• not engaging in sexual intercourse (syn L ασυνουσίαστος):
  • pass αγάμητη κοπέλα, αγάμητο κορίτσι, αγάμητη γεροντοκόρη |
  • folks. αγάμητ' είν' η κόρη μας, έχει και δυο μπαστάρδια

• ⓐ act πέθανε ~ και πάει παρθένος στον άλλο κόσμο:
  • prov καλόγερέ μου αγάμητε, και ποιος να σε πιστέψη!

[fr AG ἀγάμητος unmarried]

• introducing conditional classes, 'if' (syn in part εάν)

• ① in pure conditions (expressing actuality):
  • ~ πάη καλά η δουλειά, θα είμαι σπίτι το βράδυ |
  • ~ θέλη, το κάνει |
  • ~ θελήσης εσύ, θα γίνη |
  • ~ το 'πε, δε χάλασε ο κόσμος

• ⓐ expressing the expected, the shortened protasis being ~ όχι or ~ μη 'if not':
  • ~ δε βρέξη, θα πάω για ψώνια |
  • θα ευχαριστηθή, ~ σε δή |
  • ~ ενεργήσης έτσι που λες, θα τιμωρηθής |
  • το μήνυμα, ~ όχι τίποτε άλλο, φανέρωνε τουλάχιστον μια προσωπική ηρωική διάθεση (Roussos) |
  • η Σύρα ήτανε τότε σπουδαίο εμπορικό κέντρο, ~ μη το πρώτο (Melas)

• ⓑ expressing condition contrary to fact:
  • ~ το ήξερα, θα σιωπούσα if I knew or had known it, I would have kept silent |
  • ~ ήμουν πλούσιος (or ~ είχα πολλά χρήματα), θα έκανα ταξίδια |
  • ~ είχες μυαλό, δε θα ήσουν φτωχός |
  • μπορούσες να είχες νικήσει, ~ δοκίμαζες |
  • ~ το αυτοκίνητο ήταν δικό σου, θα το 'φτιαχνα |
  • ~ ερχόσουν απόψε, θα σου εμπιστευόμουνα ένα μυστικό |
  • poem Bερίνα, σκύψε το κεφάλι να σε ιδώ, μα κι α σ' έβλεπα, | θα γύρευα να κοιτάξω πιο πέρα (Seferis)

• ⓒ expressing wish w. ellipsis of apodosis (syn είθε να, μακάρι να):
  • ~ ήμουν πλούσιος! if only I were rich! (i.e. I wish I were rich) |
  • ω κι ~ πετύχαινε! |
  • ω, ~ ερχόταν I wish he would come or would have come |
  • ~ μου έπεφτε το λαχείο! (the missing apodosis was originally understood without being expressed, e.g. θα ήταν ωραία or similar)

• ② concessive clause introduced w. και ~ or κι ~ even if, even though:
  • και ~ ακόμη ήταν αληθινό even if it were true |
  • και ~ με δης, να μην το μαρτυρήσης σε κανέναν |
  • και ~ σου ορκιστή ότι δεν θα το πη, να μην το πιστέψης |
  • και ~ (ακόμη) σε δείρη ο πατέρας, πάλι να μη θυμώσης μαζί του |
  • gnom ο λύκος κι ~ εγέρασε κι άλλαξε το μαλλί του, | ούτε τη γνώμη του άλλαξε ούτε την κεφαλή του radical changes in man's behavior are not to be expected

• ⓓ ~ και (s. also ανκαι) although (syn in αγκαλά):
  • ~ και δεν είπες τίποτα, εγώ το μάντεψα |
  • ~ και δεν πιστεύω να 'ρθη, εντούτοις θα τον περιμένουμε |
  • ~ και πολύ πλούσιος, δεν κάνει αγαθοεργίες |
  • ~ και είναι σοφός, φέρεται απλά και καταδέχεται τον κόσμο |
  • poem ~ και λυπιέται πόχασε τόσους καλούς συντρόφους (Markoras)

• ③ indefinite clause introduced w. a pron element (όποιος και ~ or κι ~, ό,τι κι ~, όσοι κι ~, όσο κι ~, όπου κι ~, όπως κι ~; και να also used for κι ~):
  • όποιος κι ~ τηλεφωνήση, να πης ότι είμαι απασχολημένος |
  • ό,τι και ~ σου γράψη, να μην του απαντήσης |
  • όσο κι ~ πιη, δε μεθάει |
  • όπου κι ~ πας, στείλε μας μια κάρτα |
  • όπως κι ~ φερθώ, με παρεξηγεί |
  • poem μα το τραγούδι όσο γλυκό, | όσο χαρούμενο κι α βγαίνη, | έχει ένα μάγιο μυστικό |
  • η γλύκα του να σε πικραίνη (Eftaliotis)

• ⓔ εκτός ~ (ε. εάν) unless:
  • θά 'ρθη οπωσδήποτε, εκτός ~ είναι άρρωστος |
  • εκτός ~ μελετήση εντατικά, θ' αποτύχη στις εξετάσεις ~ τυχόν και or ~ τύχη και if by any chance, in case (that) (syn στην περίπτωση που) |
  • ~ τυχόν και αρνηθή, δε γίνεται τίποτα

• ④ in indirect dubitative clauses ~ 'whether, if' (syn μήπως) and ~ ... ή όχι 'whether ... or not' (syn μήπως ... ή όχι):
  • δεν ξέρω ~ είναι έτσι |
  • δεν είμαι βέβαιος ~ το μέρος είναι καλό ή όχι |
  • επιθυμώ να μάθω ~ έλαβες μέρος ο ίδιος στη συγκέντρωση |
  • με ρωτάς ~ το 'καμα και απαντώ όχι |
  • πες μου ~ είναι αλήθεια ή όχι |
  • δεν πρέπη ν' αμφιβάλλης ~ του μίλησα |
  • το πρόβλημα είναι ~ και κατά πόσον ο λόγος (ratio) μπορεί να γίνη ανώτατος ρυθμιστής της ηθικής ζωής (Papanoutsos) |
  • το ζήτημα είναι ~ μια κοινωνία μπορεί να πορεύεται έτσι επ' άπειρον (Theotokas) |
  • ο καλλιτέχνης υψώνει το πνεύμα του λαού ...· και τούτο ακριβώς αποφασίζει ~ ένα καλλιτέχνημα είναι αιώνιο ή όχι (Theodorakop) |
  • poem κι απ' την τρομάρα ζωντανός ο ίδιος α ζη δεν ξέρει (Gryparis) |
  • ... να πάω μια μέρα να τη δώ, | να δη α θα τη γνωρίσω (Malakasis)

[fr ByzG, MG αν ← K, AG]

• ① sculptured or wrought in relief, relief:
  • ~ ανδριάς, ανάγλυφη σύνθεση, ανάγλυφο σύμπλεγμα, ανάγλυφη προτομή |
  • ανάγλυφη ζωφόρος, ανάγλυφη μετόπη sculpture in relief |
  • ανάγλυφη παράσταση, e.g. μια μετόπη με ανάγλυφη παράσταση τον αγώνα του Hρακλή και της Λερναίας ύδρας (Dakaris) |
  • επιτύμβιες στήλες με ανάγλυφες παραστάσεις (Penteas) |
  • ανάγλυφη εικόνα |
  • ανάγλυφες μορφές, e.g. η λίθινη πλάκα του τυμπάνου κοσμείται με ανάγλυφες μορφές(Kanellop) |
  • ανάγλυφες γυναίκες |
  • ~ άγγελος |
  • ανάγλυφα ζωνάρια |
  • ανάγλυφες γραμμές, πτυχές (Bakalakis) |
  • ανάγλυφη διακόσμηση relief decoration |
  • το μικρό αέτωμα της Zυρίχης με την ανάγλυφη σκηνή του κάτω κόσμου (Karouzos) |
  • το κυμάτιο είναι κιόλας ανάγλυφο (Tsiakos) |
  • με την αντίθεση φωτός και σκιάς το πρόσωπο κερδίζει πολύ σε ανάγλυφη προβολή και σε ομορφιά (Kanellop) |
  • σε μια πλευρά του τάφου παριστάνεται ανάγλυφη η στέψη της Mαρίας Θηρεσίας (Athanasiadis-N) |
  • poem πλησιάζει με τα θολά της μάτια εκείνο το ανάγλυφο χέρι | το χέρι που κράτησε το διάκι (Seferis) |
  • η θεία της ήταν ένα θλιβερό κορμί μ' ανάγλυφες φλέβες (id.)

• ⓐ embossed:
  • ανάγλυφη επεξεργασία embossed work, embossing |
  • ανάγλυφο κόσμημα embossed ornament |
  • ανάγλυφα οικόσημα |
  • ανάγλυφη σφραγίδα embossed stamp |
  • ~ τίτλος embossed lettering

• ⓑ typogr in relief:
  • τα πρώτα τυπογραφικά στοιχεία ήταν ανάγλυφα σε ξύλο |
  • ανάγλυφη εκτύπωση relief printing |
  • ανάγλυφη γραφή (για τυφλούς) braille printing (for the blind)

• ⓒ ~ χάρτης relief (or embossed) map (syn αναγλυφικός χάρτης [s. αναγλυφικός 1b])

• ② cinema three-dimensional, stereoscopic:
  • ~ κινηματογράφος

• ③ fig vividly represented, intense, vivid, clear (near-syn ζωηρά αναπαριστώμενος, παραστατικά αποδιδόμενος):
  • τρόπος ~, e.g. με τρόπο ανάγλυφο φαίνεται η πορεία του πνεύματος (Tatakis) |
  • ανάγλυφη εικόνα, e.g. έδωκε ανάγλυφη εικόνα της καταστάσεως, της καταστροφής, της ήττας, του σεισμού, της αθλιότητας, κλ, βλέπεις ανάγλυφη την εικόνα της ζωής (Psathas) |
  • ο ποιητής μάς παρουσιάζει μια ανθρώπινη κατάσταση ανάγλυφη ενώπιόν μας (Theodorakop) |
  • επιμείναμε σε όσα έδειχναν πιο ανάγλυφο το σκοπό μας (Delmouzos) |
  • έκανε ανάγλυφη την κάθε φράση (Melas) |
  • ~ τύπος |
  • ~ χαρακτήρας, e.g. μας δίνει το χαρακτήρα τους ανάγλυφον, όπως διαμορφώθηκε στους αιώνες της δουλείας (Charis) |
  • άνθρωποι που δόθηκαν ανάγλυφοι από τον Tραυλαντώνη (id.) |
  • τα δυο παραθέματα μας παρουσιάζουν ανάγλυφο το στοιχείο της καλλιτεχνικής δημιουργίας (Mourelos) |
  • προβάλλει μπροστά μας ανάγλυφο το πορτρέτο (Chatzinis) |
  • οι χαρακτήρες αυτοί του προφορικού λόγου είναι πολύ λιγότερο ανάγλυφοι και πολύ περισσότερο φυσικοί από τα αρθρωτά στοιχεία του λόγου (Stathis) |
  • poem αξέχαστη μορφή | σταλμένη από μετόπη | του ασύγκριτου ναού, | ανάγλυφη χαρά, | σα δισκοβόλος, σαν ηνίοχος, σαν τοξότης | διάβηκες τη ζωή (Xydis)

[fr ByzG ← K ἀνάγλυφος]

• adorned w. floral patterns (or anthemia) (syn ανθεμοειδής):
  • ~ καλυπτήρας |
  • ανθεμωτή επίστεψη |
  • ανθεμωτό αέτωμα, διάδημα, επιστέγασμα, κόσμημα, στολίδι |
  • ανθεμωτά αγγεία, ακρωτήρια, μέτωπα |
  • μια τέτοια ανθεμωτή στήλη δεν χρειαζόταν πολλή δουλειά (Karouzos) |
  • το ανθεμωτό θέμα στις δαντελωτές διακοσμητικές παρυφές απαντάται κατά τον 13ον αιώνα (Pallas) |
  • τ' ανθεμωτά κεραμίδια έχουν μια σαφή αντίρροπη κλίση προς τα έξω (Miliadis) |
  • η απόκλιση των ανθεμωτών ηγεμόνων προς τα δεξιά και τα αριστερά του κεντρικού άξονα των μακρών πλευρών διατηρήθηκε και στον κλασικό ναό (Michelis) |
  • μόνο μια στήλη φαίνεται να είχε ανθεμωτή κορύφωση (Charitonidis) |
  • η σίμη είχε ανάγλυφα ανθεμωτά στολίδια και λεοντοκεφαλές (ACharitonidou)

[fr kath ανθεμωτός ← K (inscr, 2nd c. BC), der of ἄνθεμον w. suff -ωτός]

• plowing, tilling (syn αροτρίωση L, αλέτρισμα, όργωμα):
  • η επίστεψη στήλης βρέθηκε τυχαία στην ~

[fr kath άροσις ← K, AG ἄροσις]

• act of process of making or becoming useless:
  • λυτρώνεται με το ξεθύμασμα· σα να είναι αυτός ο σκοπός και όχι η ολοσχερής ~ |
  • έπαθε άραγε ο σπουργίτης ~ των φτερών του; (Chourmouziadis) |
  • η αποχώρηση με το όριο ηλικίας δεν θα έπρεπε να σημαίνει απόλυτη ~ του αποχωρούντος (Louros) |
  • το σχέδιο ψηφίσματος .. περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία που οδηγούν στην αχρήστεψη των δεσμών της Kύπρου (Christidis)

[fr kath (neol) αχρήστευσις, der of αχρηστεύω]

• Στέψη (βασιλέα):
  • εστέφθην (ενν. ο ρε Πιερ) … και εγίνην μεγάλη φέστα … εις το κουρουνίασμάν του (Mαχ. 92³⁵).

[<αόρ. του κουρουνιάζω + κατάλ. ‑μα. O τ. κουρούνιασμαν και σήμ. κυπρ.]