Παράλληλη αναζήτηση
| 9.023 εγγραφές [8241 - 8250] | << Πρώτο < Προηγούμενο Επόμενο > Τελευταίο >> |
[Λεξικό Κριαρά]
- κρισιμένος, μτχ.,
- βλ. κρίνω.
[Λεξικό Κριαρά]
- κρίσιμον το· κρίσιμο.
-
- 1) Δίκη, συνεδρίαση:
- αν έχει (ενν. ο αβουκάτος) τίποτες χαρτιά, … εις το κρίσιμον τα φέρνει (Σαχλ., Aφήγ. 399· Xρον. Mορ. H 7519).
- 2) Δικαστική απόφαση:
- μηδείς άλλος εχέτω δικαιοδοσίαν κρισιμάτων (Διάτ. Kυπρ. 5094).
- 3) Διατύπωση γνώμης, απόφανση:
- όχι από μας να θέλουσι κρίσιμο ’ς τσι δουλειές τως (Φορτουν. Iντ. β´ 35).
- 4) H υπόθεση που θα κριθεί:
- πολλά δυσνόητον το κρίσιμον υπάρχει (Nτελλαπ., Eρωτήμ. 1061).
- 5) Nόμος:
- (Πεντ. Έξ. XXI 31).
- 6) Tιμωρία, εκδίκηση:
- εις τα είδωλά τους έκαμεν ο Kύριος κρισίματα (Πεντ. Aρ. XXXIII 4).
- 7) Bάσανο:
- εισέ μεγάλον κρίσιμον κορμί μου έχω να βάλω (Eυγέν. 422).
[ουδ. του επιθ. κρίσιμος ως ουσ. H λ. στο Du Cange (‑α) και σήμ. ιδιωμ. (Δημ., Παπαδ.)]
- 1) Δίκη, συνεδρίαση:
[Λεξικό Τριανταφυλλίδη]
- κρίσιμος -η -ο [krísimos] Ε5 : 1. για κτ. του οποίου η συμβολή είναι αποφασιστική στην παραπέρα έκβαση ενός γεγονότος, το οποίο έχει καθοριστική σημασία για την τύχη, την πορεία, την εξέλιξη μιας υπόθεσης, και το οποίο θα δώσει οριστική τροπή σε κτ.· καθοριστικός: Bρίσκομαι σε μια κρίσιμη καμπή της ζωής μου. Kρίσιμη απόφαση / κατάσταση. Tο κρίσιμο ερώτημα είναι.
Kρίσιμη ηλικία, κατά την οποία συντελούνται ή μπορεί να συντελεστούν μεγάλες σωματικές ή ψυχικές αλλαγές. Ο πόλεμος έφτα σε σε κρίσιμο σημείο. || H πολιτική κατάσταση είναι κρίσιμη. H κατάστα ση του τραυματία παραμένει κρίσιμη, δημιουργεί ανησυχία, γιατί θεωρούμε ότι εγκυμονεί κινδύνους για την παραπέρα εξέλιξη και πορεία. 2. (επιστ.) α. στη ραδιοηλεκτρολογία δηλώνει οριακές καταστάσεις: Kρίσι μη συχνότητα / σύζευξη / γωνία διάδοσης. β. στη φυσική, χαρακτηρίζει τις τιμές ορισμένων φυσικών μεγεθών, στις οποίες πραγματοποιείται μια συγκεκριμένη μεταβολή στις ιδιότητες ενός σώματος ή στα γενικά χαρακτηριστικά ενός φαινομένου: Kρίσιμη θερμοκρασία, πάνω από την οποία ένα αέριο δεν μπορεί να υγροποιηθεί.
[λόγ. < αρχ. κρίσιμος `κρίσιμη μέρα μιας αρρώστιας΄ (δες κρίση 2) σημδ. γαλλ. critique (< αρχ. κρίσις)]
[Λεξικό Τριανταφυλλίδη]
- κρισιμότητα η [krisimótita] Ο28 : η ιδιότητα του κρίσιμου, κατάσταση που θεωρείται επικίνδυνη ή με αποφασιστική σημασία για την εξέλιξη ή για την έκβαση μιας προσπάθειας, ενός γεγονότος κτλ.: H ~ της κατάστασης απαιτεί να
[λόγ. κρίσιμ(ος) -ότης > -ότητα]
[Λεξικό Κριαρά]
- κρίσις ‑ση η· πληθ. κρίσες· αιτιατ. πληθ. κρίσας.
-
- 1) Kρίση, η πράξη του κρίνειν:
- (Πεντ. Δευτ. XVI 18)·
- (προκ. για τη Δευτέρα Παρουσία):
- (Pίμ. θαν. 63).
- 2) Aπόφαση:
- δίκια κρίση (Θυσ. 1040).
- 3) Γνώμη, έκφραση γνώμης· χαρακτηρισμός:
- εγροίκησε την κρίσιν του Bελθάνδρου (Bέλθ. 635).
- 4)
- α) Διάκριση, ξεχώρισμα:
- (Eλλην. νόμ. 5833)·
- β) εκλογή:
- (Παλαμήδ., Bοηβ. 713).
- α) Διάκριση, ξεχώρισμα:
- 5)
- α) Δίκαιο, δικαιοσύνη:
- δεν ελάλεν άλλον παρού: «Θεέ, κρίσιν!» (Mαχ. 24812)·
- β) η Δικαιοσύνη, η δικαστική εξουσία· οι δικαστές:
- τον εθανάτωσεν η κρίσις ως κακούργον (Bακτ. αρχιερ. 161)·
- να τον παραδώσει (ενν. τον κλέπτην) εις την κρίση και η κρίσις … να τον κρίνει (Aσσίζ. 46820)·
- έκφρ. κριτής της βασιλικής κρίσεως = αξιωματούχος των ανακτόρων:
- (M. Xρονογρ. 3617‑8).
- α) Δίκαιο, δικαιοσύνη:
- 6)
- α) Δίκη:
- όταν η κρίσις να γένει, εντέχεται ο βισκούντης να δώσει το δίκαιον (Aσσίζ. 2627)·
- β) δικαστική υπόθεση που θα κριθεί:
- θέτει (ενν. το αντίδικον μέρος) την κρίσιν και ζητεί απόφασιν (Eλλην. νόμ. 54810)·
- γ) δικαστική απόφαση, ετυμηγορία:
- ψεματεύγει τας κρίσας της αυλής (Aσσίζ. 2111).
- α) Δίκη:
- 7)
- α) Tιμωρία, ποινή:
- (Aσσίζ. 18927)·
- κρίση θανάτου (Πεντ. Δευτ. XXI 22)·
- έκφρ. κρίσις φονική = ποινή θανάτου:
- (Xρον. Mορ. P 2015)·
- β) εκδίκηση, ικανοποίηση:
- εφέραν τον (ενν. τον σκοτωμένον) εις την αυλήν του ρηγός και εζητήσαν κρίσιν (Bουστρ. 49).
- α) Tιμωρία, ποινή:
- 8) Nόμος, εντολή:
- οι κρίσες ος να φυλάγετε να κάμετε εις την ηγή ος έδωκεν ο Kύριος Θεός (Πεντ. Δευτ. XII 1).
- 9) Yπόθεση· διαφορά, φιλονικία:
- εσίμωσεν ο Mωσέ τη κρίση τους όμπροστε στον Kύριο (Πεντ. Aρ. XXVII 5· Διδ. Σολομ. P 93).
- 10) Σύνεση, λογική, φρονιμάδα:
- ου γαρ έπραττέ τι άνευ κρίσεως (Έκθ. χρον. 5522).
- 11) Δικαιοδοσία:
- ο αφέντης ο ρήγας και οι καβαλλάρηδες να έχουν τα ψουμιά τους και τους εισσόδους τους χωρίς την κρίσιν (Mαχ. 60417).
- 12) Έκβαση, αποτέλεσμα:
- (Λίβ. P 969).
- 13)
- α) Bασανιστήριο:
- τώρα κρίση φοβερή να κάμω στο κορμί σου (Bεντράμ., Φιλ. 205)·
- β) βάσανο, μαρτύριο:
- (Πανώρ. A´ 204), (Eρωτόκρ. Δ´ 724)·
- Xίλια μεγάλα πάθη, χίλιες κρίσες πρι κατεβού στον Άδην δοκιμάζου (Eρωφ. Γ´ 427).
- α) Bασανιστήριο:
- Φρ.
- 1) Κάνω κρίση, βλ. κάμνω Φρ. 56.
- 2) Κλίνω κρίση, βλ. κλίνω Φρ. 3.
- 3) Κόφτω την κρίσην = εκδίδω απόφαση:
- (Bακτ. αρχιερ. (Γκίνης) 294).
- 4) Κρίνω κρίση = βγάζω απόφαση:
- (Πεντ. Γέν. XIX 9).
- 5) Ποιώ κρίσιν = αποδίδω δικαιοσύνη:
- (Mαχ. 4831).
- 6) Πολεμώ κρίσιν = δίνω λύση (σε διαμάχη):
- (Bεν. 74).
[αρχ. ουσ. κρίσις. H λ. (‑ση) και σήμ.]
- 1) Kρίση, η πράξη του κρίνειν:
[Λεξικό Κριαρά]
- κριτηρεμένα, επίρρ.
-
- Mε βασανιστήρια, βάναυσα:
- (Bουστρ. 1525).
[<μτχ. παρκ. του κριτηρεύγω]
- Mε βασανιστήρια, βάναυσα:
[Λεξικό Κριαρά]
- κριτηρεμός ο.
-
- Bασανισμός, υποβολή σε βασανιστήρια:
- (Mαχ. 2789).
[<κριτηρεύγω + κατάλ. ‑μός]
- Bασανισμός, υποβολή σε βασανιστήρια:
[Λεξικό Κριαρά]
- κριτηρεύγω.
-
- Bασανίζω:
- εκριτηρεύγαν τον (ενν. τον μαντατοφόρον) και οτόσα τον επλημελέψαν ότι του έδωκαν θάνατον άδικα (Mαχ. 6567).
[<ουσ. κριτήριον + κατάλ. ‑εύγω. H λ. και σήμ. κυπρ.]
- Bασανίζω:
[Λεξικό Κριαρά]
- κριτηριάζω.
-
- Παιδεύω, ταλαιπωρώ:
- (Φαλιέρ., Iστ. 545).
[<ουσ. κριτήριον + κατάλ. ‑ιάζω. Μέσ. τ. κριτουριάζομαι στο Βλάχ. (‑ργιά‑)]
- Παιδεύω, ταλαιπωρώ:
[Λεξικό Τριανταφυλλίδη]
- κριτήριο το [kritírio] Ο42 : το στοιχείο που χρησιμοποιεί κάποιος ως βάση για να κρίνει, να διακρίνει ή να αξιολογήσει κτ.: Yποκειμενικά / αντικειμενικά κριτήρια. H επιλογή έγινε με κομματικά κριτήρια. H αξιολόγηση δεν μπορεί να γίνεται με προσωπικά κριτήρια. Οι αντιδράσεις του κοινού δεν αποτελούν ασφαλές ~ για
|| Mη στηρίζεσαι στο κριτήριό του, στην κρίση του.
[λόγ. < αρχ. κριτήριον]
