πιστοποίηση ελληνομάθειας.

• ΔΟΜΗ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΩΝ ΔΟΚΙΜΑΣΙΩΝ Γ2
• ΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ Γ2

Το επίπεδο Γ2 αντιστοιχεί στην ολοκληρωμένη και τέλεια γνώση (Trim: ‘Comprehensive Mastery’, Wilkins: ‘Comprehensive Operational Proficiency’ «ολοκληρωμένη διαχειριστική ικανότητα») [1], αποτελεί τον ανώτατο εξεταστικό στόχο της πιστοποίησης ελληνομάθειας και είναι αντίστοιχο του C2 της εξάβαθμης κλίμακας επιπέδων του Κοινού Ευρωπαϊκού Πλαισίου Αναφοράς του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Το επίπεδο αυτό «αν και έχει ονομαστεί ‘Mastery’ – «Τέλεια γνώση», ο όρος αυτός δεν έχει σκοπό να υπονοήσει ικανότητα του φυσικού ομιλητή, αλλά να χαρακτηρίσει τον βαθμό ακρίβειας, καταλληλότητας και άνεσης με τη γλώσσα που εμφανίζεται στην ομιλία αυτών που υπήρξαν εξαιρετικά επιτυχημένοι σπουδαστές» (Ευσταθιάδης & Τσαγγαλίδης 2007: 45).

Ο υποψήφιος του επιπέδου αυτού αναφέρεται ως «απολύτως ικανός χρήστης» και είναι σε θέση να «μεταδίδει λεπτές σημασιολογικές αποχρώσεις με ακρίβεια, χρησιμοποιώντας επιτυχώς ένα ευρύ φάσμα τροποποιητικών μηχανισμών. Κατέχει ιδιωματικές εκφράσεις και όρους της καθομιλουμένης με επίγνωση του συνδηλωτικού επιπέδου της σημασίας. Ανατρέχει και αναδιαρθρώνει για να ξεπεράσει κάποια δυσκολία τόσο ομαλά που ο συνομιλητής δύσκολα το αντιλαμβάνεται» (ibid., 45).

Το επίπεδο, λοιπόν, της γλωσσικής επίδοσης του υποψηφίου χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα υψηλό. Δεν έχει καμιά δυσκολία κατανόησης οποιουδήποτε είδους προφορικού ή γραπτού λόγου και ο ίδιος μπορεί να παράγει σαφή, ρέοντα σωστά δομημένο λόγο προφορικό ή γραπτό. Έχοντας ένα ευρύ λεξιλογικό ρεπερτόριο και το γραμματικό έλεγχο πολύπλοκων δομών, μπορεί να παρακολουθεί ή να συνομιλεί άνετα και κατάλληλα σε όλους τους τομείς της κοινωνικής και της προσωπικής του ζωής.

Γενικός Εκπαιδευτικός Στόχος

Ο υποψήφιος στο επίπεδο αυτό πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται στις επικοινωνιακές ανάγκες οποιασδήποτε περίστασης, είτε πρόκειται για ακρόαση όπου υπάρχουν παρεμβολές, παραποιήσεις, θόρυβοι του περιβάλλοντος ακόμα και ιδιάζουσα προφορά των (συν)ομιλητών, είτε πρόκειται για κατανόηση κακής εκτύπωσης ή δύσκολου γραφικού χαρακτήρα. Συνεπώς, αναμένεται να μπορεί να κατανοεί με ευκολία σχεδόν όλα όσα ακούει ή διαβάζει, συμπεριλαμβανομένων στοιχείων της καθομιλουμένης, αστείων και πολιτισμικών αναφορών. Πρέπει επίσης να είναι σε θέση να χειρίζεται όλες τις πηγές πληροφοριών, προφορικές ή γραπτές, με άνεση και αξιοπιστία, έτσι ώστε να κάνει περιλήψεις ανασυνθέτοντας επιχειρήματα και περιγραφές, δημιουργώντας έτσι συνεκτικές παρουσιάσεις, να χειρίζεται αποτελεσματικά οποιοδήποτε θέμα στο γραπτό και στον προφορικό λόγο με αυθόρμητη έκφραση και μεγάλη άνεση και ακρίβεια, διαχωρίζοντας λεπτές σημασιολογικές αποχρώσεις ακόμα και σε ιδιαίτερα σύνθετες περιστάσεις.

Ειδικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι

Κατανόηση προφορικού λόγου

Ο υποψήφιος στο επίπεδο αυτό δεν πρέπει να έχει δυσκολία να κατανοεί οποιοδήποτε είδος προφορικού λόγου, είτε ζωντανά είτε σε εκπομπή, ακόμα και όταν εκφέρεται με ταχύτητα φυσικού ομιλητή, υπό την προϋπόθεση ότι έχει λίγο χρόνο για να εξοικειωθεί με την προφορά.

Πιο συγκεκριμένα, πρέπει να μπορεί να κατανοεί οποιοδήποτε φυσικό ομιλητή είτε ως ακροατής είτε ως συνομιλητής καθώς και οποιαδήποτε συνομιλία μεταξύ φυσικών ομιλητών, η οποία μπορεί να αφορά αφηρημένα, σύνθετα και ίσως εξειδικευμένα θέματα πέρα από τα προσωπικά ή επαγγελματικά του ενδιαφέροντα. Επιπλέον, πρέπει να είναι σε θέση να διακρίνει λεπτές διαφορές ύφους, υπονοούμενα και αναφορές σε κοινωνικοπολιτισμικά στοιχεία, καθώς και να βγάλει συμπεράσματα για διαθέσεις και προθέσεις των (συν)ομιλητών εντοπίζοντας τις σχετικές ενδείξεις του κειμένου που ακούει.

Επίσης, πρέπει να είναι σε θέση να παρακολουθεί εξειδικευμένες διαλέξεις και παρουσιάσεις ως μέλος ζωντανού ακροατηρίου, να ακολουθεί και να κατανοεί οδηγίες και ανακοινώσεις, να παρακολουθεί τηλεόραση και κινηματογραφικές ταινίες, να ακούει ραδιόφωνο ή/και κάποιες ηχογραφήσεις που χρησιμοποιούν πολλά στοιχεία της καθομιλουμένης, ιδιωτισμούς και ίσως άγνωστη ορολογία για τον υποψήφιο.

Κατανόηση γραπτού λόγου

Στο επίπεδο αυτό ο υποψήφιος αναμένεται να μπορεί να κατανοεί, με πολύ μικρές πιθανότητες παρανόησης, όλα σχεδόν τα είδη γραπτών κειμένων, σύνθετα, εξειδικευμένα, λογοτεχνικά. Πρέπει να είναι σε θέση να διακρίνει αποχρώσεις ύφους καθώς και άρρητες διαθέσεις του συγγραφέα σε οποιοδήποτε κείμενο.

Πιο συγκεκριμένα, πρέπει να μπορεί να κατανοεί όλα τα είδη αλληλογραφίας, ακόμα και στον επαγγελματικό τομέα με πιθανότητα μικρής δυσκολίας σε σημεία όπου αναφέρονται τεχνικές λεπτομέρειες. Αναφορές και εξειδικευμένα άρθρα δεν πρέπει να προκαλούν ιδιαίτερη δυσκολία για τον υποψήφιο του επιπέδου Γ2.

Επιπλέον, πρέπει να είναι σε θέση να εντοπίζει γρήγορα μέσα σε κείμενα τις λεπτομέρειες που τον ενδιαφέρουν, να χρησιμοποιεί τις πηγές πληροφοριών αποτελεσματικά για την πλήρη κατανόηση του κειμένου και να αξιολογεί το υλικό του. Πρέπει, τέλος, να μπορεί να κατανοεί λεπτομερείς οδηγίες για το χειρισμό συσκευών ή μηχανημάτων, ακόμα και αν δεν έχουν σχέση με την ειδικότητά του, καθώς και να μπορεί να ανατρέχει σε λεξικά για μεγαλύτερη βοήθεια.

Παραγωγή γραπτού λόγου

Η συγγραφή οποιουδήποτε κειμένου δεν πρέπει να αποτελεί πρόβλημα για τον υποψήφιο του επιπέδου αυτού. Πρέπει να είναι σε θέση να γράφει σαφή, ρέοντα σύνθετα κείμενα με κατάλληλο και αποτελεσματικό ύφος και με λογική δομή για οποιοδήποτε θέμα και σκοπό.

Σε επίπεδο αλληλογραφίας αναμένεται να εκφράζεται με σαφήνεια και επιλέγοντας το ανάλογο ύφος είτε σε προσωπικό (φιλικό) είτε σε επαγγελματικό ή άλλο επίπεδο (επίσημο). Πρέπει να μπορεί, επίσης, να γράφει σημειώματα, μηνύματα και έντυπα, χρησιμοποιώντας την κατάλληλη κάθε φορά γλώσσα και ύφος, να κρατάει σημειώσεις σε διαλέξεις ή σεμινάρια αξιολογώντας κάθε φορά ποιες πληροφορίες πρέπει να σημειώσει.

Πρέπει να μπορεί να επεξεργάζεται κείμενα τα οποία θα είναι σε θέση να αναλύει και να επανασυνθέτει με συνοπτικό τρόπο, αλλά και να γράφει αναφορές και δοκίμια για μια ποικιλία θεμάτων. Επιπλέον, πρέπει να είναι σε θέση να γράφει αναλυτικές περιγραφές και αφηγήσεις, ενσωματώνοντας υποθέματα, αναπτύσσοντας συγκεκριμένα σημεία και ολοκληρώνοντας με ένα κατάλληλο συμπέρασμα.

Τέλος, πρέπει να είναι σε θέση να αποτυπώσει τις απόψεις του μέσα από ένα ρεπερτόριο πολύπλοκων γραμματικών δομών, τις οποίες μπορεί να χειρίζεται με άνεση και ακρίβεια. Σε επίπεδο λεξιλογίου αναμένεται να χρησιμοποιεί κατάλληλα ένα ευρύ λεξιλογικό φάσμα, το οποίο περιλαμβάνει και ιδιωματικές εκφράσεις καθώς και στοιχεία της καθομιλουμένης, έχοντας πλήρη επίγνωση των κοινωνιογλωσσικών και κοινωνικοπολιτισμικών συνεπειών της γλώσσας που χρησιμοποιεί.

Παραγωγή προφορικού λόγου

Στην προφορική συναλλαγή, ο υποψήφιος του επιπέδου αυτού πρέπει να μπορεί να ανταποκρίνεται άμεσα στα γλωσσικά ερεθίσματα που δέχεται κάθε φορά, λαμβάνοντας υπόψη του τις κοινωνικές συνθήκες, τη σύσταση του ακροατηρίου, τις κοινωνικές σχέσεις του με το συνομιλητή/τους συνομιλητές του. Συνεπώς, αναμένεται να είναι σε θέση να συμμετέχει σε οποιαδήποτε συνομιλία ή συζήτηση έχοντας επαρκή γνώση ιδιωματικών εκφράσεων και όρων της καθομιλουμένης και με δυνατότητα να παράγει σαφή, ρέοντα σωστά δομημένο λόγο με αποτελεσματική λογική δομή. Παράλληλα, αναμένεται να έχει πλήρη έλεγχο των γραμματικών και συντακτικών δομών της γλώσσας καθώς και της φωνολογίας και να είναι σε θέση να ξεπερνάει την οποιαδήποτε γλωσσική δυσκολία αντιμετωπίζει, χωρίς αυτό να γίνεται εύκολα αντιληπτό από τους συνομιλητές του.

Ειδικότερα, πρέπει να μπορεί να συνομιλεί άνετα, είτε σε φιλικό είτε σε επίσημο/επαγγελματικό επίπεδο και να παραθέτει τα επιχειρήματά του για οποιοδήποτε θέμα, χωρίς να υστερεί από έναν φυσικό ομιλητή. Πρέπει να μπορεί άνετα να διαπραγματεύεται για την αγορά αγαθών ή υπηρεσιών παρουσιάζοντας μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα με σαφήνεια και πειστικότητα. Πρέπει να μπορεί να ανταλλάσσει πληροφορίες και συμβουλές για μια μεγάλη ποικιλία θεμάτων, να κατανοεί λεπτομερείς οδηγίες και να αντεπεξέρχεται με ευχέρεια στις δυσκολίες, που τυχόν θα συναντά (στη διάρκεια μιας συνέντευξης).

Επίσης, πρέπει να είναι σε θέση να χρησιμοποιεί ένα ευρύτατο και πλούσιο λεξιλόγιο με μεγάλη ευελιξία και ακρίβεια, χρησιμοποιώντας στοιχεία συνεκτικότητας. Πρέπει να μπορεί να εκφράζεται αυθόρμητα και να παρακάμπτει με επιδεξιότητα τις όποιες δυσκολίες σε περιστάσεις μονολόγου για περιγραφή εμπειριών, επιχειρηματολογία, δημόσιες ανακοινώσεις, προσφώνηση ακροατηρίων κτλ. Τέλος, πρέπει να είναι σε θέση να βρίσκει τις κατάλληλες δομές, ώστε να παίρνει ή να διατηρεί το λόγο ή να ζητάει διευκρινίσεις από άλλον ομιλητή.

Καταστάσεις Επικοινωνίας

Ο υποψήφιος αυτού του επιπέδου πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται και να χειρίζεται επιτυχώς όλες τις καταστάσεις επικοινωνίας που περιγράφονται στα προηγούμενα επίπεδα γνώσης της ελληνικής, αλλά και κάθε απρόβλεπτη επικοινωνιακή κατάσταση με την οποία δεν έχει καμιά εξοικείωση.

Επομένως, οι καταστάσεις επικοινωνίας στις οποίες μπορεί να εμπλακεί ο ομιλητής είναι απεριόριστες και δύσκολα μπορούν να προσδιοριστούν, εφόσον ο καθένας έχει διαφορετικά ενδιαφέροντα, ασχολίες και επικοινωνιακές ανάγκες.

Γενικά, οι καταστάσεις επικοινωνίας (όπως έχει διαφανεί και στα προηγούμενα επίπεδα) μπορούν να χωριστούν σε τέσσερα πεδία δράσης: το προσωπικό, το δημόσιο, το επαγγελματικό και το εκπαιδευτικό. Αλλά και πάλι δεν μπορούν να οριστούν απόλυτα πέρα από την περιγραφή που δόθηκε στα προηγούμενα επίπεδα, εφόσον στις περισσότερες περιπτώσεις το ένα πεδίο δράσης επικαλύπτει κάποιο άλλο. Από την άλλη, το προσωπικό πεδίο εξατομικεύει ενέργειες από τα άλλα πεδία.

Έτσι, λοιπόν, ορίζοντας την ικανότητα του ομιλητή ως προς την κατανόηση και την παραγωγή του προφορικού και του γραπτού λόγου, το είδος του λόγου και των κειμένων με τα οποία θα έρθει σε επαφή ως ακροατής, ομιλητής ή αναγνώστης, διαφαίνονται έμμεσα οι καταστάσεις επικοινωνίας στις οποίες μπορεί να εμπλακεί εκπληρώνοντας τις επικοινωνιακές του ανάγκες.

Προφορικός λόγος

Κατανόηση προφορικού λόγου

Ο υποψήφιος αυτού του επιπέδου πρέπει να είναι σε θέση να κατανοεί οποιοδήποτε είδος προφορικού λόγου, ζωντανά ή σε αναμετάδοση, ο οποίος εκφέρεται με την ταχύτητα ενός φυσικού ομιλητή, εφόσον βέβαια έχει λίγο χρόνο να εξοικειωθεί με την προφορά του συνομιλητή του ή με μια ενδεχόμενη μη πρότυπη προφορά ή διαλεκτικά στοιχεία που εμπεριέχονται στον λόγο και εφόσον αποκλειστούν ή μειωθούν θόρυβοι του περιβάλλοντος (δρόμος γεμάτος κόσμο, αγορά, καφέ), παραποιήσεις (κακές τηλεφωνικές συνδέσεις, κακή λήψη ραδιοφώνου, μεγάφωνα), άσχημες καιρικές συνθήκες που δημιουργούν πρόβλημα στην επικοινωνία (αέρας δυνατός) και άλλοι αρνητικοί παράγοντες.

Τα θέματα του προφορικού λόγου που μπορεί να κατανοεί ο ομιλητής είναι ποικίλα, από τα απλά καθημερινά (ανακοινώσεις, οδηγίες, συνομιλία μεταξύ φυσικών ομιλητών) μέχρι τα πιο εξειδικευμένα και αφηρημένα με πολλά στοιχεία της καθομιλουμένης ή και άγνωστη εν μέρει ορολογία (διάλεξη, δημόσια συζήτηση, δελτία ειδήσεων).

Ο υποψήφιος πρέπει να είναι σε θέση να ακούει με σκοπό να αντιλαμβάνεται την κεντρική ιδέα, να κατανοεί όλες τις λεπτομέρειες, να απομονώνει από ένα μακροσκελή λόγο ορισμένες συγκεκριμένες πληροφορίες που τον αφορούν άμεσα.

Είδη προφορικών κειμένων

Τα προφορικά κείμενα με τα οποία έρχεται σε επαφή ο υποψήφιος και πρέπει να μπορεί να κατανοεί είναι:

• διαπροσωπικοί διάλογοι και συνομιλίες
• ζωηρή συνομιλία και αντιπαράθεση μεταξύ φυσικών ομιλητών ακόμη και πάνω σε αφηρημένα, σύνθετα και συχνά όχι οικεία θέματα
• τηλεφωνικές συνδιαλέξεις
• οδηγίες
• δημόσιες συζητήσεις/αντιπαραθέσεις
• δημόσιες ανακοινώσεις
• διαλέξεις
• παρουσιάσεις βιβλίων
• κηρύγματα
• δελτία ειδήσεων
• περιγραφή και σχολιασμός αθλητικών γεγονότων
• επαγγελματικές συνεντεύξεις
• θεατρικά/κινηματογραφικά έργα
• τραγούδια

Παραγωγή προφορικού λόγου

Ο υποψήφιος πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιεί τη γλώσσα με ευελιξία και αποτελεσματικότητα για κοινωνικούς και επαγγελματικούς σκοπούς.

Αναλυτικότερα, ο προφορικός λόγος του υποψήφιου πρέπει να έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

Οργάνωση

Ο υποψήφιος πρέπει να μπορεί να οργανώνει τον λόγο του με βάση κάποιες παραμέτρους, όπως:

• θέμα
• πληροφορίες
• φυσική/χρονική ακολουθία
• αίτιο – αιτιατό
• συνοχή και συνεκτικότητα
• λογική διάταξη
• κατάλληλο ύφος

Ύφος

Ο υποψήφιος ανάλογα με την περίσταση πρέπει να χρησιμοποιεί και το κατάλληλο ύφος στο λόγο του, όπως:

• να δίνει έμφαση στα καίρια σημεία του λόγου του και να χρησιμοποιεί το κατάλληλο ύφος (φιλικό ή επίσημο) ανάλογα με το θέμα που διαπραγματεύεται
• να αναγνωρίζει αλλά και να χρησιμοποιεί σωστά το κατάλληλο ύφος στην προτροπή να αρχίσει μια διαδικασία, όπως:

α) προσωπικό (π.χ. Εντάξει, παιδιά; Φύγαμε! )

β) οικείο (π.χ. Άντε, ξεκινάμε! )

γ) ανεπίσημο (π.χ. Να αρχίσουμε;/Τι θα λέγατε να αρχίσουμε; )

δ) επίσημο (π.χ. Σας παρακαλώ να αρχίσουμε! )

ε) παγιωμένο (π.χ. Άρχεται η συνεδρίαση! )

Χαρακτηριστικά

Ο λόγος του ομιλητή αυτού του επιπέδου πρέπει να χαρακτηρίζεται από ένα ευρύ λεξιλογικό φάσμα, ευχέρεια, ακρίβεια, συνοχή, υψηλό βαθμό γραμματικού ελέγχου (τα τυχόν λάθη του δεν προκαλούν παρανόηση). Ο υποψήφιος πρέπει να έχει την ικανότητα:

• να εκφράζεται για μεγάλο χρονικό διάστημα με φυσική ροή χωρίς κόπο και δισταγμούς,
• να κάνει παύσεις για να σκεφτεί και να βρει τις κατάλληλες λέξεις, για να εκφράσει τις σκέψεις του ή να βρει κατάλληλο παράδειγμα ή εξήγηση, όμως χωρίς αυτό να είναι σε βάρος της φυσικής ροής του λόγου του,
• να αποδίδει ακόμη και λεπτές σημασιολογικές αποχρώσεις με ευκρίνεια όχι μόνο με τη χρήση ενός πλουσιότατου λεξιλογίου αλλά και μέσω της χρήσης με ακρίβεια ενός ευρέος φάσματος προσδιοριστικών μηχανισμών (επιρρήματα που εκφράζουν βαθμό, προτάσεις που εκφράζουν περιορισμούς),
• να δίνει έμφαση στα σημαντικά σημεία του λόγου του και να αποφεύγει την αμφισημία.

Δυνατότητες έκφρασης

Ο υποψήφιος πρέπει να είναι σε θέση:

• να απαντά σε ερωτήσεις με ευχέρεια ακόμη και σχετικές με αφηρημένα θέματα που δεν του είναι οικεία
• να εκφέρει λόγο σαφή, ρέοντα, καλά δομημένο, ώστε να γίνεται απόλυτα κατανοητός
• να μεταδίδει λεπτές σημασιολογικές αποχρώσεις με ακρίβεια, χρησιμοποιώντας με επιτυχία ένα ευρύ φάσμα λεξιλογίου και γραμματικών δομών
• να εκφράζει τις απόψεις του και να τις υποστηρίζει με τα κατάλληλα επιχειρήματα
• να αντιδρά σε αντεπιχειρήματα
• να περιγράφει τις εμπειρίες του
• να δίνει λεπτομερή περιγραφή μιας διαδικασίας που πρέπει να ακολουθηθεί
• να επεμβαίνει κατάλληλα σε μια συζήτηση τρίτων
• να δίνει σύνθετες πληροφορίες και συμβουλές στον επαγγελματικό του χώρο
• να παρακάμπτει τις τυχόν αδυναμίες του αναδιαρθρώνοντας τον λόγο του και ξεπερνώντας κάποια δυσκολία, χωρίς αυτό να επηρεάζει την αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας
• να χρησιμοποιεί ιδιωτισμούς και ιδιωματικές εκφράσεις
• να χρησιμοποιεί στρατηγικές για να προκαλέσει ή να κρατήσει το ενδιαφέρον του ακροατηρίου (π.χ. χρωματισμός φωνής, κατάλληλο λεξιλόγιο κτλ.).

Συνομιλία

Ο υποψήφιος πρέπει να μπορεί να συνομιλεί με άνεση, χρησιμοποιώντας το κατάλληλο λεξιλόγιο και ύφος, χωρίς να εμποδίζεται από κανενός είδους γλωσσικούς περιορισμούς, όχι μόνο για θέματα της κοινωνικής ή της προσωπικής του ζωής, αλλά και για πιο αφηρημένους και εξειδικευμένους τομείς.

Ανεπίσημη συζήτηση

Ο υποψήφιος πρέπει να μπορεί να παρακολουθεί και να παίρνει μέρος σε ομαδικές συζητήσεις πάνω σε θέματα που δεν του είναι οικεία και να συμβάλλει σε συναλλαγές τρίτων.

Συνδιαλλαγή για απόκτηση υπηρεσιών

Ο υποψήφιος πρέπει να είναι σε θέση να αντεπεξέρχεται γλωσσικά, όχι μόνο στις συνηθισμένες πτυχές της καθημερινής ζωής, αλλά και να διαπραγματεύεται τη λύση ενός προβλήματος που προκύπτει (σε περίπτωση ενός τροχαίου ατυχήματος), να χρησιμοποιεί πειστική γλώσσα για να καθορίζει τις απαιτήσεις και να δηλώνει σαφώς τα όρια των παραχωρήσεων που είναι διατεθειμένος να κάνει.

Ακόμη, πρέπει να μπορεί να εκφράζει τα παράπονά του και να απαιτεί την ικανοποίησή του σε περιπτώσεις αθέτησης των υποχρεώσεων των άλλων απέναντί του.

Ανταλλαγή πληροφοριών

Ο υποψήφιος πρέπει να είναι σε θέση:

• να κατανοεί και να ανταλλάσσει σύνθετες πληροφορίες και συμβουλές πάνω σε καθημερινά θέματα γενικού ενδιαφέροντος, αλλά και πάνω σε ζητήματα σχετικά με το επάγγελμά του
• να διαβιβάζει αξιόπιστα λεπτομερείς πληροφορίες
• να δίνει σαφή και λεπτομερή περιγραφή της διεξαγωγής μιας διαδικασίας
• να συνθέτει και να αναφέρει πληροφορίες που έχει από διάφορες πηγές.

Επίσημη συζήτηση

Ο υποψήφιος με άνεση και χωρίς να μειονεκτεί έναντι των φυσικών ομιλητών πρέπει να μπορεί να συμμετέχει σε επίσημη συζήτηση εκφράζοντας με σαφήνεια τις απόψεις του και επιχειρηματολογώντας. Πρέπει να μπορεί να επιλέγει από ένα ευρύ φάσμα λειτουργιών του συνεχούς λόγου που έχει στη διάθεσή του, προκειμένου να πάρει τον λόγο ή να κερδίσει χρόνο και να σκεφτεί πριν απαντήσει. Ακόμη, πρέπει να είναι σε θέση να παίρνει μέρος σε μια αντιπαράθεση αντιδρώντας με γλωσσική ευχέρεια.

Συνεργασία με προσανατολισμό σε στόχο

Ο υποψήφιος, όταν βρεθεί στην ανάγκη να συνεργαστεί με κάποιον άλλο για την επίτευξη ενός στόχου (οργάνωση μιας εκδήλωσης, συζήτηση ενός εγγράφου), πρέπει να μπορεί:

• να κατανοεί λεπτομερείς οδηγίες
• να βοηθάει στην πρόοδο μιας εργασίας
• να παρουσιάζει με σαφήνεια κάποιο πρόβλημα
• να κάνει υποθέσεις για τα πιθανά αίτια κάποιου προβλήματος ή τις επιπτώσεις του
• να κάνει προτάσεις ζυγίζοντας τα υπέρ και τα κατά κάθε πιθανής λύσης
• να θέτει ερωτήσεις για να βεβαιωθεί ότι κατάλαβε απόλυτα τον συνομιλητή/τους συνομιλητές του και να διευκρινίζει αμφίσημα σημεία
• να ζητάει από τους άλλους να πάρουν μέρος σε μια συζήτηση.

Συνεντεύξεις

Ο υποψήφιος πρέπει να μπορεί να δίνει αλλά και να παίρνει συνεντεύξεις (αν η επαγγελματική του θέση το επιβάλλει) οργανώνοντας τη συνομιλία με απόλυτη ευχέρεια.

Στρατηγικές προφορικής συναλλαγής

Κατά τη διάρκεια μιας προφορικής συναλλαγής εναλλάσσονται οι ρόλοι ακροατή και συνομιλητή, άρα εναλλάσσονται και οι στρατηγικές αντίληψης και παραγωγής. Ο υποψήφιος αυτού του επιπέδου πρέπει να μπορεί να διατηρεί μια συνεχή γραμμή προσέγγισης με τον συνομιλητή/τους συνομιλητές του, ζητώντας εξηγήσεις (ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που ο λόγος εμπεριέχει διαλεκτικά στοιχεία άγνωστα ως προς αυτόν), ανακεφαλαιώνοντας και συνοψίζοντας, ώστε να είναι σίγουρος ότι ο στόχος της προφορικής συναλλαγής έχει επιτευχθεί.

Δραστηριότητες και στρατηγικές διαμεσολάβησης

Ο υποψήφιος πρέπει να είναι σε θέση να λειτουργεί με επιτυχία ως διαμεσολαβητής, σε ανεπίσημες περιπτώσεις, ανάμεσα σε ομιλητές ως διερμηνέας ή ως μεταφραστής.

Ως διερμηνέας πρέπει να μπορεί να αναλάβει:

άτυπη διερμηνεία (Ελλήνων επισκεπτών στη χώρα του, ξένων επισκεπτών στην Ελλάδα, σε κοινωνικές/επαγγελματικές συναντήσεις μεταξύ συγγενών, φίλων).

Ως μεταφραστής πρέπει να μπορεί να αναλάβει:

• περιλήψεις άρθρων σε περιοδικά και εφημερίδες
• παράφραση σε εξειδικευμένα κείμενα.

Γραπτός λόγος

Κατανόηση γραπτού λόγου

Ο υποψήφιος αυτού του επιπέδου πρέπει να είναι σε θέση να κατανοεί όλους τους τύπους γραπτού λόγου, ακόμη και αν δεν έχουν σχέση με τον δικό του τομέα ειδίκευσης.

Τα κείμενα μπορεί να είναι από πολύ απλά, που μπορεί να συναντά καθημερινά (κάποιες πληροφορίες στη συσκευασία ενός προϊόντος για τη σωστή διατήρησή του), μέχρι αφηρημένα, σύνθετα λογοτεχνικά δοκίμια με στοιχεία καθομιλουμένης και ιδιωματικές εκφράσεις, επαγγελματικά έγγραφα ή επίσημη αλληλογραφία. Ίσως σε κείμενα σύνθετα και ειδικού περιεχομένου περιστασιακά να πρέπει να καταφεύγει σε λεξικό για απόλυτη βεβαιότητα.

Ακόμη πρέπει να μπορεί να αντιλαμβάνεται τις λεπτές διακρίσεις ύφους, να ανταποκρίνεται με επιτυχία στο ζητούμενο και να εκπληρώνει επιτυχώς τις επικοινωνιακές του ανάγκες.

Ο υποψήφιος αυτού του επιπέδου διαβάζει ένα κείμενο για να κατανοήσει:

• το θέμα γενικά
• την κεντρική ιδέα
• συγκεκριμένες πληροφορίες
• όλες τις λεπτομέρειες.

Στόχοι κατανόησης

Συγκεκριμένα, ο υποψήφιος διαβάζει ένα κείμενο για:

• γενικό προσανατολισμό
• να καταλαβαίνει το θέμα το οποίο αναπτύσσεται ακόμη και αν δεν είναι μέσα στα ενδιαφέροντά του. Μπορεί να εντοπίζει τα σημεία που τον βοηθούν να αποκτήσει μια σφαιρική γνώση του θέματος. Καταλαβαίνει το περιεχόμενο ειδήσεων, άρθρων και αναφορών πάνω σε ένα ευρύ φάσμα επαγγελματικών θεμάτων.
• πληροφορίες
• να κατανοεί λεπτομερή, σύνθετα και εκτενή κείμενα που πιθανόν να συναντήσει στην επαγγελματική ή ακαδημαϊκή του ζωή, να εντοπίζει λεπτά σημεία που τον βοηθούν να καταλάβει στάσεις και απόψεις του συγγραφέα του κειμένου, που δηλώνονται ή και υπονοούνται.
• οδηγίες που θα ακολουθήσει

Ο υποψήφιος πρέπει να μπορεί να κατανοεί, εφόσον μπορεί να ξαναδιαβάσει τα δύσκολα σημεία, αν χρειαστεί, λεπτομερείς και σύνθετες οδηγίες σχετικά με τη χρήση ενός μηχανήματος, ή μιας διαδικασίας που θα πρέπει να ακολουθήσει. Οι οδηγίες μπορεί να είναι σχετικές ή και όχι με την ειδικότητά του.

• εξαγωγή συμπερασμάτων

Ο υποψήφιος πρέπει να μπορεί μέσα σε ένα κείμενο να εντοπίζει λεκτικές και γραμματικές ενδείξεις για να συμπεράνει τη στάση, τις διαθέσεις και τις προθέσεις του συγγραφέα του κειμένου και ο ίδιος να κάνει προβλέψεις για το τι θα ακολουθήσει.

• ψυχαγωγία

Ο υποψήφιος πρέπει να είναι σε θέση να διαβάζει οποιοδήποτε λογοτεχνικό κείμενο παρακολουθώντας την πλοκή του, κριτικές θεατρικών ή και κινηματογραφικών έργων, παρουσιάσεις βιβλίων.

Ακόμη ο υποψήφιος πρέπει να είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται:

• τον σκοπό της σύνταξης ενός κειμένου
• τον αποδέκτη του κειμένου
• την οπτική γωνία του συγγραφέα μέσα από τον τίτλο
• το κεντρικό θέμα της κάθε παραγράφου
• την έκφραση απόψεων μέσα από τη χρήση επιθέτων, ρημάτων, φράσεων, σημείων στίξης
• το ουσιώδες από το επουσιώδες
• το μήνυμα που στέλνει το κείμενο.

Οπτικο-ακουστική κατανόηση

Ο υποψήφιος πρέπει να μπορεί με μεγάλη άνεση να παρακολουθεί ένα κείμενο που διαβάζεται ή να παρακολουθεί ταινίες που προβάλλονται με υπότιτλους, εφόσον η ταχύτητά τους το επιτρέπει.

Είδη γραπτών κειμένων

Τα γραπτά κείμενα με τα οποία μπορεί να έρθει σε επαφή ο υποψήφιος είναι:

• κείμενα στις συσκευασίες προϊόντων
• ενημερωτικά φυλλάδια
• διαφημιστικό υλικό
• εγχειρίδια οδηγιών
• δημόσιες ανακοινώσεις
• έντυπα ερωτηματολόγια
• προσωπικές και επαγγελματικές επιστολές
• σημειώματα, μηνύματα
• βάσεις δεδομένων
• βιβλία
• λεξικά
• εφημερίδες
• χρονογραφήματα
• περιοδικά (ποικίλης ύλης και επιστημονικά)
• λευκώματα, τουριστικοί οδηγοί, οδηγοί αρχαιολογικών χώρων
• λογοτεχνικά κείμενα
• κριτικές λογοτεχνικών, θεατρικών, κινηματογραφικών έργων
• παρουσιάσεις βιβλίων
• σχόλια
• αναφορές, εκθέσεις, υπομνήματα
• έγγραφα, συμβόλαια
• σταυρόλεξα, κόμικς

Παραγωγή γραπτού λόγου

Ο υποψήφιος αυτού του επιπέδου υιοθετώντας το κατάλληλο και αποτελεσματικό για κάθε περίσταση ύφος πρέπει να είναι σε θέση:

• να συμπληρώνει έντυπα
• να απαντά σε ερωτηματολόγια
• να συντάσσει βιογραφικό
• να αλληλογραφεί σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο
• να περιγράφει εμπειρίες και γεγονότα (γραπτή κατάθεση)
• να κρατά σημειώσεις από διαλέξεις, σεμινάρια, παραδόσεις πανεπιστημιακού επιπέδου
• να κάνει παραπομπές σε υπάρχον κείμενο
• να μετασχηματίζει ένα κείμενο
• να κάνει περιλήψεις από μακροσκελή κείμενα
• να κάνει περιλήψεις πληροφοριών από διάφορες πηγές, ανασυνθέτοντας τα δεδομένα και παρουσιάζοντας ένα καλά δομημένο κείμενο
• να κάνει το διάγραμμα της δομής ενός κειμένου
• να χωρίζει ένα κείμενο σε νοηματικές ενότητες
• να βρίσκει το νοηματικό κέντρο κάθε παραγράφου ενός κειμένου και να δίνει τίτλο σε κάθε παράγραφο
• να συγγράφει άρθρα για εφημερίδες και περιοδικά
• να συγγράφει αναφορές και υπομνήματα
• να κάνει τεκμηριωμένα σχόλια
• να κάνει παρουσιάσεις βιβλίων (συγγραφέας, περιεχόμενο, δομή, σχόλια, εκτίμηση κειμένου)
• να κάνει τεκμηριωμένη κριτική

Γραπτή συναλλαγή

Ο υποψήφιος πρέπει να μπορεί να επιτελεί επιτυχώς τις επικοινωνιακές του ανάγκες ως παραλήπτης και αποστολέας γραπτών κειμένων σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο:

• ανταλλάσσοντας σημειώματα (που ζητούν πληροφορίες ή εξηγούν τυχόν προβλήματα) και υπενθυμίσεις
• αλληλογραφώντας
• στέλνοντας μηνύματα μέσω τηλεομοιοτύπου (fax) ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, μηνύματα σε κινητό τηλέφωνο
• συμμετέχοντας σε συσκέψεις εξ αποστάσεως.

Στρατηγικές παραγωγής προφορικού και γραπτού λόγου

Ο υποψήφιος πρέπει να έχει την ικανότητα να καταφεύγει σε κάποιες στρατηγικές στον προφορικό και γραπτό λόγο, ώστε να παράγει λόγο ακριβή και καλά δομημένο. Πιο συγκεκριμένα πρέπει:

• να εκμεταλλεύεται όλες τις γλωσσικές του δυνατότητες
• να γνωρίζει και να υπολογίζει τον ακροατή ή τον αναγνώστη
• να παρακολουθεί τις εκφράσεις του προσώπου, τις χειρονομίες του συνομιλητή του και να διαμορφώνει ανάλογα τον λόγο του
• να τροποποιεί και να προσαρμόζει το μήνυμά του ανάλογα με αυτό που μπορεί να εκφράσει και όχι με αυτό που θα ήθελε
• να παραφράζει, όταν αντιλαμβάνεται ότι δεν είναι σίγουρος
• να επανέρχεται και να αναδομεί κάποια δύσκολα σημεία που καταλαβαίνει ότι δεν αποδόθηκαν με ακρίβεια
• να παρακάμπτει τις αδυναμίες του με τρόπο που δε γίνεται εύκολα αντιληπτός
• να χρησιμοποιεί γλωσσικό υλικό για το οποίο είναι σχεδόν σίγουρος
• στην παραγωγή γραπτού λόγου να χρησιμοποιεί πρόχειρες σημειώσεις για την καλύτερη διαμόρφωση των σκέψεών του, αν υπάρχει η δυνατότητα
• σε περίπτωση λάθους να μη διστάζει να το διορθώσει, όπως θα έκανε και ένας φυσικός ομιλητής.

Λεξιλόγιο

Το επίπεδο της γλωσσικής επίδοσης του υποψήφιου αυτού του επιπέδου χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερα υψηλό. Τα λάθη τα οποία πιθανόν κάνει δε δημιουργούν κανένα πρόβλημα στην επιτυχή επικοινωνία.

Ο υποψήφιος πρέπει να μπορεί να εκμεταλλεύεται τη σχεδόν τέλεια γνώση ενός πολύ ευρέος φάσματος λεξιλογίου, για να διατυπώνει τις σκέψεις του με ακρίβεια, να δίνει έμφαση (με τη χρήση επιθέτων, επιρρημάτων), να αποφεύγει την αμφισημία και να μπορεί να χρησιμοποιεί σωστά τις συναισθηματικές, μεταφορικές και παιγνιώδεις χρήσεις των λέξεων.

Ακόμη, πρέπει να μπορεί να διακρίνει μεταξύ λόγιων και δημοτικών τύπων, να τους χρησιμοποιεί ανάλογα με το επίπεδο ύφους και να ερμηνεύει τη λειτουργία τους. Συγκεκριμένα:

1. Λεξιλογικά ζεύγη λαϊκής-λόγιας μορφής

Ο υποψήφιος πρέπει να είναι ενήμερος για τα εξής ζεύγη:

• διαφορετικές λέξεις π.χ. νερό-ύδωρ, ψωμί-άρτος, τριαντάφυλλο-ρόδο κτλ.

• παράλληλους φωνητικούς τύπους με ίδια σημασία π.χ. εκκλησιά-εκκλησία, αρύς-αραιός, γενιά-γενεά, λευτεριά-ελευθερία, θεριό-θηρίο, κουφός-κωφός, νιος-νέος, παλιός-παλαιός κτλ.

• παράλληλους φωνητικούς τύπους με διαφορετική σημασία

(σημασιολογικά ζεύγη)

π.χ. μιλιά-ομιλία, πραμάτεια-πραγματεία, δουλειά-δουλεία, στοιχειό-στοιχείο,

αφεντιά-αφθεντία, χωριό-χωρίο κτλ.

• παράγωγο λεξιλόγιο λαϊκής και λόγιας προέλευσης

π.χ. νερό-ύδωρ: νερουλάς, νεροποντή / υδάτινος, υδροφόρος,

ψωμί-άρτος: ψωμάς, ψωμάκι / αρτοποιός, αρτοσκευάσματα,

τριαντάφυλλο-ρόδο: τριανταφυλλένιος / ροδώνας, ροδέλαιο,

κουφός-κωφός: κουφαμάρα, ξεκουφαίνω / κωφάλαλος, κώφωση, υπόκωφος,

νιος-νέος: νιόπαντρος, ξανανιώνω, / νεοσύλλεκτος, νεολιθικός, ανανεώνω,

παλιός-παλαιός: παλιώνω, παλιόφιλος / παλαιοπωλείο, παλαιοντολογία, παλαιογραφία

2. Δάνεια, δανεισμός

Ο υποψήφιος πρέπει να αναγνωρίζει και να χρησιμοποιεί σωστά τις δάνειες λέξεις:

• επίγνωση της ποικιλομορφίας που προκύπτει από την επαφή των γλωσσών
• δάνεια σε λεξιλογικό, μορφολογικό, σημασιολογικό, συντακτικό επίπεδο, π.χ. το επίθημα –ε: παντοφλ-έ, κυριλ-έ κτλ.
• είδη δανείων:

1. μεταφραστικά δάνεια (ουρανοξύστης
2. σημασιολογικά δάνεια (ποντίκι για την περιφερειακή συσκευή του υπολογιστή), αντιδάνεια (μικρόβιο, γεωλογία, καρδιογράφημα),
3. λόγια δάνεια (ορολογία από διάφορα πεδία),
4. λαϊκά δάνεια (σπίτι, καφές, βαπόρι, γκολ, πιάτσα, σιντί)

• προσαρμογή των δανείων στο μορφολογικό σύστημα της ελληνικής, π.χ. τρακτέρ-τρακτέρι-τρακτεράκι, γκολ-γκολάκι-γκολάρα-γκολτζής, κεφτές, μιναρές, πουρές

3. Ειδικά λεξιλόγια, επαγγελματικά, επιστημονικά

Ο υποψήφιος εκτός από το λεξιλόγιο της ειδικότητάς του, πρέπει να γνωρίζει ορισμένες λέξεις από τα ειδικά λεξιλόγια που χρησιμοποιούνται σε καθημερινή βάση.

4. Ουσιαστικά από άλλα μέρη του λόγου (ουσιαστικοποίηση)

Τα ουσιαστικοποιημένα μέρη του λόγου πρέπει να είναι μέρος του λεξιλογίου του υποψήφιου. Συγκεκριμένα:

• από λόγια απαρέμφατα ή μετοχές

π.χ. το είναι, το φαίνεσθαι, το γίγνεσθαι, το λέγειν, το πρέπον, το δέον

• με αντωνυμίες και επιρρήματα

π.χ. το εγώ, το εμείς, το πριν, το μετά, το άλλοτε

• από επίθετα (επίσημο, υψηλό ύφος)

π.χ. το σωστό, το ωραίο, το κοινωνικό, το πολιτικό

5. Ιδιωτισμοί, παροιμίες

Επιπλέον, ο υποψήφιος πρέπει να αναγνωρίζει πολλές παροιμίες και ιδιωτισμούς και να μπορεί να χρησιμοποιεί σωστά πολλούς από αυτούς, ξέροντας δε και την πολυσημία ενός μεγάλου αριθμού λέξεων, πρέπει να μπορεί να τις χειριζεται κατάλληλα και να ποικίλλει τον λόγο του. Πρέπει να γνωρίζει ακόμη κάποιους μη-γλωσσικούς ήχους ή φθόγγους που χρησιμοποιούνται από τους φυσικούς ομιλητές (π.χ. μπλιαχ για έκφραση αηδίας) και να είναι σε θέση να τους χρησιμοποιεί στην κατάλληλη θέση.

Φωνητική-Φωνολογία-Γραφή

Ο υποψήφιος αυτού του επιπέδου πρέπει να έχει πλήρη γνώση του φωνολογικού συστήματος της ελληνικής. Ενδεικτικά αναφέρονται κάποια σημεία τα οποία πρέπει να κατέχει ο υποψήφιος, όπως:

α) τροπές φθόγγων

κανονικά σε προφορικό συνεχή λόγο αλλά και ανάλογα με το επίπεδο ύφους :

• αφομοίωση

π.χ. Ας βγούμε με την παρέα μας. [azvγumemeti(m)bareamas]

• ανομοίωση (από τους λόγιους στους δημοτικούς-λαϊκούς τύπους)

π.χ. κτυπώ>χτυπώ, πτωχός>φτωχός, χθεσινός>χτεσινός, περίπτερο, πτέρυγα αλλά φτερό, φτερωτός

• αλλαγές αρχικού φωνήεντος (διαλεκτικοί, λαϊκοί, λογοτεχνικοί τύποι)

π.χ. εγγόνι-αγγόνι, εμπρός-ομπρός-μπρος, εξάδερφος-αξάδερφος-ξάδερφος,

όμορφος-έμορφος, έντερα-άντερα, έξαφνα-άξαφνα

β) επιτονισμός/σχήματα επιτονισμού

Διακριτική λειτουργία του επιτονισμού (και αντίστοιχα της στίξης στον γραπτό λόγο), όπως στην κατάφαση-ερώτηση, στην έκφραση θαυμασμού, απορίας

π.χ. Ήρθε ο Γιάννης . / Ήρθε ο Γιάννης; / Ήρθε ο Γιάννης!

γ) τονισμός

Διακριτική λειτουργία του τονισμού ως προς το ύφος (δημοτικό-λαϊκό, λόγιο) όπως:

• καταβιβασμός του τόνου στη γενική των επιθέτων

π.χ. διαφόρου, διαφόρων ειδών, αναλόγου επιπέδου (λόγιος τονισμός)

• αναβιβασμός του τόνου στη γενική ενικού πολυσύλλαβων ουσιαστικών

π.χ. πανεπιστημίου, περιεχομένου (δημοτικός τονισμός)

δ) σύστημα τονισμού

• μονοτονικό (γενικοί κανόνες, προβλήματα, άλλες προτάσεις)
• πολυτονικό (κείμενα γραμμένα πριν το 1976), τόνοι (οξεία, βαρεία, περισπωμένη),πνεύματα (ψιλή, δασεία), για εξοικείωση με παλαιότερα κείμενα

ε) ορθογραφία

• ομόηχων καταλήξεων

π.χ. ρημάτων σε –αίνω/-ένω, -ίζω/-ήζω/-ύζω, -ίσω/-ήσω/-ύσω, επιθέτων σε -ύς /-ής

• διακριτική λειτουργία της ορθογραφίας

π.χ. απλώς/απλός, αναβάλλω/αναβάλω, πολλοί/πολύ, λείπει/λύπη/λίπη, ευτυχείς/ευτυχής, αυτή/αυτοί/αφτί

στ) μεταγραφή ξένων ονομάτων

κύριων και κοινών ονομάτων στα ελληνικά (καθιερωμένη και μη)

π.χ. Σέξπιρ/Σαίξπηρ, Πίτερ/Πήτερ, Ουγκό/Ουγκώ, Βολτέρος/Βολταίρος, γκολ, ασανσέρ

Κοινωνιογλωσσικά Στοιχεία

Η γνώση και η κατανόηση της σχέσης (ομοιότητες και διακριτικές διαφορές) ανάμεσα στην κοινωνία της ιδιαίτερης πατρίδας του υποψηφίου και της ελληνικής κοινωνίας, αναπτύσσει μια διαπολιτισμική επίγνωση. Αυτή επιτρέπει στον υποψήφιο να αποκτήσει κοινωνικές δεξιότητες και να συμπεριφέρεται σύμφωνα με τις κοινωνικές συμβάσεις της ελληνικής κοινωνίας, διεκπεραιώνοντας αποτελεσματικά τις δραστηριότητες ρουτίνας που απαιτούνται στην καθημερινή ζωή, αλλά και στην εκτέλεση των καθηκόντων του στην επαγγελματική του απασχόληση.

Συγκεκριμένα ο υποψήφιος αυτού του επιπέδου πρέπει να είναι βαθύς γνώστης των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της ελληνικής κοινωνίας που έχουν σχέση με την καθημερινή ζωή (ώρες γευμάτων, εργασιακές πρακτικές και ωράρια, δημόσιες αργίες), συνθήκες ζωής, επίπεδο διαβίωσης, διαπροσωπικές σχέσεις (χειρονομίες, εκφράσεις προσώπου, στάσεις σώματος, σχέσεις εγγύτητας) και κοινωνικές συμβάσεις (γλωσσικές και μη γλωσσικές), όπως αυτά αναλύονται στα προηγούμενα επίπεδα γνώσης της ελληνικής. Ακόμη, πρέπει να είναι γνώστης των αξιών (ηθικές) και πεποιθήσεων (θρησκευτικές, πολιτικές ιδέες) που χαρακτηρίζουν την ελληνική κοινωνία.

Ο υποψήφιος πρέπει να διαθέτει, ακόμη, πολύ καλή γνώση ιδιωτισμών και στοιχείων της καθομιλουμένης με επίγνωση των συνδηλωτικών επιπέδων της σημασίας. Πρέπει να μπορεί να αντιλαμβάνεται τις κοινωνιογλωσσικές και κοινωνιοπολιτισμικές συνέπειες της γλώσσας και να μπορεί να αντιδρά ανάλογα.

Αναμένεται να γνωρίζει και να χρησιμοποιεί σωστά το κατάλληλο ύφος για κάθε περίσταση καθώς και τους δείκτες κοινωνικών σχέσεων για τη σωστή επιλογή χαιρετισμών και προσφωνήσεων στις κοινωνικές και επαγγελματικές του επαφές.

Επίσης, ο υποψήφιος πρέπει να έχει επίγνωση της κατάστασης διγλωσσίας που χαρακτήριζε την ελληνική (καθαρεύουσα/δημοτική) και των επιπτώσεών της στη διαμόρφωση της νέας ελληνικής γλώσσας, ενώ μπορεί να διακρίνει άνετα το λόγιο επίπεδο ύφους και τις ιδιαίτερες λειτουργίες του.

Τέλος, πρέπει να είναι εξοικειωμένος με την ιστορία της ελληνικής γλώσσας (διαχρονία) και με τη διαλεκτική και κοινωνιογλωσσική διαφοροποίηση (συγχρονία). Δηλαδή, πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίζει ή/και να χρησιμοποιεί δείκτες από:

α) παλαιότερες φάσεις της ελληνικής (καταλήξεις της καθαρεύουσας π.χ. ανδρός, κυβερνήσεως κτλ., στερεότυπες λόγιες εκφράσεις π.χ. Δόξα τω Θεώ, εν τάχει, εν συντομία, συν τω χρόνω, συν τοις άλλοις, συν Αθηνά και χείρα κίνει.)

β) τις νεοελληνικές διαλέκτους και ιδιώματα (ποντιακή, κυπριακή, κρητική κτλ.) και τις κοινωνιολέκτους (λαϊκή γλώσσα, γλώσσα των νέων, αργκοτικά ιδιώματα κτλ.) και

γ) τα διαφορετικά επίπεδα ύφους (επίσημο, ουδέτερο, ανεπίσημο, οικείο, προσωπικό)

---

[1] Ευσταθιάδης, Στ. & Τσαγγαλίδης, Α. (επιμ.) 2007. Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς για τη γλώσσα: εκμάθηση, διδασκαλία, αξιολόγηση. Θεσσαλονίκη: ΚΕΓ www.komvos.edu.gr, σ. 26.