πιστοποίηση ελληνομάθειας.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η συζήτησή μας, λοιπόν, εδώ με τον κο Βασίλη Λαμπρινουδάκη, αρχαιολόγο, πρόεδρο στην επιστημονική επιτροπή συντήρησης μνημείων Επιδαύρου, και τον κο Ευάγγελο Καζολιά, πολιτικό μηχανικό, που επιμελείται των έργων στο θέατρο. Κε Λαμπρινουδάκη γυρίζουμε λοιπόν πίσω.
ΛΑΜΠΡΙΝΟΥΔΑΚΗΣ: Γυρίζουμε πίσω.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ήταν εδώ καταρχήν το ιερό; Και πώς ήρθε μετά. Τελοσπάντων. Θα τα πούμε ένα ένα.
ΛΑΜΠΡΙΝΟΥΔΑΚΗΣ: Θα μου επιτρέψετε…
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Παρακαλώ!
ΛΑΜΠΡΙΝΟΥΔΑΚΗΣ: …μια και μιλήσαμε για την κοπέλα η οποία τραγούδησε τόσο ωραία, να επιστρέψω λίγο στην ακουστική του θεάτρου αυτού. Την άκουσαν οι ακροατές μας και την άκουσαν με εστραμμένο το πρόσωπο προς το κοίλο, ενώ εμείς είμαστε από πίσω. Που σημαίνει ότι η ακουστική αυτή είναι πάρα πολύ αποτελεσματική. Αυτό είναι ένα θέατρο, το οποίο σχεδιάστηκε με τρία κέντρα. Αυτό είναι το μυστικό της ακουστικής. Δηλαδή το κεντρικό κομμάτι του έχει ακτίνα από το κέντρο της ορχήστρας, ενώ τα δύο άλλα κομμάτια έχουν ένα πιο μακρινό κέντρο και με αυτόν τον τρόπο ανοίγει το κοίλο προς τη σκηνή και δημιουργεί αυτή την πολύ ωραία χοάνη, η οποία δίνει πίσω την φωνή. Έτσι εξηγείται αυτή η πολύ καλή ακουστική ενός θεάτρου που έγινε από έναν πάρα πολύ σημαντικό άνθρωπο, τον Πολύκλειτο τον Αργείο, έναν αρχιτέκτονα. Δεν ξέρουμε αν είναι ακριβώς ο ίδιος που έκανε τη Θόλο της Επιδαύρου, αλλά πρόκειται για έναν πολύ σημαντικό αρχιτέκτονα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η τεχνική προϋπήρχε, κε Λαμπρινουδάκη, ή εφαρμόζεται…;
ΛΑΜΠΡΙΝΟΥΔΑΚΗΣ: Εφαρμόζεται εδώ πρώτη φορά. Αυτή η τεχνική εφαρμόζεται εδώ. Είναι ένα θέατρο που χωράει γύρω στους 12.000 θεατές με 35 σειρές καθίσματα στο θέατρο και άλλες 20 στο επιθέατρο. Και είναι 11 κερκίδες και 22 κερκίδες πάνω.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τεράστιο.
ΛΑΜΠΡΙΝΟΥΔΑΚΗΣ: Φανταστείτε. Είναι τεράστιο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Λαξεύστηκε βράχος, κε Λαμπρινουδάκη;
ΛΑΜΠΡΙΝΟΥΔΑΚΗΣ: Όχι. Αυτό ήταν ένα φυσικό κοίλωμα. Πάντοτε οι αρχαίοι φρόντιζαν να εξοικονομούν τα θέατρά τους σε τέτοια κοιλώματα, το οποίο βέβαια συμπληρώθηκε με τα πλάγια, τα οποία κρατούνται από αυτά τα μεγάλα αναλήμματα, τα οποία βλέπετε. Η πέτρα είναι από την περιοχή εδώ, είναι ένας σκληρός ασβεστόλιθος.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και είναι ο λίθος… Με συγχωρείτε που σας διακόπτω. Κάνουμε συνήθως από τα λατομεία μας.
ΛΑΜΠΡΙΝΟΥΔΑΚΗΣ: Ναι.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Να φανταστώ κάτι τέτοιο; Ή είναι δημιούργημα αυτό εδώ που βρήκαν οι πρόγονοί μας;
ΛΑΜΠΡΙΝΟΥΔΑΚΗΣ: Όχι. Έχει λατομεία τα οποία μάλιστα τα αρχαία λατομεία τα έχουμε εντοπίσει, όχι ειδικά για το θέατρο, αλλά γενικά για το ιερό. Να πω κάτι ακόμη: συνήθως ο κόσμος ακούει ότι το θέατρο έγινε τον 4ο αιώνα π.Χ. στο τέλος, ενώ το επιθέατρο έγινε τον 2ο. Είχαμε μία πάρα πολύ ωραία ανακάλυψη τον τελευταίο καιρό. Όταν ο κος Καζολιάς ξεκίνησε να ανατάξει, δηλαδή να ξαναφέρει στη θέση τους τα τελευταία εδώλια πάνω, τα οποία τα νερά τα είχαν…
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: … διαβρώσει…
ΛΑΜΠΡΙΝΟΥΔΑΚΗΣ: διαβρώσει, ανακαλύψαμε κάτω από ένα τέτοιο εδώλιο ένα αγγείο σπασμένο, αλλά ολόκληρο, και είναι γνωστή αυτή η πρακτική των αρχαίων, όταν τελειώνει ένα έργο, να ευχαριστούν τον θεό με μια αναίμακτη θυσία.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μάλιστα.
ΛΑΜΠΡΙΝΟΥΔΑΚΗΣ: Λοιπόν αυτό είναι μια αναίμακτη θυσία, το αγγείο είναι του 4ου αιώνα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και το πιστοποιήσατε με αυτόν τον τρόπο…
ΛΑΜΠΡΙΝΟΥΔΑΚΗΣ: Ναι, ακριβώς. Κατά πάσα πιθανότητα όλο το θέατρο έχει σχεδιαστεί και έχει πραγματοποιηθεί, το κοίλο τουλάχιστον, τον 4ο αιώνα. Στη σκηνή βέβαια έχουμε και μεταγενέστερες….
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Όπως αυτά που μας έχουν πει και για την Ακρόπολη ότι από κάτω μάρκαραν τα μάρμαρα και άφηνε, άφηνε ο τεχνίτης του παρελθόντος το αποτύπωμά του στην ιστορία.
ΛΑΜΠΡΙΝΟΥΔΑΚΗΣ: Εδώ είναι κάτι περισσότερο. Είναι μία ευχαριστία για την καλή έκβαση του έργου. Ξέρουμε τέτοιες θυσίες από την αρχαιότητα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εδώ να φανταστούμε συνεπώς ότι το αρχικό…
ΚΑΖΟΛΙΑΣ: Είναι ασβεστόλιθος.
ΛΑΜΠΡΙΝΟΥΔΑΚΗΣ: Είναι ασβεστόλιθος. Μάρμαρο είναι ορισμένα μόνο κομμάτια.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ήταν λευκό δηλαδή;
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Όχι. Ήταν γκρίζος, γκρίζος ασβεστόλιθος ή και ένας κοικκινωπός.
ΛΑΜΠΡΙΝΟΥΔΑΚΗΣ: Ροδόχρους, το λέμε εμείς, δηλαδή κόκκινο, όπως τον βλέπετε εκεί.
ΚΑΖΟΛΙΑΣ: Αναλόγως δηλαδή τι βρίσκαν στα λατομεία της περιοχής εδώ, τι πέτρωμα έβρισκαν. Χρησιμοποίησαν τον γκρίζο ή τον ερυθρωπό. Παρουσιάζεται ο ερυθρωπός λίγο πιο ευπαθής και με τα χρόνια, λίγο γερασμένο τώρα πια το υλικό, έχει πιο πολλές ρηγματώσεις, είναι πιο εύθρυπτος και είναι και μικρότερης ποσότητας. Είναι λιγότερο ο ερυθρωπός.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πόσο καιρό τους πήρε για να το χτίσουν;
ΛΑΜΠΡΙΝΟΥΔΑΚΗΣ: Δεν πρέπει να πήρε πάρα πολύ χρόνο. Γι’ αυτό δεν το ξέρουμε. Έχουμε στην Επίδαυρο οικοδομικές επιγραφές. Τι ήταν αυτές; Υπήρχαν επιτροπές οι οποίες επέβλεπαν την εκτέλεση των έργων. Αυτές οι επιτροπές έδιναν, μάθημα για μας, τώρα, έδιναν ευθύνες, λογαριασμό. Ευθύνες τις λέγανε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μα φυσικά. Λογικό δεν είναι;
ΛΑΜΠΡΙΝΟΥΔΑΚΗΣ: Τι γινότανε; Σε ποιους εργολάβους το έδιναν κτλ.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Α, υπήρχαν και υπεργολαβίες.
ΛΑΜΠΡΙΝΟΥΔΑΚΗΣ: Βέβαια, βέβαια. Ξέρουμε, λοιπόν, ότι για τον ναό χρειάστηκαν πέντε χρόνια, για τον ναό του Ασκληπιού, όχι μεγάλο διάστημα. Για τη Θόλο περισσότερα, γύρω στα 30 χρόνια. Για το θέατρο κάτι ανάλογο πρέπει να έχει συμβεί, όχι περισσότερο. Και εφόσον τώρα ξέρουμε, πρέπει να έγινε τουλάχιστον το κοίλο όλο μαζί τον 4ο αιώνα. Πρέπει να κράτησε μια τόσο μεγάλη χρονική περίοδο.