χάρη του Φίλιππου και όχι για χάρη της πατρίδας τους, και όταν παίρνουν τα δώρα από εκείνον, έχουν την εντύπωση ότι τα φέρνουν στην πατρίδα, ενώ στην πραγματικότητα ξεπουλούν σ᾽ αυτόν την ίδια την πατρίδα τους.