Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα

Το έργο του Νίκου Καζαντζάκη στα εγχειρίδια για τη διδασκαλία της νεοελληνικής λογοτεχνίας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Το έργο του Νίκου Καζαντζάκη στα εγχειρίδια για τη διδασκαλία της νεοελληνικής λογοτεχνίας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση τα τελευταία 20 χρόνια, ύστερα από την ολοκλήρωση της μεταπολιτευτικής αναθεώρησης των σχετικών εγχειριδίων (1976-1983), εκπροσωπείται αποκλειστικά με αποσπάσματα από την Αναφορά στον Γκρέκο. Στη μυθιστορηματική αυτή αυτοβιογραφία, που εκδόθηκε το 1961 μετά τον θάνατο του συγγραφέα, ο Καζαντζάκης καταγράφει τους βασικούς σταθμούς της ζωής του, από τα παιδικά του χρόνια ώς τη συγγραφή του Ζορμπά και τη μετάφραση της Οδύσειας.

Από το χυμώδες αυτό υλικό οι σύγχρονοι ανθολόγοι των σχολικών εγχειριδίων επιλέγουν σκηνές από την περιγραφή των μαθητικών χρόνων του Καζαντζάκη στα τέλη του 19ου αιώνα. Γραφικά επεισόδια που αναδεικνύουν την αυστηρότητα και την ακαταλληλότητα των παιδαγωγικών μεθόδων εκείνης της περιόδου, ιδιωμένα όμως μέσα και από μια χιουμοριστική διάσταση, προβάλλονται από τους ανθολόγους ως παραδείγματα παρωχημένων συμπεριφορών, με την κρυφή ελπίδα ότι οι μαθητές του σήμερα θα δουν τη διαφορά εκείνων των εκπαιδευτικών πρακτικών με τη σύγχρονη εκπαιδευτική πραγματικότητα. Ετσι στα Νέα Ελληνικά της Α' τάξης του 1ου Κύκλου των ΤΕΕ1 ανθολογείται ένα απόσπασμα από το πέμπτο κεφάλαιο του βιβλίου («Δημοτικό Σκολειό»)2, όπου περιγράφεται η αυστηρότητα του διευθυντή του σχολείου στη Δ' τάξη Δημοτικού. Το ίδιο απόσπασμα μαζί με την πρώτη μέρα του μικρού Καζαντζάκη στο Δημοτικό Σχολείο3 ανθολογείται και στα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Α' Γυμνασίου, που χρησιμοποιούνται στα Γυμνάσια από το τρέχον σχολικό έτος. Το κείμενο εντάσσεται μαζί με άλλα στην ενότητα «Παλαιότερες μορφές ζωής»4.

Από την Αναφορά στον Γκρέκο ανθολογείται και ένα ακόμη απόσπασμα από το 16ο κεφάλαιο του βιβλίου («Επιστροφή στην Κρήτη - Κνωσός»)5, όπου περιγράφεται η επίσκεψη του φοιτητή πλέον Καζαντζάκη στην Κνωσό και προβάλλεται η μεγάλη αγάπη για τον γενέθλιο τόπο και την ιστορία του. Το κείμενο εντάσσεται μαζί με άλλα στην ενότητα «Ταξιδιωτικά κείμενα»6.

ΛΑΜΠΡΟΣ ΒΑΡΕΛΑΣ

Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας

1. Κωνσταντίνος Αγγελάκος, Χριστίνα Αργυροπούλου, Αννα Καραβέλη, Μαρία Ραυτοπούλου, Νέα Ελληνικά. Τεχνικά Επαγγελματικά Εκπαιδευτήρια, Α' τάξη 1ου Κύκλου, Αθήνα, ΟΕΔΒ, 32001, σ.σ. 17-22 (τίτλος του κειμένου από τους ανθολόγους: «Να η Νέα Παιδαγωγική»).

2. Νίκου Καζαντζάκη, Αναφορά στον Γκρέκο. Μυθιστόρημα, Αθήνα 1961, σ.σ. 69-72.

3. Νίκου Καζαντζάκη, Αναφορά στον Γκρέκο. Μυθιστόρημα, Αθήνα 1961, σ.σ. 176-182, σ.σ. 64-65, 69-71.

4. Θεοδόσης Πυλαρινός - Σοφία Χατζηδημητρίου - Λάμπρος Βαρελάς, Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α' Γυμνασίου, Αθήνα, ΟΕΔΒ, 2006, σ.σ. 92-94 (τίτλος του κειμένου από τους ανθολόγους: «Η Νέα Παιδαγωγική»).

5. Νίκου Καζανζάκη, Αναφορά στον Γκρέκο. Μυθιστόρημα. Αθήνα 1961, σ.σ. 176-178, 179-182.

6. Ευριπίδης Γαραντούδης - Σοφία Χατζηδημητρίου - Θεοδώρα Μέντη, Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β' Γυμνασίου, ΟΕΔΒ, 2006, σ.σ. 113-117 (τίτλος του κειμένου από τους ανθολόγους: «Μια Κυριακή στην Κνωσό»).

Ελευθεροτυπία (27-07-2007)
http://www.enet.gr/online/online_issues?pid=51&dt=27/07/2007&id=...