• Aκρωτηριάζω:
  • (Kορων., Mπούας 48).

[αρχ. ακρωτηριάζω. H λ. και σήμ.]

• ① mutilate, maim, mayhem:
  • ακρωτηρίασαν το σώμα του σκοτωμένου |
  • (αυτοκίνητα) ακρωτηριάζουν τους ανύποπτους πεζούς (Melas) |
  • τον εξευτέλισε, τον ακρωτηρίασε, τον κρέμασε και πεθαμένο τον έγδαρε (Panagiotop) |
  • προτείνει (ο Γεμιστός) να χρησιμοποιούνται οι κατάδικοι σε διάφορα έργα αντί να ακρωτηριάζωνται (Vacalop) |
  • πολλές φορές τα έργα αφανίζονται ή ακρωτηριάζονται δεινά (Panagiotop) |
  • έπεφταν επάνω στα αγάλματα με πελέκια κλ και τα αποτύφλωναν και τους ακρωτηρίαζαν τα γεννητικά όργανα (Floros)

• ⓐ surg amputate a limb (from):
  • οι γιατροί ακρωτηρίασαν το σώμα του |
  • τραυματίες και κρυοπαγημένοι τραβάγανε για τα ορεινά χειρουργεία ν' ακρωτηριαστούν (Terzakis)

• ② diminish, reduce (the volume, the extent, the state of), to disadvantage:
  • η συνθήκη ακρωτηρίασε την εχθρική χώρα |
  • δεν έχουμε δικαίωμα να δειχνόμαστε τόσο πρόθυμοι ν' ακρωτηριάσωμε την Kύπρο για χατίρι του NATO (to divide Cyprus into two) (Christidis) |
  • το λαχάνιασμα που ακρωτηριάζει το χρόνο, που φθείρει τα πάντα (Panagiotop) |
  • πνευματικές λειτουργίες καθώς η μνήμη πολυτιμότατες καταρρέουν ή ακρωτηριάζονται (fade) μπροστά στο προσφερόμενο μνημονικό υλικό (id.) |
  • οι εκλογές ακρωτηρίασαν τη βενιζελική παμψηφία (Roussos)

• ⓑ fig eviscerate, emasculate, weaken (syn αδυνατίζω, εξασθενίζω, ευνουχίζω):
  • η κυβέρνηση ακρωτηρίασε το πρόγραμμα |
  • ο νόμος ακρωτηριάστηκε |
  • έμπασε άλλη μια φορά τη θεότητα ... που είχε ακρωτηριάσει η ελληνική φιλοσοφία (Panagiotop)

• ⓒ deform, mangle (syn πραμορφώνω, παραποιώ):
  • ο εκδότης θέλει ν' ακρωτηριάση το έργο

[fr LMG ακρωτηριάζω ← K]

• O κάτοικος της περιοχής του Aκρωτηρίου Χανίων:
  • (Tζάνε, Kρ. πόλ. 158⁶).

• Tο θηλ. ως ουσ.= ονομασία μονής της Παναγίας στη Σητεία (μονή Τοπλού):
  • (αυτ. 252¹⁷).

[<τοπων. Aκρωτήρι + κατάλ. ‑ιανός]

• amputation (syn ακρωτηριασμός 1b)

[fr MG ακρωτηρίασις (gloss.), der of ακρωτηριάζω]

• ① mutilated, maimed, mangled (near-syn κολοβωμένος, πετσοκομμένος, σακατεμένος):
  • ακρωτηριασμένα κορμιά |
  • πτώμα φρικτά ακρωτηριασμένο a body frightfully mangled |
  • γύρισε από το μέτωπο ~ χωρίς δάχτυλα στο δεξί χέρι |
  • ο Λουκάς κοίταζε την ακρωτηριασμένη παλάμη του χαμογελώντας ήρεμα (Terzakis)

• ⓐ mutilated, amputated, of art objects:
  • ακρωτηριασμένα αγάλματα |
  • ακέφαλο και ακρωτηριασμένο αγαλμάτιο |
  • τμήμα μιας δεύτερης πτυχής με ακρωτηριασμένη ράχη (Despinis) |
  • σώζεται από την αρχική σύνθεση μονάχα η καθιστή δέσποινα και αυτή ακρωτηριασμένη (Bakalakis) |
  • υπάρχουν κεφάλια από προτομές ή αγάλματα με ακρωτηριασμένη τη μύτη (Floros) |
  • poem σε λίγο θα 'χη νυχτώσει· βλέπω να με κοιτάζη ακόμη ένα | αέτωμα γεμάτο αγάλματα ακρωτηριασμένα (Seferis)

• ② cut off, mutilated, fragmentary (syn αποσπασματικός, κολοβωμένος, κουτσουρεμένος, λειψός):
  • τ' ακριτικά τραγούδια - κι αυτά συχνά ακρωτηριασμένα |
  • ακρωτηριασμένες επιγραφές |
  • το αρχαίο έργο ... αθεράπευτα ακρωτηριασμένο από τ' άλλα εκφραστικά του μέσα |
  • μουσική, χορογραφία (Terzakis) |
  • το ακρωτηριασμένο και ατελείωτο και αποσπασματικό έργο (sc του Σολωμού) (Melas) |
  • λοξό φεγγάρι φωτίζει απάνου σε ακρωτηριασμένο βράχο τον άνθρωπο που στοχάζεται (Panagiotop) |
  • poem μετά έχει τρεις γραμμές πολύ ακρωτηριασμένες (Kavafis)

[ppp of ακρωτηριάζω, q.v.]

• ① cutting off of limbs or of edges of things, mutilating, mutilation, mangling, mayhem (syn κολόβωση, κουτσούρεμα, σακάτεμα):
  • πέθανε εξόριστος ύστερα από βασανιστήρια και ακρωτηριασμούς (Tatakis) |
  • καταδικάζει τους ακρωτηριασμούς ως βάρβαρο και ανάξιο για Έλληνες πράγμα (id.) |
  • αντιπαρέρχεται γοργά ... τις σκηνές των πληγών, των ακρωτηριασμών και των θανατώσεων (Sachinis)

• ⓐ surg amputation (syn ακρωτηρίαση)

• ② disadvantageous reduction, excessive and damaging diminution (syn υπερβολική περικοπή, ασύμφορη και επιζήμια σμίκρυνση):
  • ο ~ της παιδείας είναι ολέθριος |
  • γινόταν λόγος για ακρωτηριασμό της ελληνικής Mακεδονίας |
  • η ένωση (της Kύπρου με την Eλλάδα) με ακρωτηριασμό της νήσου είναι κάκιστη λύση στην πραγματικότητα (Christidis) |
  • η πρωτεύουσα (της βρεταννικής αυτοκρατορίας) δεν είχε υποστή κανένα ακρωτηριασμό (Chatzinis)

• ⓑ of works, books etc:
  • ~ του έργου bad shortening of the work |
  • η νέα έκδοση του βιβλίου είναι ~ της προηγούμενης έκδοσης |
  • το έργο ειν' ευγενικό και είναι σεμνό ... όχι ακρωτηριασμούς και κολοβώματα υπομένοντας (Palam) |
  • (ο Eυρωπαίος) έχει ρομαντικά στοιχεία μέσα του ... που μόνο με αφύσικους ακρωτηριασμούς μπορεί να τ' αποβάλη (Kanellop)

• ③ fig lessening, damage, emasculation:
  • ~ της παιδείας |
  • πώς έγινε αυτός ο ~ (sc της ψυχής), αυτή η αυτοκαταδίκη; (Theotokas) |
  • με τον ακρωτηριασμόν της συνείδησης αναστέλλονται η αναφορικότητά της και η νοητική επεξεργασία των αισθητηριακών δεδομένων (Papanoutsos)

[fr K, PatrG ἀκρωτηριασμός, der of ἀκρωτηριάζω]

• mutilator, amputator

[der of ακρωτηριάζω w. suff -τής]

• Ακρωτήριο:
  • Eυρίσκονται αμφότερα τα κάστρη εις ακρωτήριν του γιαλού (Xρον. Mορ. H 2842).

• Ο τ. ακριωτήρι ως τοπων.:
  • (Τζάνε, Κρ. πόλ. 255¹¹).

[αρχ. ουσ. ακρωτήριον. Ο τ. ‑ι, καθώς και τ. ‑ιο, και σήμ.]