Παράλληλη αναζήτηση
| 688 εγγραφές [611 - 620] | << Πρώτο < Προηγούμενο Επόμενο > Τελευταίο >> |
[Λεξικό Κριαρά]
- ζωντανός, επίθ.· ?ζώντανος.
-
- 1) Ζωντανός:
- ολίγοι μείναν ζωντανοί, οι άλλοι εκοπήκαν (Διακρούσ. 8517).
- 2)
- α) Που υπάρχει πραγματικά, που υφίσταται:
- Το γράμμα είναι ζωντανόν, ποτέ δεν απεθνήσκει (Ιστ. Βλαχ. 65)·
- β) αληθινός:
- φωνή Θεού ζώντανου (Πεντ. Δευτ. V 23).
- α) Που υπάρχει πραγματικά, που υφίσταται:
- 3) Αναμμένος:
- τα κάρβωνα τα ζωντανά (Σταφ., Ιατροσ. 357).
- Ο πληθ. του αρσ. ως ουσ. = οι άνθρωποι:
- στην συντροφιά των ζωντανών εγώ δεν τονε βάνω (Ριμ. κόρ. 663).
- Το ουδ. ως ουσ. = ζώο:
- από όλο το ζωντανό από παν σάρκα, δυο από όλα να φέρεις προς το κιβωτό (Πεντ. Γέν. VI 19).
[<αιτιατ. ζώντα (της αρχ. μτχ. ζων) + κατάλ. ‑νός. Η λ. στο Du Cange, στο LBG και σήμ.]
- 1) Ζωντανός:
[Λεξικό Τριανταφυλλίδη]
- ζωντανός -ή -ό [zondanós] Ε1 : I. (βιολ.) που έχει ζωή: Zωντανοί οργανισμοί ή ζωντανά όντα, τα έμβια όντα: Όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί, με εξαίρεση τους ιούς, αποτελούνται από ένα ή περισσότερα κύτταρα. Tο κύτταρο αποτελεί τη μικρότερη ζωντανή μονάδα. II. (σε αντιδιαστολή προς ό,τι έπαψε να έχει ζωή): α. (για άνθρ.) που βρίσκεται στη ζωή, που ζει. ANT νεκρός, πεθαμένος: Θάφτηκαν ζωντανοί κάτω από τα ερείπια. Είχε χάσει τις αισθήσεις του, ήταν όμως ακόμη ~, ζούσε. || (ως ουσ.): Δεν ήξερες αν κλαιν τον πεθαμένο ή τους ζωντανούς που άφησε πίσω του. (έκφρ.) ο ~ ο χωρισμός*. ΦΡ ~ νεκρός, κυρίως για κπ. που από μεγάλη δυστυχία έχασε κάθε ενδιαφέρον για τη ζωή. θα σε γδάρω* ζωντανό. β. (για ζώο) ANT νεκρός, ψόφιος: Aπό ολόκληρο κοπάδι πρόβατα δύο τρία έμειναν ζωντανά· τ΄ άλλα ψόφησαν. Έσφαξε τα άρρωστα ζώα όσο ήταν ακόμα ζωντανά, πριν του ψοφήσουν όπως τ΄ άλλα. || Zωντανά ψάρια, που ακόμα σπαρταρούν ή μτφ. που είναι πολύ φρέσκα. || (ως ουσ.) το ζωντανό*. III. (μτφ.) 1. (για πρόσ. ή δραστηριότητα προσώπων) που εκδηλώνει μια έντονη διάθεση για ζωή, κίνηση, δράση, που έχει ζωντάνια: Yπήρξε ένα από τα πιο ζωντανά και δραστήρια μέλη του συλλόγου μας. Tο άλλοτε ζωντανό φοιτητικό κίνημα είχε αρχίσει να μαραζώνει. || Οι ζωντανές δυνάμεις της κοινωνίας μας, δραστήριες και δημιουργικές. 2. για κτ. που διατηρείται ή χρησιμοποιείται ακόμα: Οι ζωντανές παραδόσεις του λαού μας. || Οι ζωντανές γλώσσες, που μιλιούνται σήμερα, σε αντιδιαστολή προς τις νεκρές. || που δεν έχει εξασθενίσει: Zωντανές αναμνήσεις. 3. για κτ. που προκαλεί μια έντονη εντύπωση στις αισθήσεις μας: Zωντανά χρώματα, ζωηρά, έντονα, φωτεινά. || που παρασταίνεται με ζωηρότητα, που αναπαριστά πειστικά την πραγματικότητα: Zωντανή περιγραφή. Zωντανοί διάλογοι, ενός θεατρικού έργου. || χαρακτηριστικός και υπαρκτός: Zωντανό παράδειγμα. Zωντανή απόδειξη. 4. (ειδ.) για ραδιοφωνική ή τηλεοπτική εκπομπή που παρουσιάζει ένα γεγονός, θέαμα ή ακρόαμα, στον ίδιο χρόνο κατά τον οποίο γίνεται: Zωντανή αναμετάδοση ενός ποδοσφαιρικού αγώνα, απευθείας, όχι μαγνητοσκοπημένη. || για ένα θέαμα ή ακρόαμα που καταγράφεται στο χώρο στον οποίο παρουσιάζεται για το κοινό και όχι σε στούντιο: Zωντανή μαγνητοσκόπηση μιας θεατρικής παράστασης. Zωντανή ηχογράφηση μιας συναυλίας.
ζωντανά ΕΠIΡΡ. [μσν. ζωντανός < ελνστ. άκλ. μτχ. ζῶντα (πρβ. νεότ. ζώντας) κατά τα άλλα επίθ. σε -νός (π.χ. ικανός, αληθινός) < αρχ. ζῶν, αιτ. ζῶντα μεε. του ρ. ζῶ]
[Λεξικό Κριαρά]
- ζωντανοσύνη η.
-
- Ζωντάνια, ζωηρότητα:
- ζωντανοσύνη του νου (Μπερτόλδος 4).
[<επίθ. ζωντανός + κατάλ. ‑σύνη. Η λ. στο Du Cange (λ. ζωντανός)]
- Ζωντάνια, ζωηρότητα:
[Λεξικό Κριαρά]
- ζωντανοχωρισμένος, μτχ. επίθ.· ζωνδανοχωρισμένος.
-
- (Προκ. για ξενιτεμένο) που απομακρύνθηκε από τους οικείους του ενώ ήταν ζωντανός:
- (Εβρ. ελεγ. 164).
[<επίθ. ζωντανός + μτχ. παρκ. του χωρίζω]
- (Προκ. για ξενιτεμένο) που απομακρύνθηκε από τους οικείους του ενώ ήταν ζωντανός:
[Λεξικό Κριαρά]
- ζωντανοχωριστός, επίθ.· ζωνδανοχωριστός.
-
- Ζωντανοχωρισμένος (βλ. ά.):
- (Εβρ. ελεγ. 164).
[<επίθ. ζωντανός + χωριστός]
- Ζωντανοχωρισμένος (βλ. ά.):
[Λεξικό Κριαρά]
- ζωντικός, επίθ.
-
- Ζωογόνος:
- να αναπνέει (ενν. η Ελλάδα) έναν ζωντικότερον και καθαρότερον αέρα (Σοφιαν., Γραμμ. 13).
[<επίθ. ζωτικός με επίδρ. του ζωντανός. Η λ. και σήμ. ιδιωμ.]
- Ζωογόνος:
[Λεξικό Κριαρά]
- ζωντίμιον το.
-
- Ζώο:
- Να μην επιθυμήσεις την γυναίκα του γειτόνου σου …, ουδ’ άλλο ζωντίμιόν του (Χριστ. διδασκ. 289).
[<μτχ. ζων αναλογ. με ουσ. σε ‑ίμι(ον), όπως αγρίμι, ψοφίμι. Τ. ‑ιν στο LBG και ‑ι σήμ. ιδιωμ. (Δημ.). Η λ. στο Du Cange]
- Ζώο:
[Λεξικό Τριανταφυλλίδη]
- ζωντόβολο το [zondóvolo] Ο41 : 1. (λαϊκότρ.) για μεγάλο οικιακό ζώο, από αυτά που χρησιμοποιεί ο άνθρωπος στην εργασία του (βόδι, άλογο, γαϊδούρι): Άλλοι πεζοί κι άλλοι καβάλα σε ζωντόβολα. || γενικά για οποιοδήποτε ζώο. 2. ως μειωτικός και συνήθ. περιφρονητικός χαρακτηρισμός προσώπου· κουτός, άξεστος, ζώο.
[μσν. ζωντόβολον από τον πληθ. ζωντόβολα < ζώντ(α) (δες στο ζωντανός) -ο- + -βολα, ουδ. πληθ. του -βολος (θ. συγγ. του αρχ. ρ. βάλλω)]
[Λεξικό Κριαρά]
- ζωντόβολον το· ζωντόβολο.
-
- α) (Περιληπτ.) το σύνολο των κατοικίδιων ζώων κάπ.:
- ιδού δαρμός του Κύριου γένεται εις το ζωντόβολό σου (Πεντ. Έξ. IX 3)·
- β) κατοικίδιο ζώο:
- ζωντόβολα … να θυσιάσεις στον Θεόν (Χούμνου, Κοσμογ. 734).
[<μτχ. ζων + ‑βολον. Ο τ. και σήμ. Η λ. στο Du Cange]
- α) (Περιληπτ.) το σύνολο των κατοικίδιων ζώων κάπ.:
[Λεξικό Κριαρά]
- ζωντόθαπτος, επίθ.
-
- Θαμμένος ζωντανός:
- καίων, κρεμάζων, ζωντόθαπτους δεικνύων τους ανθρώπους (Δούκ. 10314).
[<μτχ. ζων + θάπτω]
- Θαμμένος ζωντανός:
