Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΜΟΣΧΟΣ

Εὐρώπη (1-27)


Εὐρώπῃ ποτὲ Κύπρις ἐπὶ γλυκὺν ἧκεν ὄνειρον.
νυκτὸς ὅτε τρίτατον λάχος ἵσταται, ἐγγύθι δ᾽ ἠώς,
ὕπνος ὅτε γλυκίων μέλιτος βλεφάροισιν ἐφίζων
λυσιμελὴς πεδάᾳ μαλακῷ κατὰ φάεα δεσμῷ,
5εὖτε καὶ ἀτρεκέων ποιμαίνεται ἔθνος ὀνείρων,
τῆμος ὑπωροφίοισιν ἐνὶ κνώσσουσα δόμοισι
Φοίνικος θυγάτηρ ἔτι παρθένος Εὐρώπεια
ὠίσατ᾽ ἠπείρους δοιὰς περὶ εἷο μάχεσθαι,
Ἀσίδα τ᾽ ἀντιπέρην τε· φυὴν δ᾽ ἔχον οἷα γυναῖκες.
10τῶν δ᾽ ἡ μὲν ξείνης μορφὴν ἔχεν, ἡ δ᾽ ἄρ᾽ ἐῴκει
ἐνδαπίῃ, καὶ μᾶλλον ἑῆς περιίσχετο κούρης,
φάσκεν δ᾽ ὥς μιν ἔτικτε καὶ ὡς ἀτίτηλέ μιν αὐτή.
ἡ δ᾽ ἑτέρη κρατερῇσι βιωομένη παλάμῃσιν
εἴρυεν οὐκ ἀέκουσαν, ἐπεὶ φάτο μόρσιμον εἷο
15ἐκ Διὸς αἰγιόχου γέρας ἔμμεναι Εὐρώπειαν.
ἣ δ᾽ ἀπὸ μὲν στρωτῶν λεχέων θόρε δειμαίνουσα,
παλλομένη κραδίην· τὸ γὰρ ὡς ὕπαρ εἶδεν ὄνειρον.
ἑζομένη δ᾽ ἐπὶ δηρὸν ἀκὴν ἔχεν, ἀμφοτέρας δέ
εἰσέτι πεπταμένοισιν ἐν ὄμμασιν εἶχε γυναῖκας.
20ὀψὲ δὲ δειμαλέην ἀνενείκατο παρθένος αὐδήν·
«τίς μοι τοιάδε φάσματ᾽ ἐπουρανίων προΐηλεν;
ποῖοί με στρωτῶν λεχέων ὕπερ ἐν θαλάμοισιν
ἡδὺ μάλα κνώσσουσαν ἀνεπτοίησαν ὄνειροι;
τίς δ᾽ ἦν ἡ ξείνη, τὴν εἴσιδον ὑπνώουσα;
25ὥς μ᾽ ἔλαβε κραδίην κείνης πόθος, ὥς με καὶ αὐτή
ἀσπασίως ὑπέδεκτο καὶ ὡς σφετέρην ἴδε παῖδα.
ἀλλά μοι εἰς ἀγαθὸν μάκαρες κρήνειαν ὄνειρον».


Ένα όνειρο έστειλε γλυκό η Κύπρη στην Ευρώπη.
Νύχτα, στο τρίτο μέρος της, πριν φέξει, τότε που ένας
ύπνος, κορμιών χαλαρωτής, στα βλέφαρα χυμένος,
από το μέλι πιο γλυκός, δένει απαλά τα μάτια,
5και τριγυρνάει αληθινών κοπάδι τότε ονείρων,
η Ευρώπη, κόρη ανύπαντρη του Φοίνικα ώς τα τότε,
ενώ κοιμόταν σε ψηλό δωμάτιο του σπιτιού της,
είδε όνειρο: Πως δυο στεριές, με ανάριμμα γυναίκειο,
η Ασία κι η άλλ᾽ η αντίπερα, μαλώνανε για κείνη.
10Η μια είχε ξενική μορφή κι έμοιαζε ντόπια η άλλη.
Τούτη, σα μάνα, πιο σφιχτά την είχε αγκαλιασμένη.
«Εγώ τη γέννησα, έλεγε, την έχω εγώ αναθρέψει.»
Με χέρια η άλλη δυνατά την τράβαε με τη βία,
κι η κόρη το ᾽θελε. «Βουλή του αιγιδοκράτη Δία»
15έλεγε η ξένη «να γενεί δικιά μου πια η Ευρώπη.»
Με τρόμο απ᾽ το καλόστρωτο κρεβάτι η νέα πετιέται
με χτυποκάρδι· τί όνειρο ζωηρό, σα να ᾽ταν ξύπνια!
Κάθισε, κι ήταν σιωπηλή πολλή ώρα, κι είχε ακόμα
μπρος στ᾽ ανοιχτά πια μάτια της τις δυο γυναίκες που είδε.
20Μα τέλος βγάζει μια φωνή γεμάτη φόβο η κόρη.
«Ποιός επουράνιος να ᾽στειλε τέτοιο όνειρο σ᾽ εμένα;
Σαν τί όνειρα είν᾽ αυτά, που, ενώ γλυκά στην κάμαρά μου
κοιμόμουν, με ξετίναξαν με τρόμο από το στρώμα;
Και ποιά είν᾽ η ξένη που είδα εγώ στον ύπνο μου; Η καρδιά μου
25πόσο την πόθησε, κι αυτή με πόση αγάπη, αλήθεια,
μ᾽ αγκάλιασε, με κοίταξε, σα να ᾽μουνα παιδί της!
Δώστε, θεοί μου, σε καλό να μού βγει τ᾽ όνειρό μου.»


Γλυκόνειρο στην όμορφην Ευρώπ᾽ η Αφροδίτη
της έστειλε την κονταυγή, της νύκτας ώρα τρίτη,
ώρα, που ο ύπνος, καθιστός στα μάτια, γλυκύς μέλι,
δένει τα βλέφαρ᾽ απαλά και λύνει τ᾽ άλλα μέλη,
5που το κοπάδι των σωστών ξεχύνεται ονειράτων.
Μες στα παλάτια τα ψηλά βαθιά σαν εκοιμάτον
παρθενική του Φοίνικος ακόμη κόρη, η Ευρώπη,
της φάνηκε πως μάχονται για λόγου της δυο τόποι,
η Ασία κι η πέρα Στερεά με γυναικίσια κάλλη.
10Η μια με ξένην έμοιαζε, με χωριανήν η άλλη
και σαν δικήν της πιο σφικτά βαστούσε την παρθένα
κι έλεγε αυτή την γέννησε, την έχει αναθρεμμένα.
Κι η άλλη, χεροδύναμη, κρατεί και δεν αφήνει
την κόρην όχι αθέλητα κι ελάλει πως εκείνη
15από τον Δία τυχερό την κόρη ήτο να πάρει.
Μεμιάς αυτή από το στρωτό πετάχθηκε κλινάρι
με καρδιοχτύπι· τ᾽ όνειρο για ξύπνον εθαρρούσε·
και κάθισε και κάμποσην ώρα σιωπή κρατούσε·
τες δυο γυναίκες στα δειλά τα μάτια της εθώρει
20ωσότου αργά περίτρομη φωνήν έβγαλ᾽ η κόρη.
«Ποιός μού προβόδισε θεός φαντάσματα μπροστά μου;
Ποιό μ᾽ αποξύπνησ᾽ όνειρον από τα στρώματά μου,
καθώς επλάγιαζα γλυκά γλυκά στην ανδρομίδα;
Κι εκείνη η ξένη να ᾽ταν ποιά, που μες στον ύπνο μου είδα
25που την αγάπησα μεμιάς και στην καρδιά την νοιώθω
κι εκείνη μ᾽ είχε σαν παιδί, μ᾽ αγκάλιαζε με πόθο;
Μόν᾽ ας το βγάλουν εις καλό τ᾽ όνειρο τούτο οι άγιοι.