Λεξικό της κοινής νεοελληνικής
| 502 εγγραφές [431 - 440] | << Πρώτο < Προηγούμενο Επόμενο > Τελευταίο >> |
- παρατηρητικός -ή -ό [paratiritikós] Ε1 : που έχει την ικανότητα να προσέχει, να διακρίνει, να εντοπίζει κτ.: ~ θεατής / αναγνώστης.
παρατηρητικά ΕΠIΡΡ. [λόγ. < ελνστ. παρατηρητικός]
- παρατηρητικότητα η [paratiritikótita] Ο28 : η ικανότητα κάποιου να παρατηρεί, να εξετάζει προσεκτικά και να διακρίνει, να εντοπίζει κτ.: H παρατηρητικότητά της τη βοηθάει να εντοπίζει και να διορθώνει γρήγορα τα λάθη.
[λόγ. παρατηρητικ(ός) -ότης > -ότητα]
- παρατηρώ [paratiró] -ούμαι Ρ10.9 : 1. παρακολουθώ, εξετάζω κτ. ή κπ. προσεκτικά ή και εξακολουθητικά με το βλέμμα: Παρατηρεί τα άστρα με ένα τηλεσκόπιο. Aν παρατηρήσεις καλά, θα διακρίνεις μικρές διαφορές ανάμεσα στις δύο εικόνες. 2. αντιλαμβάνομαι, διαπιστώνω κτ. που συμβαίνει: Παρατήρησα ότι τελευταία δε μας επισκέπτεσαι συχνά. Παρατήρησα αισθητή διαφορά στη συμπεριφορά της. || (παθ., στο γ' εν.) γίνεται αντιληπτό, διαπιστώνεται, σημειώνεται: Παρατηρήθηκε σχετική άνοδος της θερμοκρασίας. Παρατηρείται έλλειψη αγαθών στην αγορά. || Είναι παρατηρημένο ότι ύστερα από μια περίοδο ακμής, ακολουθεί πτώση, είναι διαπιστωμένο. 3. σημειώνω, επισημαίνω: Θα ήθελα να παρατηρήσω τα εξής. 4. επιπλήττω, επιτιμώ, ελέγχω κπ. για κτ.: Tον παρατήρησε αυστηρά για την αμέλειά του. Ο διαιτητής τον παρατήρησε για σκληρό παίξιμο.
[λόγ.: 1, 2: αρχ. παρατηρῶ· 3: σημδ. γαλλ. observer· 4: κατά τη σημ. του παρατήρηση3]
- παρατιμονιά η [paratimoná] Ο24 : η στραβοτιμονιά.
[παρα- 1 τιμόν(ι) -ιά]
- παράτιτλος ο [parátitlos] Ο20 : δευτερεύων τίτλος σε κείμενο εντύπου (εφημερίδας, περιοδικού κτλ.), που παρατίθεται δίπλα ή κάτω από τον κύριο τίτλο και με μικρότερα γράμματα.
[λόγ. παρα- 1 τίτλος μτφρδ. γερμ. Nebentitel (διαφ. το ελνστ. παράτιτλον `σχόλιο στο περιθώριο΄)]
- παράτολμος -η -ο [parátolmos] Ε5 : που είναι υπερβολικά, παράλογα τολμηρός, ριψοκίνδυνος: Παράτολμη ενέργεια / πράξη. Παράτολμο σχέδιο / εγχείρημα.
παράτολμα ΕΠIΡΡ. [λόγ. < ελνστ. παράτολμος]
- παρατονία η [paratonía] Ο25 : (μουσ.) σφάλμα στον τόνο, που παραβιάζει τη μουσική αρμονία.
[λόγ. παράτον(ος)α -ία]
- παρατονίζω [paratonízo] -ομαι Ρ2.1 : (γραμμ.) τονίζω εσφαλμένα μια λέξη, καθώς τη γράφω ή την προφέρω: Ο μαθητής κάνει πολλά ορθογραφικά λάθη και παρατονίζει συχνά τις λέξεις.
[λόγ. παρα- 1 τονίζω]
- παρατονισμός ο [paratonizmós] Ο17 : (γραμμ.) η ενέργεια ή το αποτέλεσμα του παρατονίζω: Tο κείμενο είναι γεμάτο από λάθη και παρατονισμούς.
[λόγ. παρατονισ- (παρατονίζω) -μός]
- παράτονος -η -ο [parátonos] Ε5 : που περιέχει σφάλμα ως προς τον τόνο, τον τονισμό. α. (μουσ.) που παραβιάζει τη μουσική αρμονία, παράφωνος: Παράτονη νότα / μελωδία. β. (γραμμ.) τονισμένος εσφαλμένα: Παράτονη λέξη.
παράτονα ΕΠIΡΡ. [λόγ.: α: αρχ. παράτονος· β: κατά τη σημ. του παρατονίζω]
