Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα

Πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του 6ου τόμου του Ιστορικού Λεξικού της Ακαδημίας Αθηνών (23/4/18)

Παρουσιάστηκε χτες, 23 Απριλίου 2018, στην κατάμεστη αίθουσα της Ακαδημίας Αθηνών ο 6ος τόμος του Ἱστορικοῦ Λεξικοῦ τῆς Νέας Ἑλληνικῆς τῆς τε κοινῶς ὁμιλουμένης καὶ τῶν ἰδιωμάτων (ΙΛΝΕ) της Ακαδημίας Αθηνών (Αθήνα 2016).

Όπως επεσήμανε ένας από τους βασικούς ομιλητές, ο καθηγητής Ι.Ν. Καζάζης, είναι γεγονός που πρέπει ευθύς εξαρχής να χαιρετιστεί ότι, στις αρχές του 2017 κυκλοφόρησε o 6ος τόμος του Ἱστορικοῦ Λεξικοῦ τῆς Νέας Ἑλληνικῆς τῆς τε κοινῶς ὁμιλουμένης καὶ τῶν ἰδιωμάτων (ΙΛΝΕ) της Ακαδημίας Αθηνών, ο οποίος στις 500 μεγάλου σχήματος σελίδες του καλύπτει 2000 νέα λήμματα, από το μόριο δε ως τη λέξη διάλεκτος. Η κυρίως σύνταξη του τόμου άρχισε το 2012, ενώ για την αναδιάρθρωση της όλης διαδικασίας σύνταξης και τον εκσυγχρονισμό πλείστων όσων κρίσιμων τεχνικών πλευρών του μακροβιότατου αυτού έργου κρίθηκε απαραίτητη μια προεργασία τεσσάρων ολόκληρων ετών (2008-2012). Προεργασία που κατέληξε στον συνοδευτικό τόμο: τον Κανονισμό Συντάξεως τοῦ ΙΛΝΕ [Λεξικογραφικὸν Δελτίον Παράρτημα 6. Ἀθῆναι, 2012].

Σε συντομευμένη μορφή, ο Κανονισμός Συντάξεως παρατίθεται στην εισαγωγή του νέου τόμου. Παρουσιάζονται εκεί οι πηγές του Αρχείου, κωδικοποιούνται με ευστοχία οι αρχές της λημματογράφησης σύνταξης, -- η δομή, το τυπολογικό, το ετυμολογικό και το σημασιολογικό, οι αρχές ορθογραφίας και τονισμού. Εκτίθενται ακόμη οι αρχές φωνητικής μεταγραφής που συντάσσονται σε έναν κατάλογο από 48 φθογγόσημα, βασισμένα στο Διεθνές Φωνητικό Αλφάβητο, IPΑ. Όλα ζητήματα καίρια για τη νεοελληνική γλώσσα που οι διαλεκτικές της παραλλαγές παρουσιάζουν απέραντη ποικιλία. Τόσο ο έκτος τόμος όσο και οι εκσυγχρονισμένες διαδικασίες και αρχές σύνταξης παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον για όλους τους φιλολόγους και όσους ασχολούνται με την έρευνα και τη διδασκαλία της γλώσσας μας σε όλες τις μορφές της.

Κάθε άρθρο του ΙΛΝΕ είναι μια μικρή γλωσσική μελέτη για τη συντασσόμενη λέξη και είναι σταθερά εξαιρετικά υψηλής ποιότητας. Η λεκτική ακρίβεια με λελογισμένη χρήση της επιστημονικής δημοτικής δικαιώνει, συν τοις άλλοις, την αντικατάσταση της αρχαϊζουσας γλώσσας που ακολουθείται πλέον στην επεξεργασία των άρθρων και στα ερμηνεύματα των λέξεων.