Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ

Ὑπὲρ Μεγαλοπολιτών (16) (27-31)

[27] Λέγουσι τοίνυν οἱ μάλιστα δοκοῦντες δίκαια λέγειν ὡς δεῖ τὰς στήλας καθελεῖν αὐτοὺς τὰς πρὸς Θηβαίους, εἴπερ ἡμέτεροι βεβαίως ἔσονται σύμμαχοι. οἱ δέ φασι μὲν αὑτοῖς οὐ[κ εἶναι] στήλας, ἀλλὰ τὸ συμφέρον εἶναι τὸ ποιοῦν τὴν φιλίαν, τοὺς δὲ βοηθοῦντας ἑαυτοῖς, τούτους νομίζειν εἶναι συμμάχους. ἐγὼ δ᾽, εἰ τὰ μάλιστ᾽ εἰσὶ τοιοῦτοι, ὡδί πως ἔχω. φημὶ δεῖν ἅμα τούτους ἀξιοῦν καθαιρεῖν τὰς στήλας καὶ Λακεδαιμονίους ἄγειν εἰρήνην, ἐὰν δὲ μὴ ᾽θέλωσι ποιεῖν ὁπότεροι ταῦτα, τότ᾽ ἤδη μετὰ τῶν ἐθελόντων ἡμᾶς γίγνεσθαι. [28] εἴτε γὰρ εἰρήνης γιγνομένης αὐτοῖς οἱ Μεγαλοπολῖται τῆς Θηβαίων συμμαχίας ἕξονται, φανεροὶ πᾶσιν ἔσονται τὴν πλεονεξίαν τὴν Θηβαίων, οὐ τὸ δίκαιον αἱρούμενοι· εἴτε συμμάχους ἡμᾶς ἀδόλως τῶν Μεγαλοπολιτῶν ποιουμένων μὴ ᾽θελήσουσιν ἄγειν εἰρήνην οἱ Λακεδαιμόνιοι, δῆλοι δήπου πᾶσιν ἔσονται, οὐχ ἵνα Θεσπιαὶ κατοικισθῶσι ποιούμενοι τὴν σπουδήν, ἀλλ᾽ ἵνα τοῦ πολέμου περιεστηκότος Θηβαίοις τὴν Πελοπόννησον ὑφ᾽ αὑτοῖς ποιήσωνται. [29] θαυμάζω δ᾽ ἐνίων, εἰ τὸ μὲν Θηβαίων συμμάχους εἶναι τοὺς Λακεδαιμονίων ἐχθροὺς φοβοῦνται, εἰ δὲ καταστρέψονται Λακεδαιμόνιοι τούτους, μηδὲν ἡγοῦνται φοβερόν, καὶ ταῦτ᾽ ἔργῳ πεῖραν ἡμῖν δεδωκότος τοῦ χρόνου ὅτι Θηβαῖοι μὲν τούτοις συμμάχοις ἐπὶ Λακεδαιμονίους ἀεὶ χρῶνται, Λακεδαιμόνιοι δ᾽ ὅτ᾽ εἶχον αὐτούς, ἐφ᾽ ἡμᾶς ἐχρῶντο.
[30] Οἶμαι τοίνυν ἔγωγε κἀκεῖν᾽ ἐνθυμεῖσθαι δεῖν, ὅτι μὴ προσδεξαμένων μὲν ὑμῶν τοὺς Μεγαλοπολίτας, ἐὰν μὲν ἀναιρεθῶσι καὶ διοικισθῶσιν, ἰσχυροῖς Λακεδαιμονίοις ἔστιν εὐθὺς εἶναι, ἐὰν δὲ σωθῶσιν ἄρα, ὡς ἤδη τι καὶ παρ᾽ ἐλπίδας ἐξέβη, βέβαιοι σύμμαχοι Θηβαίων δικαίως ἔσονται· ἂν δὲ προσδέξησθε, τούτοις μὲν ὑπάρξει ἤδη σωθῆναι δι᾽ ὑμᾶς, τὸ δὲ συμβησόμενον, τὸν τοῦ κινδύνου λογισμὸν μετενεγκόντες, σκοπῶμεν ἐπὶ Θηβαίων καὶ Λακεδαιμονίων. [31] ἂν μὲν τοίνυν καταπολεμηθῶσιν οἱ Θηβαῖοι, ὥσπερ αὐτοὺς δεῖ, οὐκ ἔσονται μείζους τοῦ δέοντος οἱ Λακεδαιμόνιοι, τούτους ἔχοντες ἀντιπάλους τοὺς Ἀρκάδας ἐγγὺς οἰκοῦντας· ἂν δ᾽ ἀνενέγκωσιν ἄρ᾽ οἱ Θηβαῖοι καὶ σωθῶσιν, ἀλλ᾽ οὖν ἀσθενέστεροί γ᾽ ἔσονται, ἡμῖν συμμάχων γεγενημένων τῶνδε καὶ δι᾽ ἡμᾶς σεσωμένων. ὥστε πανταχῇ συμφέρει μήτε προέσθαι τοὺς Ἀρκάδας μήτε δι᾽ αὑτούς, ἂν ἄρα σωθῶσι, περιγεγονέναι δοκεῖν, μηδὲ δι᾽ ἄλλους τινάς, ἀλλὰ δι᾽ ὑμᾶς.

[27] Όσοι σας δίνουν την εντύπωση ότι μιλούν σε πλήρη συμφωνία με το δίκαιο, υποστηρίζουν ότι, αν οι Μεγαλοπολίτες είναι αποφασισμένοι να γίνουν σταθεροί σύμμαχοι, πρέπει να καταστρέψουν τις στήλες που αναγράφουν τη συνθήκη συμμαχίας με τους Θηβαίους. Οι Μεγαλοπολίτες όμως απαντούν ότι κατά τη γνώμη τους αυτό που δημιουργεί τη φιλία δεν είναι οι στήλες αλλά τα αμοιβαία συμφέροντα, και ότι θεωρούν ως συμμάχους τους όσους τους υποστηρίζουν. Αν οι Μεγαλοπολίτες είναι απόλυτα ειλικρινείς, η δική μου θέση είναι η εξής: Υποστηρίζω ότι πρέπει να απαιτήσουμε ταυτόχρονα να καταστρέψουν αυτοί τις στήλες και οι Λακεδαιμόνιοι να τηρούν την ειρήνη· αν όμως αρνηθεί οποιοσδήποτε από τους δύο να συμμορφωθεί προς αυτά, τότε αμέσως εμείς να συνταχθούμε με αυτούς που θα συμφωνήσουν. [28] Αν δηλαδή οι Μεγαλοπολίτες, παρόλο που η ειρήνη θα είναι εξασφαλισμένη γι᾽ αυτούς, εξακολουθούν να είναι σύμμαχοι των Θηβαίων, θα γίνει ξεκάθαρο σε όλους ότι προτιμούν τις επεκτατικές διαθέσεις των Θηβαίων, όχι το δίκαιο· αν πάλι, παρόλο που οι Μεγαλοπολίτες συνάψουν με μας συμμαχία χωρίς δόλο, αρνηθούν οι Λακεδαιμόνιοι να τηρήσουν ειρηνική στάση, τότε χωρίς αμφιβολία θα γίνει φανερό σε όλους ότι δεν ενδιαφέρονται για την επανίδρυση των Θεσπιών αλλά αποβλέπουν στην υποταγή της Πελοποννήσου, καθώς ο πόλεμος έχει περισφίξει τους Θηβαίους. [29] Εκπλήσσομαι με ορισμένους που φοβούνται μήπως οι εχθροί των Λακεδαιμονίων γίνουν σύμμαχοι των Θηβαίων, αλλά δεν θεωρούν καθόλου φοβερό αν τους υποτάξουν οι Λακεδαιμόνιοι, όταν μάλιστα ο χρόνος έχει αποδείξει έμπρακτα σε μας ότι οι Θηβαίοι χρησιμοποιούν πάντα αυτούς ως συμμάχους εναντίον των Λακεδαιμονίων, ενώ οι Λακεδαιμόνιοι, όταν τους είχαν υπό τον έλεγχό τους, τους χρησιμοποιούσαν εναντίον μας.
[30] Προσωπικά λοιπόν εγώ νομίζω ότι, αν απορρίψετε τους Μεγαλοπολίτες και καταστραφούν και αναγκαστούν να κατοικήσουν χωριστά, οι Λακεδαιμόνιοι μπορούν αμέσως να γίνουν ισχυροί· αν πάλι τυχόν σωθούν, γιατί κάτι τέτοιο ανέλπιστο έχει συμβεί στο παρελθόν, θα γίνουν με το δίκιο τους πιστοί σύμμαχοι των Θηβαίων. Αν όμως τους δεχτείτε στη συμμαχία σας, τότε σίγουρα θα έχουν τη δυνατότητα να σωθούν χάριν σε σας· εκτιμώντας όμως τους κινδύνους, ας εξετάσουμε ποιες θα είναι οι συνέπειες στις σχέσεις μας με τους Θηβαίους και τους Λακεδαιμονίους. [31] Αν οι Θηβαίοι ηττηθούν τελικά, όπως τους αξίζει, δεν πρόκειται να γίνουν υπερβολικά ισχυροί οι Λακεδαιμόνιοι, αν έχουν αντιπάλους τους γείτονές τους Αρκάδες· αν πάλι οι Θηβαίοι αναλάβουν τυχόν τις δυνάμεις τους και σωθούν, θα είναι οπωσδήποτε ασθενέστεροι, αφού οι Μεγαλοπολίτες θα έχουν γίνει σύμμαχοί μας και θα έχουν σωθεί χάριν σε μας. Επομένως, συμφέρει με κάθε τρόπο να μην θυσιάσουμε τους Αρκάδες μήτε, αν σωθούν, να φανεί ότι έχουν γλιτώσει από την καταστροφή με τις δικές τους δυνάμεις μήτε χάριν σε κάποιους άλλους, αλλά χάριν σε σας.