• Ά (Προκ. για ποσότητα, μέγεθος, ένταση, κλπ.) λίγο:
  • (Προδρ. III 271)·
  • από σε λιγότερον είναι δυστυχισμένος (Σουμμ., Παστ. φίδ. Δ́ [1248]· Απόκοπ. 367).
• Β́ (Τοπ.) λίγο, σε μικρή απόσταση:
  • (Καλλίμ. 537)·
  • περιπατήσας δε ολιγόν εύρον οδόν αρχαίαν (Διήγ. πόλ. Θεοδ. 31).
• Γ́ (Χρον.)
  • α) για λίγο:
    • καρτέρησε όλιγον (Λόγ. παρηγ. L 571· Ερωτόκρ. Ά 1437)·
  • β) σε λίγο:
    • (Διγ. Z 4257)·
  • γ) σιγά σιγά:
    • η μέρα ωσάν ήρχισε λίγο να ξημερώνει (Τζάνε, Κρ. πόλ. 281²¹).

• Εκφρ.
• 1) Ακόμη ολίγο και να … = λίγο έλειψε, παρολίγο (να γίνει κ.):
  • (Πεντ. Έξ. XVII 4).
• 2) Εις ολίγον ή ολιγόν =
• (α) σε μικρό χρονικό διάστημα, σύντομα:
  • (Μπερτόλδος 65)·
• (β) λίγο έλειψε, παρολίγο να γίνει κ.:
  • (Νεκταρ., Ιεροκοσμ. Ιστ. 22)·
• (γ) μόλις που:
  • (Χρον. Τόκκων 1753).
• 3) Κάθε λίγο, βλ. κάθε 2.
• 4) Κατά ολίγον = λίγο λίγο, σιγά σιγά:
  • (Προδρ. IV 248-42 χφ K κριτ. υπ).
• 5) Κατ’ ολίγον ολίγον (ή όλιγον ή ολιγόν), ολίγον (δε) κατ’ ολίγον (ή όλιγον), ολ(λ)ίγον το κατ’ όλιγον ή του κατ’ όλλιγου ή του κατ’ ολλίγου = λίγο λίγο, σιγά σιγά:
  • (Νεκταρ., Ιεροκοσμ. Ιστ. 415), (Ντελλαπ., Ερωτήμ. 1212 κριτ. υπ.), (Λίβ. Esc. 1630), (Περί ξεν. 3 κριτ. υπ.), (Ναθαναήλ Μπέρτου, Στιχοπλ. 1016), (Χούμνου, Κοσμογ. 1148), (Πουλολ. 631 κριτ. υπ.), (Μαχ. 34²⁸).
• 6) Με ολίγον, βλ. μετά 24α.
• 7) Ολίγον ολίγον ή ολλίον ολλίον = λίγο λίγο, σιγά σιγά:
  • (Hist. imp. 47), (Μαχ. 612^12, 13).
• 8) Ολίγον, παρ’ ολίγον = σιγά σιγά, λίγο λίγο:
  • (Ιμπ. 749).
• 9) Παρ’ ολίγον = λίγο έλειψε, παρολίγο (να γίνει κ.):
  • (Ερμον. K 249).
• 10) Προς ολίγον ή ολιγόν = για λίγο, για σύντομο χρονικό διάστημα:
  • (Καλλίμ. 1325, 2418).
• 11) Σαν ολίγο = λίγο έλειψε, παρολίγο (να γίνει κ.):
  • (Πεντ. Γέν. XXVI 10).
  • Φρ.
  • 1) Λίγό 'ναι που … = πριν από λίγο:
    • (Πανώρ. Έ 121).
  • 2) Ολίγ’ ολίγο(ν) (ή ελίγο) ελείφτηκε ή ήλειψε να …, βλ. λείπω Απροσ. 4.
  • 3) Ολίον έμεινεν, βλ. μένω Φρ. 2.

[αρχ. επίρρ. ολίγον. Ο τ. λίγο στο Somav. και σήμ. Ο τ. λίγον στο Somav. (λ. ολίγον). Ο τ. λλίον σήμ. ιδιωμ. Η λ. και σήμ. ποντ.]

• Που έχει λίγο μυαλό, ανόητος:
  • (Πιστ. βοσκ. I 4, 96).

[<επίθ. ολίγος + ουσ. νους με επίδρ. θηλ. σε ‑ουσα. Πβ. σημερ. ιδιωμ. αλαφρονούσης, αχαμνονούσης, βαρυνούσης]

• Πηγαίνω σπάνια:
  • ηθέλησα ν’ αρχίσω να λιγοπηαίνω στου ρηγός για να τσ’ αλησμονήσω (Ερωτόκρ. Ά 284).

[<επίρρ. ολίγον + πηγαίνω. Τ 'λλιοπηγαίνω σήμ. κυπρ.]

• Που δεν έχει ισχυρή θρησκευτική πίστη:
  • ολιγόψυχε και ολιγόπιστε άνθρωπε (Πηγά, Χρυσοπ. 199 (25)).

[μτγν. επίθ. ολιγόπιστος. Τ. λιγόπιστος στο Somav. και σήμ. Η λ. και σήμ. (λόγ.)]

• 1)
  • α) Που υφίσταται σε μικρή ποσότητα, λίγος:
    • (Προδρ. IV 599)·
    • γιατρικό λίγο (Πανώρ. Ά 150)·
    • ελίγον κέρδος (Αχέλ. 1057)·
  • β) (μεταφ.):
    • 'λλίγην 'λεμοσύνην (Κυπρ. ερωτ. 29⁸· Ερωτόκρ. Ά 1122).
• 2)
  • α) Που υφίσταται σε περιορισμένο αριθμό:
    • τρίχας ολιγάς (Λόγ. παρηγ. O 568)·
    • πράγματα ολιγά (Σπαν. (Ζώρ.) V 103)·
    • η χαρά μου 'λλίους μήνες και πολλούς τα κλάματά μου (Κυπρ. ερωτ. 126⁷)·
  • β) (ως ουσ.):
    • ολιγοί μέλλουν στραφήναι εις τας χώρας τας ιδίας (Ερμον. Η 226· Φαλιέρ., Ιστ. 190)·
  • γ) που αριθμεί λίγα μέλη, ολιγάριθμος:
    • όχι από τη πληθότητά σας … εδιάλεξεν (ενν. ο Κύριος) εις εσάς, ότι εσείς το ολιγότερο από τα έθνη (Πεντ. Δευτ. VII 7)·
    • φουσσάτο … ολίγον (Χρον. Τόκκων 505).
• 3) (Προκ. για χρον. διάστημα) που έχει μικρή διάρκεια, σύντομος:
  • την 'λλίγην την ζωήν με δίχα κλάμαν να την περάσω (Κυπρ. ερωτ. 136⁵· Λίβ. Sc. 152).
• 4) (Προκ. για τοπ. έκταση, απόσταση) μικρός:
  • (Ροδινός 107), (Τζάνε, Κατάν. 16).
• 5)
  • α) (Προκ. για μέγεθος) μικρός:
    • (Προδρ. IV 652)·
  • β) (προκ. για κείμενο, ομιλία) σύντομος:
    • ολίγον καταλόγιν (Περί ξεν. 3· Ναθαναήλ Μπέρτου, Ομιλίαι I 3).
• 6) (Στο συγκρ., προκ. για ηλικία) μικρότερος:
  • γυναίκα … εις τους χρόνους ολιγότερη από τους εικοσιπέντε (Νομοκριτ. 68).
• 7)
  • α) (Προκ. για ένταση) αδύναμος, ασθενής:
    • (Πιστ. βοσκ. V 5, 423)·
    • Το πλήθος δεν με θέλει ηκούγει από την ολίγην φωνήν (Καρτάν., Π. Ν. Διαθ. φ. 157^v)·
  • β) (προκ. για συναισθήματα):
    • να μηδέν η αγάπη σου λιγότερή μοι γένει (Πόλ. Τρωάδ. 5795)·
  • γ) (προκ. για την ψυχή):
    • (Καρτάν, Π. Ν. Διαθ. φ. 241^v).
• 8)
  • α) (Προκ. για ποιότητα ή αξία) μικρός, ασήμαντος, μηδαμινός:
    • προτέρημαν ολίγον (Σπαν. Α 486· Ευγέν. 509)·
  • β) (για πρόσωπο) ανίκανος, ανεπιτήδειος (σε κ.):
    • ολίγος εις την γνώσιν (Συναδ. φ. 25^r).
• 9) Ανεπαρκής:
  • φύλαξιν είχαν (ενν. οι Αλβανίται) ολιγήν και βίγλα ουδέ όλως (Χρον. Τόκκων 792· Ερωφ. Γ́ 290).
• 10) (Ως σύστ. αντικ.):
  • εποίκεν και ο ρε Ζακ ολλίγον και ο ρε Τζενίος ολλίον (Μαχ. 590³⁰).
• 11) (Με την αντων. τίποτις για να δηλωθεί κάτι το ελάχιστο):
  • Μαγάρι ας εύρομε για 'δά τίποτις λίγο μίσσο (Φαλιέρ., Ιστ. 389)·
  • έκφρ. ολίγον τίποτε περισσότερον = κάτι παραπάνω:
    • (Σοφιαν., Παιδαγ. 102).
• 12) (Με το αρνητ. μόρ. ουκ για να δηλωθεί αρκετός, σημαντικός αριθμός, ποσότητα, χρόνος, κλπ.)
  • (Πουλολ. 552)·
  • Γέγονε δε αργία ουκ ολίγη (Έκθ. χρον. 76²⁵).

• Εκφρ.
  • 1) Εν ολίγῳ =
  • (α) σε μικρό χρονικό διάστημα, σύντομα:
    • (Έκθ. χρον. 75¹⁶)·
  • (β) περιληπτικά, με λίγα λόγια:
    • (Ψευδο-Σφρ.188²⁰).
  • 2) 'Λίος λαός, βλ. λαός (I) 3β έκφρ. (1).

[αρχ. επίθ. ολίγος. Ο τ. ελί‑ και σήμ. ποντ. Ο τ. λίγ‑ στο Βλάχ. και σήμ. Ο υπερθ. λιγότατος στο Somav. και ολιγότατος στο Βλάχ. (‑γω‑). Ο τ. 'λλίος σήμ. ιδιωμ. Ο τ. ολλίγος στο Meursius. Η λ. και σήμ. ποντ.]

• Ισχνός, λιπόσαρκος· λεπτοκαμωμένος:
  • οι ολιγόσαρκοι και ξηρότεροι άνδρες τοις τε όπλοις αεί εγκαρτερούσι δεινώς (Θεολ., Τζίρ. 355^25.)>

[μτγν. επίθ. ολιγόσαρκος. Η λ. και σήμ.]