Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ

Ἐκκλησιάζουσαι (446-477)


ΧΡ. ἔπειτα συμβάλλειν πρὸς ἀλλήλας ἔφη
ἱμάτια, χρυσί᾽, ἀργύριον, ἐκπώματα
μόνας μόναις, οὐ μαρτύρων ἐναντίον,
καὶ ταῦτ᾽ ἀποφέρειν πάντα κοὐκ ἀποστερεῖν·
450ἡμῶν δὲ τοὺς πολλοὺς ἔφασκε τοῦτο δρᾶν.
ΒΛ. νὴ τὸν Ποσειδῶ, μαρτύρων γ᾽ ἐναντίον.
ΧΡ. οὐ συκοφαντεῖν, οὐ διώκειν, οὐδὲ τὸν
δῆμον καταλύειν ἄλλα πολλὰ κἀγαθὰ
ἕτερά τε πλεῖστα τὰς γυναῖκας εὐλόγει.
455ΒΛ. τί δῆτ᾽ ἔδοξεν; ΧΡ. ἐπιτρέπειν γε τὴν πόλιν
ταύταις· ἐδόκει γὰρ τοῦτο μόνον ἐν τῇ πόλει
οὔπω γεγενῆσθαι. ΒΛ. καὶ δέδοκται; ΧΡ. φήμ᾽ ἐγώ.
ΒΛ. ἅπαντά τ᾽ αὐταῖς ἐστι προστεταγμένα
ἃ τοῖσιν ἀστοῖς ἔμελεν; ΧΡ. οὕτω ταῦτ᾽ ἔχει.
460ΒΛ. οὐδ᾽ ἐς δικαστήριον ἄρ᾽ εἶμ᾽, ἀλλ᾽ ἡ γυνή;
ΧΡ. οὐδ᾽ ἔτι σὺ θρέψεις οὓς ἔχεις, ἀλλ᾽ ἡ γυνή.
ΒΛ. οὐδὲ στένειν τὸν ὄρθρον ἔτι πρᾶγμ᾽ ἆρά μοι;
ΧΡ. μὰ Δί᾽, ἀλλὰ ταῖς γυναιξὶ ταῦτ᾽ ἤδη μέλει·
σὺ δ᾽ ἀστενακτὶ περδόμενος οἴκοι μενεῖς.
465ΒΛ. ἐκεῖνο δεινὸν τοῖσιν ἡλίκοισι νώ,
μὴ παραλαβοῦσαι τῆς πόλεως τὰς ἡνίας
ἔπειτ᾽ ἀναγκάζωσι πρὸς βίαν— ΧΡ. τί δρᾶν;
ΒΛ. κινεῖν ἑαυτάς. ΧΡ. ἢν δὲ μὴ δυνώμεθα;
ΒΛ. ἄριστον οὐ δώσουσι. ΧΡ. σὺ δέ γε νὴ Δία
470δρᾶ ταῦθ᾽, ἵν᾽ ἀριστᾷς τε καὶ κινῇς ἅμα.
ΒΛ. τὸ πρὸς βίαν δεινότατον. ΧΡ. ἀλλ᾽ εἰ τῇ πόλει
τοῦτο ξυνοίσει, ταῦτα χρὴ πάντ᾽ ἄνδρα δρᾶν.
λόγος γέ τοί τις ἔστι τῶν γεραιτέρων,
ἀνόηθ᾽ ὅσ᾽ ἂν καὶ μῶρα βουλευσώμεθα,
475ἅπαντ᾽ ἐπὶ τὸ βέλτιον ἡμῖν ξυμφέρειν.
καὶ ξυμφέροι γ᾽, ὦ πότνια Παλλὰς καὶ θεοί.
ἀλλ᾽ εἶμι· σὺ δ᾽ ὑγίαινε. ΒΛ. καὶ σύ γ᾽, ὦ Χρέμης.


ΧΡΕ. Δανείζονται, είπε, συναμεταξύ τους
χρυσαφικά και ασημικά και ρούχα
και γυαλικά, χωρίς μαρτύρους, μόνες
μια με μια και πάντα τα επιστρέφουν
450αλλ᾽ εμείς δώσ᾽ του δανεικά κι αγύριστα.
ΒΛΕ. Και με μαρτύρους μάλιστα! ΧΡΕ. Δεν τρέχουν
στα δικαστήρια, δε συκοφαντούνε,
δεν καταλυούνε τη δημοκρατία...
Είπε γι᾽ αυτές κι άλλα σωρό παινάδια.
ΒΛΕ. Κι ο λαός αποφάσισε; ΧΡΕ. Να δώσει
την εξουσία στα θηλυκά. Κι αν τέτοιο
δεν ξανάγινε ως τώρα, ας δοκιμάσουμε.
ΒΛΕ. Και το ψηφίσαν; ΧΡΕ. Πι και φι! ΒΛΕ. Και τώρα
την πάσαν εξουσία, που εμείς εχάσαμε,
την πήραν οι γυναίκες; ΧΡΕ. Ναι! ΒΛΕ. Και τώρα
στα δικαστήρια θα μαλλιοτραβιέται
460για μένανε η κυρά μου; ΧΡΕ. Θα ταγίζει
εκείνη τα παιδιά σου και τους γέρους σας.
ΒΛΕ. Κι ουδέ θ᾽ αγκομαχάω κάθε πρωί
πώς θα βολέψω το καθημερνό μας;
ΧΡΕ. Όχι! Γι᾽ αυτό θα γνοιάζεται η γυναίκα σου
κι εσύ θα μένεις σπίτι σου να κλάνεις.
ΒΛΕ. Νά τί φοβάμαι, μήπως, όταν πάρουν
στα χέρια τους τα γκέμια, εμάς τους γέρους
μας βάζουν με το ζόρι... ΧΡΕ. Τί να κάνουμε;
ΒΛΕ. Να καβαλάμε. ΧΡΕ. Κι όταν δεν μπορούμε;
ΒΛΕ. Μάσα δεν έχει! ΧΡΕ. Το λοιπόν χαϊντάντιζε,
470αν θέλεις να ᾽χεις μάσα και κοκό.
ΒΛΕ. Με το στανιό; Χαθήκαμαν! ΧΡΕ. Αν όμως
το θέλει της πατρίδας το συφέρο,
πρέπει όλοι να υπακούσουμε, οι βαρβάτοι.
Υπάρχει μια παλιά σοφή κουβέντα:
Όσ᾽ άμυαλα κι ανόητ᾽ αποφασίζουμε
γυρνούνε σε καλό μας. Και πιστεύω,
ω σεβαστή Παλλάδα κι όλ᾽ οι αθάνατοι,
πως κι η σημερινή μας κουτουράδα
σε καλό θα μας βγει. Και τώρα φεύγω.
ΒΛΕ. Γεια σου, Χρέμη.