• ① act or point of commencement, beginning, start (syn άρχεμα, L έναρξη):
  • ~της εβδομάδας, του χειμώνα |
  • ~ της έρευνας, της προσπάθειας |
  • ~ του δρόμου, της κλωστής |
  • οι αρχές του εικοστού αιώνα |
  • ιστορία χωρίς ~,μέση και τέλος |
  • ~του βιβλίου incipit |
  • η ~ του τέλους |
  • ποιος έκανε την ~; who started it (e.g., the fight)? adv phr από την ~ ως το τέλος fr beginning to end |
  • διάβασε το βιβλίο από την ~ ως το τέλος he read the book fr cover to cover |
  • phr δεν έχει ούτε ~ ούτε τέλος it has neither beginning nor end, it is hopelessly muddled |
  • καλή ~! may we (you) have a good start! adv phr (ευθύς) από την ~ (right) fr the start (syn in απαρχής 1) |
  • phr φτου κι απ' την ~ all over again (syn phr φτου κι απαρχής) |
  • prov phr κάθε ~ (και) δύσκολη every beginning is difficult |
  • L prov η ~είναι το ήμισυ του παντός a good beginning is half the battle, well begun is half done |
  • το παν είναι η ~ the most important (or the difficult) part is the beginning |
  • folkt ~του παραμυθιού, καλησπέρα της αφεντιάς σας formulaic phrase said before the commencement of narration |
  • ο βασιλιάς κηρύχνει .. την ~ και τη λήξη της κάθε βουλευτικής περιόδου (Christidis EΣ) |
  • στις αρχές της βασιλείας του [του Mανουήλ B΄] η Θεσσαλονίκη κυριεύεται από τον Bαγιαζίτ A΄ (Vacalop) |
  • ο K. στη σύντομη .. αυτή αυτοβιογραφία του ιστορεί τις πρώτες αρχές της παιδείας του (Melas) |
  • δεν είναι σωστό να λέμε πως το ανθρώπινο πνεύμα δε γνώρισε εξέλιξη από την ~ των χρόνων (Evelpidis)

• ⓐ starting point, early stage, onset, rise, origins (near-syn L αφετηρία, γένεση):
  • οι αρχές της νεοελληνικής γλώσσας, ιστορίας, λογοτεχνίας |
  • ~των συντεταγμένων math origin of coordinates |
  • ~ της αψίδας (καμπύλης) archit etc spring of vault (curve) |
  • τα τρία στιχουργήματα .. ανάγουν την ~ τους στα βυζαντινά χρόνια (Dimaras) |
  • ο τρόπος αυτός .. έχει τις αρχές του σε παλιότερους συγγραφείς (Thrylos) |
  • το έπος και η παράδοση δεν έχουν την ~ τους στη μυκηναϊκή εποχή (Papachatzis) |
  • οδηγεί το νεώτερο ευρωπαϊκό πολιτισμό ως την ~ της καταγωγής του, την Eλλάδα (Theodorakop)

• ⓑ philos etc primary or ultimate cause fr which everything is derived, origin, source, root (syn πηγή, ρίζα):
  • η αρχή του κακού the origin of evil |
  • είναι ο άνθρωπος όχι μόνο θέμα της φιλοσοφίας, αλλά και ~της φιλοσοφίας (Despotop) |
  • η φιλοσοφία άρχισε τη ζωή της με την αναζήτηση της αρχής ή των αρχών των όντων (Theodorakop) |
  • θέλει να είναι ~ κάθε καλού στον τόπο (Evelpidis) |
  • η ~ υπό τον θρησκευτικόν ορίζοντα είναι ο θεός (Malevitsis)

• ② general or basic assumption or proposition, principle, fundamental, rule, law (near-syn αξίωμα 2, κανόνας):
  • θεμελιώδης, θρησκευτική, λογική ~ |
  • οι αρχές των μαθηματικών, της οικονομίας, του πολέμου, της τέχνης |
  • οι αρχές του ορθού λόγου |
  • η ~ του Aρχιμήδη the principle of Archimedes |
  • ~ του δυασμού geom principle of duality |
  • ~ της αβεβαιότητας (απροσδιοριστίας) phys uncertainty principle, principle of indeterminacy |
  • θεσπίζω, θέτω μιαν ~ |
  • σε ποιες αρχές θα στηρίξομε την αναμόρφωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος; (Papanoutsos) |
  • θέλει να κατανοήσει τις ουσιαστικές αρχές, που διέπουν το ανθρώπινο πνεύμα (Theodorakop) |
  • έδωσε στην ~ της αντιφάσεως απόλυτα οντολογικό νόημα (Tatakis) |
  • πρέπει να δεχθούμε την ~πως το ξένο κεφάλαιο είναι απαραίτητο, για να επιταχύνουμε το ρυθμό της αναπτύξεως (Angelop)

• ⓒ rule of social or moral conduct, principle (near-syn αξία 3, πεποίθηση, το πιστεύω):
  • είναι ζήτημα αρχής it is a matter of principle |
  • το έκανε για λόγους αρχής |
  • ηθικές, προοδευτικές, συντηρητικές αρχές |
  • άνθρωπος χωρίς αρχές unprincipled person |
  • κόμμα αρχών political party following a certain ideology (rather than a certain personality) |
  • ανατράφηκε με αρχές |
  • από νέος είχε ποτισθεί με αυτές τις αρχές |
  • πρόδωσε τις αρχές που πίστευε |
  • οι αρχές αναφορικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είναι πια σεβαστές |
  • συνήθως οι επαναστάσεις δεν έχουν για αιτία καμιά σύγκρουση αρχών (Ouranis) |
  • η Γαλλική Eπανάσταση κήρυξε τις αρχές της ελευθερίας, της ισότητας και της δικαιοσύνης (Evelpidis) |
  • οι αρχές του δεν του επέτρεπαν να ικανοποιεί τα πάθη του (Tachtsis, adapted)

• ③ position or state of authority or command, office, power (syn L εξουσία):
  • το κόμμα του δεν βρίσκεται στην ~ |
  • ο στρατός κατέλαβε την ~ |
  • παραπέμπεται στον εισαγγελέα για αντιποίηση αρχής |
  • gnom ο τίμιος άνδρας πρέπει να φεύγει από την ~ όχι πλουσιότερος, αλλά ενδοξότερος (Vrettakos)

• ⓓ person (or persons) in command, public administrative body, authority (syn εξουσία L):
  • δημοτική, δικαστική, εκκλησιαστική, λιμενική, στρατιωτική ~ |
  • οι αρχές του κράτους, της πόλης |
  • εις το παλάτι συνάχτηκαν οι πρέσβες κι άλλοι πολλοί καθώς και οι αρχές όλες (Makryg) |
  • η ~πρέπει να φροντίζει να σκοτώνει τ' αδέσποτα σκυλιά (Saratsis) |
  • η ~, που έκανε τη ληξιαρχική πράξη θανάτου, έχει υποχρέωση να το αναγγείλει χωρίς καθυστέρηση στον ειρηνοδίκη (Christidis AK) |
  • το πήγαν [το άγαλμα] στη Pαφήνα να το παραδώσουνε στις αρχές (Zappas) |
  • poem .. η ~θενά ερευνήσει, | για νά 'βρει τους πρωταίτιους και να τους τιμωρήσει (Markoras)

• ④ pl αρχές οι, theol order of angels higher than archangels but lower than powers, principalities

• ⑤ in adv function at the beginning of, early in (ant τέλος):
  • έφυγε αρχές (or κατά τις αρχές) Mαΐου |
  • ξαφνιασμένη κάνει στην ~να φύγει· μα στη στιγμή σταματά (Venezis) |
  • αρχές του αιώνα στη Σμύρνη μας έκανε εντύπωση η περίπτωση του Γάλλου αξιωματικού P.L. (Floros) |
  • αρχάς Oκτωβρίου, για ν' αποπλύνουν την ύβρη οι Γερμανοί, ετοιμάζουν σωστή εκστρατεία κατά της Γκιόνας (ChZalokostas)

• ⓔ ~~at the very beginning, first of all (syn πρώτα πρώτα):
  • ο Kαζαντζάκης θα ευχηθεί ~~ την ανάσταση του ευαγγελικού Xριστού (Prevelakis) |
  • σημείωσα ~ ~ τη συναίσθηση του ποιητή για τη διάστασή του με το πλήθος (Chourmouzios) |
  • ξαναγυρίζω στα λόγια του Herder, που ανάφερα ~ ~ (Karouzos) |
  • στην ~ ~ κανένας δεν μπορούσε να το πιστέψει (EAlexiou)

[fr postmed, MG αρχή ← PatrG, K (also pap), AG ἀρχή]

• ① ceaseless, unremitting, uninterrupted, continuous (syn αδιάκοπος, ακατάπαυτος, άπαυτος, ασίγαστος 2, ασκόλαστος 2):
  • ~αγώνας, θρήνος, μόχθος, πόλεμος, πυρετός |
  • ασταμάτητη θλίψη, πολυλογία, πορεία, προσπάθεια, ροή |
  • ασταμάτητη αναζήτηση, ανησυχία, εξέλιξη, έρευνα, φροντίδα |
  • ασταμάτητες βροχές, χιονοθύελλες |
  • ασταμάτητο γέλιο, μαρτύριο |
  • ασταμάτητα δάκρυα, ερωτήματα |
  • ένα ασταμάτητο πηγαινέλα |
  • ~ κρύος ιδρώτας |
  • ασταμάτητη πλημμύρα |
  • ασταμάτητη θύελλα από διαμαρτυρίες |
  • η ζωή είναι μια ασταμάτητη αναβολή του θανάτου (Panagiotop) |
  • μέσα στις νύχτες, κάτω από νερό ασταμάτητο, τα τμήματα πορεύονται (Terzakis) |
  • τα σώματά μας παρασέρνονται απ' το ασταμάτητο κύλημα του χρόνου (Vrettakos)

• ② unstopped, unstoppable, unchecked (near-syn ασυγκράτητος):
  • το τρένο ήταν ασταμάτητο σαν κατέβαινε |
  • η νοθεία άρχισε από το αλφαβητάριο της πρώτης δημοτικού και προχώρησε ασταμάτητη στα αναγνωστικά των υπολοίπων τάξεων (Andriotis) |
  • ήταν ένας ~ και σαν ακατάσχετος λαϊκός όγκος, .. ένα ποταμός από κεφάλια (Theotokas) |
  • αισθάνεται τη γύρω ζωή ν' αντιχτυπά μέσα του σαν χείμαρρος ~ (Chatzinis, adapted)

[cpd w. *σταματητός (: σταματώ)]

• ① of or pertaining to a city, urban (ant αγροτικός, γεωργικός):
  • ~πληθυσμός, συνοικισμός |
  • αστική οικονομία |
  • αστική αριστοκρατία, ζωή, κοινωνία |
  • αστική λαογραφία, τέχνη |
  • αστικό κτήμα, σπίτι |
  • αστικό κέντρο |
  • αστικό δράμα, μυθιστόρημα |
  • αστική λαϊκή γλώσσα |
  • τα αστικά ήθη της εποχής |
  • αστική συγκοινωνία urban transportation |
  • αστικό λεωφορείο city bus |
  • αυτός είναι ο ιδρυτής της λαμπρότερης δυναστείας αστικού οίκου που γνώρισε η ιστορία (Kanellop) |
  • δείχνει την αντοχή αλλά και την αστική εξέλιξη της λαϊκής λατρείας μας (Loukatos) |
  • υπάρχουν θαυμάσιες φορεσιές αστικές (Stratou) |
  • θεωρούν την καντάδα (λαϊκή αστική σερενάτα) είδος λαϊκού τραγουδιού (IPetrop)

• ⓐ urbane, civilized, suave (near-syn αβρός 2, ευγενικός, πολιτισμένος):
  • είναι τόσο ωραία .. η γλώσσα σου, .. τόσο ευγενική, αστική στην έκφρασή της (Palam) |
  • τα πάντα έχουν ένα μεγαλείο βασιλικό και μαζί μιαν απλότητα πολύ αστική (Petsalis)

• ② law pertaining to legal relations between private individuals or corporate bodies, civil, private:
  • ~κώδικας |
  • αστική νομοθεσία |
  • αστικό δίκαιο |
  • αστική διαφορά civil case |
  • αστική κατάσταση marital state (syn οικογενειακή κατάσταση) |
  • υπέχει αστική ευθύνη |
  • η αστική αυτή υπόθεση είναι πολύ μπερδεμένη (Spandonidis) |
  • όταν στα αστικά ή τα ποινικά δικαστήρια οι διάδικοι είναι Έλληνες, δικάζονται από Έλληνα δικαστή (Christidis)

• ③ polit middle-class, bourgeois (syn μεσοαστικός, μπουρζουάδικος, near-syn καπιταλιστικός):
  • ~κόσμος, αθεϊσμός |
  • ~ εθνικισμός |
  • ~ διαφωτισμός, πολιτισμός |
  • αστική δημοκρατία, επανάσταση, ιδεολογία, νοοτροπία, παρακμή |
  • αστικές ανέσεις, αρετές, πολυτέλειες |
  • αστικό καθεστώς, σαλόνι |
  • αστικό κοινωνικό σύστημα |
  • αστικό οικονομικό δόγμα |
  • αστικό και αντικομμουνιστικό κράτος |
  • αστική τάξη middle class, bourgeoisie (syn phr μεσαία τάξη, syn αστισμός 1, μπουρζουαζία) |
  • ξεκαθάρισε τη γερμανική σκηνή απ' τις ανούσιες αστικές ηθικολογίες (Athanasiadis-N) |
  • είχα πολλές αστικές προλήψεις, που δεν μπορούσα .. ν' αποβάλω διαμιάς (Karavias) |
  • η αστική ηγεσία δεν επιθυμεί να διακρίνει το αδιέξοδο στο οποίο στριμμώνουμε το έθνος (Christidis AK) |
  • ξέρω όλες τις αστικότατες συνήθειές σας (TAthanasiadis)

[fr kath αστικός ← MG (CGL) ← K (also pap), AG, der of ἄστυ]

• ① unconnected, unrelated, random (near-syn ασύνδετος 1, ξεκάρφωτος):
  • ένοιωθε το κεφάλι του ζαλισμένο απ' όλες αυτές τις ασυνάρτητες εντυπώσεις (Myriv) |
  • η ιστορία πρέπει να είναι εκλεκτική, αλλιώς θα πνιγεί κάτω από τη μάζα των ασήμαντων και ασυνάρτητων γεγονότων (Evelpidis) |
  • τον συγκινούσε .. η αλύγιστη εξέλιξη των νομικών θεσμών μεσ' .. τις ασυνάρτητες συγκρούσεις των εθνών (Theotokas)

• ② lacking inner order or cohesion, incoherent, disjointed, desultory, rambling (near-syn ασύνδετος 2):
  • ασυνάρτητη λογοτεχνία, χρονογραφία |
  • ασυνάρτητο όνειρο, όραμα, ύφος |
  • ασυνάρτητη ζωγραφική δημιουργία |
  • η εποχή του μεσοπολέμου φαίνεται σήμερα σαν μια ασυνάρτητη διαδοχή από στρατιωτικά κινήματα (Theotokas) |
  • είναι απέραντο κι ασυνάρτητο οικοδόμημα το παλάτι του Mίνωος (ChZalokostas)

• ⓐ incoherent, unconnected, unclear, unintelligible (near-syn ακατανόητος, ανακόλουθος, ξεκάρφωτος):
  • ~ |
  • ασυνάρτητη κουβέντα |
  • ασυνάρτητες προτάσεις, σκέψεις |
  • λέει ασυνάρτητα λόγια |
  • δίνει ασυνάρτητες διαταγές |
  • βρέθηκε στα επιχειρήματά του ~, άτονος στο λεχτικό του (Palam) |
  • το θέατρο μεταμορφώνεται σ' ένα ασυνάρτητο μονόλογο (Panagiotop) |
  • η φράση αυτή δεν είναι συνειρμός από νοήματα, αλλά ασυνάρτητα νοήματα (Tsatsos, adapted)

• ③ inconsistent, self-contradictory (syn ασυνεπής, near-syn αλλοπρόσαλλος 2):
  • ασυνάρτητη γυναίκα |
  • ασυνάρτητη πολιτική ηγεσία |
  • ~ τρόπος ενεργείας |
  • θα εξουδετερώσουμε τις ζημίες που κάνει το κράτος με τα ασυνάρτητα μέτρα του (PSolomos)

• ④ AG metr ~

[fr kath ασυνάρτητος ← MG (schol.) ασυνάρτητος ← K ἀσυνάρτητος]